تکرار سناریوی تلخ ۲۰۱۴

نگاه نو_ خبر خیلی بد این است که اختلاف‌های کمیشنران کمیسیون مستقل انتخابات علنی شده است. برخی از کمیشنران کمیسیون مستقل انتخابات تصمیم گرفته‌اند که در روند بازشماری، به آرای برخی از محل‌هایی که در مورد آن معلومات بایومتریکی وجود ندارد، نیز اعتبار بدهند. این کمیشنران فیصله کرده‌اند که اگر سندی در مورد تقلب در برخی از محل‌ها وجود نداشته باشد، به آرای غیر بایومتریک آن‌ها در روند بازشماری اعتبار داده شود. حد اقل دو کمیشنر کمیسیون مستقل انتخابات با این فیصله مخالف‌اند. آنان این تصمیم را مخالف پالیسی این کمیسیون در مورد رأی بایومتریک می‌دانند. بر مبنای پالیسی کمیسیون مستقل انتخابات که قبل از برگزاری انتخابات از سوی این کمیسیون وضع شده بود، به رای‌هایی که در مورد آن‌ها معلومات بایومتریک وجود ندارد، اعتبار داده نمی‌شد.

این وضعیت در کمیسیون مستقل انتخابات، کل روند شمارش را با سوال جدی مشروعیت روبه‌رو کرده است. دسته‌های انتخاباتی یک‌دیگر را متهم به نفوذگذاری نامشروع در کمیسیون مستقل انتخابات می‌کنند. کمیشنرانی که در سند فیصله‌ی اخیر کمیسیون مستقل انتخابات امضا نکرده‌اند، از سوی دسته‌ی انتخاباتی محمداشرف غنی متهم به هم‌سویی با دسته‌ی انتخاباتی داکتر عبدالله شده‌اند. دسته‌ی انتخاباتی داکتر عبدالله هم فیصله‌ی اخیر کمیسیون مستقل انتخابات را ناشی از اعمال نفوذ و فشار ارگ دانسته است. این همان سناریوی سال ۲۰۱۴ است. در آن سال هم وضعیت همین بود. دسته‌ی انتخاباتی محمداشرف غنی در آن زمان متهم بود که در هم‌سویی با کمیسیون مستقل انتخابات و دفتر رییس‌جمهور وقت به سود یک نامزد مشخص تقلب کرده است. همین اتهام بار دیگر از سوی دسته‌ی انتخاباتی داکتر عبدالله وارد شده است.

جالب این است که در روزهای اخیر، سفیران کشورهای عضو ناتو هم چیزی در مورد انتخابات ریاست جمهوری نگفته‌اند. این سفیران و دیپلمات‌های ارشد آنان که به کابل رفت‌وآمد دارند، پیوسته می‌گفتند که سال ۲۰۱۹ است و احتمال تکرار سناریوی ۲۰۱۴ بعید می‌نماید. این سفیران و دیپلمات‌ها تلاش داشتند که جلو رو شدن بحران و اتهام‌پراگنی دسته‌های انتخاباتی علیه هم‌دیگر را بگیرند. سفیران و دیپلمات‌های کشورهای عضو تلاش می‌کردند که از طریق گفت‌وگو با کمیشنران و نهادهای ناظر بر انتخابات اختلاف‌های درونی کمیسیون مستقل انتخابات را هم کم کنند. همیشه شنیده می‌شد که کمیشنران برحال کمیسیون مستقل انتخابات در مقایسه با کمیشنرانی که انتخابات پارلمانی سال گذشته را برگزار کردند، منسجم عمل می‌کنند. این امر موجب خشنودی حامیان بین‌المللی انتخابات افغانستان هم بود. ولی حال دیده می‌شود که کمیشنران کمیسیون مستقل انتخابات، اختلاف‌های‌شان را رسانه‌ای کرده‌اند.

رسانه‌ای شدن این اختلاف‌ها دیگر هیچ تردیدی باقی نگذاشته است که سناریوی سال ۲۰۱۴ در حال تکرار شدن است. اگر دسته‌ی انتخاباتی داکتر عبدالله اعلام کند که هم‌کاری خود را با کمیسیون مستقل انتخابات قطع می‌کند، سناریوی ۲۰۱۴ کلید می‌خورد. بحران در انتخابات سال ۲۰۱۴ در مرحله‌ی شمارش آن هم در دور دوم کلید خورد ولی حالا به نظر می‌رسد که در همین دور اول بحران کلید خواهد خورد و یکی از دسته‌های انتخاباتی ناظرانش را از کمیسیون مستقل انتخابات خارج خواهد کرد. بحرانی شدن انتخابات اعتبار کمیسیون مستقل انتخابات و بیش‌تر از این صدمه خواهد زد و یاس را بر فضای عمومی مستولی خواهد ساخت.

بدتر از آن این‌که بحرانی شدن انتخابات موضع نیروهایی را تقویت خواهد کرد که مخالف انتخابات و مشروعیت دموکراتیک هستند. نیروهایی که مشروعیت دموکراتیک را قبول ندارند انتخابات ریاست جمهوری را نمونه می‌آورند و می‌گویند که دموکراسی انتخاباتی در افغانستان کار نمی‌دهد. انتظار عمومی این بود که کمیسیون مستقل انتخابات، نامزدان مطرح انتخابات ریاست جمهوری، نهادهای دولتی و دیپلمات‌های خارجی در هم‌آهنگی با هم‌دیگر جلو بحرانی شدن انتخابات را بگیرند ولی طوری که دیده می‌شود سناریوی تلخ سال ۲۰۱۴ موبه‌مو در حال تکرار شدن است.

سران کمیسیون مستقل انتخابات هنوز هم فرصت دارند که به نحوی اختلافات را کنار بگذارند و تصمیم مشترک بگیرند. وقتی کمیسیون مستقل انتخابات تصمیمی بگیرد که در آن همه‌ی کمیشنرانش دخیل باشند و نهادهای ناظر بر انتخابات از آن حمایت کنند، جلو بحران گرفته می‌شود.