متوقف شدن فعالیت فروشات آنلاین زنان در کابل؛ مینه و بیش از یک‌صد کارمندش بیکار شده‌اند
پس از تسلط طالبان بر کابل، بیشتر فروشات آنلاین زنان که طی سال‌های اخیر پیش‌رفت چشم‌گیری کرده بود، از فعالیت باز مانده است. سهولت خرید آنلاین بسیاری را تشویق به خرید و فروش آنلاین کرده بود. مخصوصاً در روزها و ماه‌های قرنطین بازار خرید و فروش آنلاین در کشور گرم بود.
مینه نوری، یکی از جوانان بنیان‌گذار خرید و فروش آنلاین است. او چهار سال قبل فعالیتش را در کابل آغاز کرد. با رونق گرفتن کار و به دست آوردن اعتماد مردم، مینه در کنار فروشات آنلاین لباس، تجارتش را با سرمایه‌گذاری ۱۵۰ هزار دالر رونق داد. او ۱۲۰ کارمند زن و دختر در بخش‌های مختلف داشت.
در اولین روزی که کابل به دست طالبان افتاد، خانم مینه با در‌نظر‌داشت مصونیت خود از خانه بیرون نشد و کارمندانش را نیز به خانه فرستاد. بعد از گذراندن روزها در سردرگمی و تشویش، تصمیم می‌گیرد از خانه بیرون شود.
خانم مینه تا زمانی که ممانعت کاری از سوی کسی دریافت نمی‌کند، در کابل می‌ماند و بر دامه تجارتش خوش‌بین است. او نه‌تنها مصروف فروش آنلاین و دکان بود، بل یک سال قبل بنیادی خیریه به نام نوری نیز تاسیس کرد که برای مردم نیازمند دست کمکی باشد. این بانوی جوان در حال ساخت کارخانه لباس برای زنان بی‌بضاعت و نیازمند بود تا آن‌ها نیز منبع درامد داشته باشند و مستقل زنده‌گی کنند. مینه نوری ادعا می‌کند پس از آن‌که طالبان دو عضو خانواده‌اش را مورد بازپرس قرار می‌دهند، ناچار می‌شود کشور را ترک کند. مینه مثل دیگر زنان صاحب کسب‌و‌کار، امیدی به برخورداری از حقوق اساسی‌اش تحت حاکمیت طالبان ندارد.
مینه در صحبت با روزنامه ۸صبح گفت: «من روزها منتظر بودم تا ببینم طالبان چه تصمیم می‌گیرند؛ آیا می‌گذارند به کارم ادامه بدهم یا نه. اما دیدم که تغییری در رفتار آن‌ها نیامده است.» در سال‌های اخیر زنان و دختران بیش‌تری وارد کار‌و‌بار در سکتور خصوصی شده بودند، به‌ویژه بیشتر زنان مستقل و مجرد از این طریق امرار معاش می‌کردند. بر‌اساس آخرین آمار اتاق تجارت و صنایع، یک هزار و ۴۰۰ نهاد تجارتی کوچک توسط زنان اداره می‌شود و زنان بیش از ۳۰۰ میلیون دالر در عرصه‌های مختلف در کشور سرمایه‌گذاری کرده‌اند.
در حال حاضر بیشتر زنان اجازه کار در بیرون از خانه را ندارند. واقعیت تلخی که زنان نمی‌توانند به جایگاه و نقش مناسب خود در اداره کشور و تصمیم‌گیری‌های زنده‌گی دست یابند، نابرابری جنسیتی را بیشتر از هر وقت دیگر به وجود آورده است.
خانم معصومه ۲۷ ساله، در ماه قوس سال ۱۳۹۹ برند لباس افغانی خود را ساخت. او استوار برای رسیدن به هدف خود ایستاده بود و لباس‌های وطنی دست‌ساخت به‌شکل آنلاین عرضه می‌کرد. خانم معصومه از درامدی که به دست می‌آورد، راضی بود و تصمیم داشت کسبوکارش را رونق بدهد. او می‌گوید: «شوهرم بیکار شده است. من که معلم بودم، معاشم از ده هزار به هفت هزار پایین آمد. فقر و ناامنی مانع خرید مردم و ادامه کار من شده است. کجا باید از بار این زمان بگریزم؟ راهی نیست.» معصومه سال قبل تصمیم داشت کارمند استخدام کند تا تجارتش را گسترش دهد. تصمیم داشت لباس‌هایش را به بیرون از کشور عرضه کند، اما حالا دو‌ونیم ماه است که هیچ لباس جدیدی ندوخته و نفروخته است.
هنرکده سایه، یکی دیگر از مراکز فروش آنلاین در شهر کابل است که توسط فریبا (نام مستعار) راه‌اندازی شد. او دانشجوی سال چهارم رشته هنر دانشگاه کابل بود، اما روی کار آمدن طالبان و حساسیت آن‌ها، فریبا را وا داشته است تا سکوت کند و در کنج خانه بماند. او به خاطر استقلال مالی و رشد خلاقیتش دو سال قبل تصمیم می‌گیرد تا روی چوب نقاشی کند و آن را در کافه‌های پل سرخ کابل به فروش بگذارد. پس از این‌که هنرش با استقبال گرم مردم روبه‌رو می‌شود، فروش آنلاین را شروع می‌کند. او به دنبال پیش‌رفت کسبوکارش دکانی نیز باز می‌کند تا مشتریانی که مشتاق دیدار بیشتر کارها و یا آموزش هستند، دسترسی آسان و مستقیم داشته باشند. خانم فریبا از کارش راضی بود و منبع درامد مناسبی داشت.
در یکی از روزها دوست نزدیک او، فاطمه محمدی، کارمند افغان فلم، در راه برگشت از وظیفه به خانه در پی انفجار ماین مقناطیسی روز شنبه، ۲۲ جوزا، جانش را از دست داد. دل‌خوشی زود‌گذر فریبا خاتمه یافت. پس از این حمله، فریبا با ممانعت شدید خانواده برای ادامه درس و کار روبه‌رو شد. وی دکانش را بست، اما فروشات آنلاین ادامه داشت. زمانی که هرات و مزار به دست طالبان افتاد، فروشات فریبا به‌شدت کاهش یافت. هرج‌ومرج‌ها به کسب‌و‌کار وی ضرر رساند. بعد از سقوط کابل، دیگر کسی از فریبا خریداری نکرده و کار او به‌کلی متوقف شده است. وی می‌گوید: «وقتی در دانشکده هنر قبول شدم، آن‌قدر خوشحال بودم که با کلمات بیان نمی‌توانم. وقتی کارم را شروع کردم، نیز همین حس را داشتم. اما حالا به خاطر فقر و شرایط امنیتی، کسی خرید نمی‌کند. حتا دیگر دانشگاه رفته نمی‌توانم.»
در جریان دو دهه گذشته، زنان در افغانستان فرصت یافتند تا در همه عرصه‌های جامعه اشتراک فعال داشته باشند. با وجودی که جنگ در کشور ادامه داشت و چالش‌های زیادی فراروی آن‌ها بود، ولی رفته‌رفته زمینه پیش‌رفت آنان فراهم شده بود. طالبان در جریان مذاکرات صلح در سال ۲۰۱۹ در دوحه تعهد کرده بودند که حقوق زنان را نادیده نمی‌گیرند و زنان می‌توانند به تحصیل و کار ادامه دهند؛ اما با روی کار آمدن طالبان تا حد زیادی این وعده‌ها عملی نشده است.