امید کمرنگ جامعه بین‌الملل به آینده افغانستان
عضو انستیتوت مطالعات خاورمیانه واشنگتن، نوشت: این استدلال که جامعه جهانی اکنون قادر به مذاکره مجدد با طالبان در مورد شرایط حکومت‌داری خواهد بود، دست نیافتنی است. حقیقت تلخ این است که افغانستان وارد مرحله جدیدی از بی‌ثباتی شده است که به سرعت بدتر خواهد شد.
وضعیت کنونی افغانستان و تحولات مختلف در این کشور باعث شده است که چشم‌انداز بسیار تاریکی برای افغانستان به وجود آید. از سوی دیگر عدم به رسمیت شناختن طالبان از سوی جامعه جهانی موجب شده که همچنان وضعیت مردم و دسترسی آنها به کمک‌های بین‌المللی دشوار و تا حد زیادی ناممکن باشد.
شانتی ماریت دسوزا (Shanthie Mariet D’Souza)، از اعضای غیرمقیم انستیتوت مطالعات خاورمیانه واشنگتن در حوزه افغانستان و پاکستان در یادداشتی به وضعیت افغانستان و تحولات این کشور، دو ماه پس از به قدرت رسیدن طالبان پرداخته است.
در این یادداشت دوسوزا با اشاره به تماس‌ها و درخواست‌های کمک از طرف فعالان اجتماعی و کارکنان دولتی حکومت سابق افغانستان می‌نویسد: تعداد تماس‌ها برای درخواست کمک در حال افزایش بوده و تا به امروز متوقف نشده است. تسخیر قدرت از سوی طالبان در ۱۵ آگوست و عقب‌نشینی سریع ایالات متحده، هزاران افغان را در وضعیت دشواری قرار داد که منجر به یک فاجعه انسانی جدی شد.
عضو انستیتوت مطالعات خاورمیانه واشنگتن با رد تصویر سازی‌های اشتباه از افغان‌ها در غرب می‌نویسد: من بیش از یک دهه در ولایت/استان های مختلف افغانستان کار کرده‌ام و عمیقاً با افغان‌ها در بازسازی کشورشان درگیر بوده‌ام. برای من سخت بود که در مورد آنچه اتفاق افتاد بی‌تفاوت بمانم. برخلاف تصورات کلیشه‌ای رایج در میان جامعه بین‌المللی که افغان‌ها به‌عنوان قبایل متخاصم، فاسد یا ناتوان می‌داند، آنها را توانمند و عمیقاً متعهد به ساختن کشورشان یافتم.
وی افزود: من چرخش وقایع را پیش‌بینی می‌کردم، زیرا ایالات متحده در فوریه ۲۰۲۰ قرارداد صلح با طالبان را در دوحه امضا کرد. ایالات متحده به تدریج از طریق توافقنامه صلح، اوضاع را به طالبان واگذار کرده بود تا از افغانستان خارج شود. این امر به شدت وجهه آمریکا را نه تنها در افغانستان بلکه در منطقه نیز تخریب کرد. ایالات متحده به جای تقویت حکومت دموکراتیک افغانستان، دولت را در مراحل اولیه توافق صلح با طالبان متوقف کرد. این معامله بر افغان‌ها تحمیل شد، تا جایی که دولت افغانستان مجبور شد شرایط طالبان را بپذیرد نه برعکس.
دسوزا با تأکید بر عدم پایبندی طالبان به قرارداد صلح با آمریکا نوشت: این امر موقعیت طالبان را در برابر دولت افغانستان تقویت کرد. علاوه بر این، هیچ یک از شروط توافق صلح ایالات متحده با طالبان از سوی این گروه پذیرفته نشده، در حالی که ایالات متحده با خروج کامل نیروهای خود به طرف معامله خود عمل کرد. دولت و نیروهای امنیتی افغانستان تسلیم می‌شدند و تهاجم سریع طالبان را تماشا می‌کردند. علاوه بر آن هزاران زندانی طالبان را آزاد می‌کردند. این یک معامله عمیقاً ناقص بود.
عضو انستیتوت مطالعات خاورمیانه واشنگتن با تأکید بر اختلافات درونی بین نیروهای طالبان نوشت: آنها (طالبان) که به شدت دچار تفرقه هستند، تمایلی به بیرون کشیدن خود از باتلاق جهان‌بینی واپس‌گرایانه خود ندارند. آنها به چین و پاکستان اجازه داده‌اند تا برای به رسمیت شناختن جهانی آنها به شدت لابی کنند. برخی از رهبران طالبان قاطعانه بیانیه‌هایی علیه مشارکت زنان در دولت صادر کرده‌اند و تنها با اکراه دسترسی محدود آنها به آموزش و زندگی عمومی را پذیرفته‌اند.
وی افزود: افراد دیگری مانند محمد یعقوب، وزیر دفاع طالبان، پسر بنیانگذار این گروه برای تغییر وجه طالبان در تلویزیون ظاهر شده‌اند. در عین حال، به لطف حضور محدود رسانه‌ها، جنگجویان طالبان به تعقیب مخالفان، زنان و اقلیت‌ها ادامه می‌دهند. چنین خشونتی بیداد می‌کند و سیستماتیک شده است.
عضو انستیتو مطالعات خاورمیانه واشنگتن در بخش دیگری از این یادداشت عدم تمایل جهانی برای به رسمیت شناختن طالبان را یادآور می‌شود و می‌نویسد: علی‌رغم همه این.ها، نشانه‌های روشنی وجود دارد که جهان به خود فشار می‌آورد تا با طالبان درگیر شود. جامعه بین‌الملل که در مورد قدرت گرفتن طالبان بر افغانستان و تبدیل شدن آن به یک کشور شکست خورده (Failed State) دچار سردرگمی شده، به‌تدریج به سمت اجرای یک طرح جاه‌طلبانه برای در دسترس قرار دادن کمک‌های بشردوستانه برای افغان‌های رنج دیده حرکت می‌کند. برای مثال، اتحادیه اروپا که از احتمال افزایش پناهجویان افغان برای ورود به این اتحادیه نگران است، در حال بررسی بازگشایی دفتر دیپلماتیک خود در کابل است.
دوسوزا در پایان یادداشت خود نوشت: امید در روابط بین‌الملل امری فریبنده است. ایالات متحده امیدوار بود که یک دولت با حضور طالبان و دیگر گروه‌ها در افغانستان وجود داشته باشد و نتیجه نهایی آن حالا برای همه قابل مشاهده است: طالبان در حکومت حضور دارد و بقیه از آن خارج هستند. به همین ترتیب، این استدلال که جامعه جهانی اکنون قادر به مذاکره مجدد با طالبان در مورد شرایط حکومت داری خواهد بود، به همان اندازه دست نیافتنی است. حقیقت تلخ این است که افغانستان وارد مرحله جدیدی از بی ثباتی شده است که به سرعت بدتر خواهد شد.