روایت زنانه؛ کارزاری برای بیان زندهگی در جامعهای که مردان حرف اول را میزنند
نگاه نو_ شماری از فعالان حقوق زن کارزاری زیر نام «روایت زنانه» را از دو هفته به این سو راهاندازی کردهاند. این کارزار به منظور بیان روایتهای زنان از گوشه و کنار افغانستان ایجاد شده است. در این کارزار، زنان حقوق و چالشهای فراراهشان را در قالب نوشته و مقاله بازتاب میدهند. شماری از اعضای کارزار روایت زنانه معتقد اند که این قشر در دوران طالبان از حقوق کار و آموزش محروم بودهاند و اکنون حقوق و امتیازاتی که پس از دوران طالبان به دست آمده را نباید از دست دهند. فعالان حقوق زن از حکومت و تیم مذاکرهکننده صلح میخواهند که در گفتوگوهای صلح حقوق زنان و دستآوردهای ۱۹ سال پسین نباید محور گفتوگوها باشند؛ زیرا به باور آنان زنان نمیتوانند در زیر چتر «امارت» و نظام «استبدادی» زندهگی کنند. فعالان حقوق زن میگویند در نوشتههایی که زنان از ولایتهای دوردست افغانستان ارسال کردهاند، از نظام «جمهوریت» پشتیبانی کرده و از حکومت خواستهاند که از این دستآوردها پاسدار کند.
این کارزار که به تازهگی و در آستانه آغاز مذاکرات صلح راهاندازی شده، مشکلات و حرفهای ناگفتهی زنان را در قالب نوشته و مقاله بازتاب میدهد. میترا مهران، از برگزارکنندهگان این کارزار، میگوید که هدف از ایجاد این کارزار، رساندن صدای نهفته زنان به گوش مسوولان و آگاهی دادن از حقوق و امتیازاتشان است. این کارزار از دو هفته به این سو آغاز شده و شماری از فعالان حقوق زن به گونه رضاکار در آن فعالیت دارند.
این فعالان حقوق زن مقالهها و روایتهای زنان را از گوشه و کنار افغانستان جمعآوری و آن را در شبکههای اجتماعی مثل فیسبوک و توییتر نشر میکنند. همچنان آنان زمینه نشر مقالهها را در روزنامهها و رسانههای دیگر فراهم میکنند. تاکنون دهها تن از زنان از ولایات دوردست و زیر سلطه طالبان روایتهایشان را به این کارزار فرستاده و از چالشها و مشکلاتشان سخن گفتهاند. مسوولان این کارزار تصریح میکنند که اکثر زنان در مورد دورهی امارت طالبان مینویسند و از آن به عنوان یک دوره تاریک نام میبرند. خانم مهران از مسوولان برگزاری کارزار روایت زنانه به ۸صبح گفت، اکثر زنانی که به این کارزار پیوسته و نوشتههایشان را فرستادهاند، از نظام جمهوریت حمایت کرده و از تیم مذاکرهکنندهی گفتوگوهای صلح خواستهاند که دستآوردهای ۱۹ سال پسین از جمله حقوق و امتیازات زنان را حفظ و از آن حراست کنند.
به گفته او زنان نگران وضعیت پسامذاکرات هستند، زیرا زنان هراس دارند که دوباره نظام امارت اسلامی حاکم شود و به ۱۹ سال قبل برگردند. به همین دلیل فعالان حقوق زن برای تحقق این خواستهها، این کارزار را راهاندازی کردهاند و با ایجاد هشتک، برای رسانهها و مسوولان حکومتی ایده خلق کردهاند که از این حقوق پاسداری کنند. تاکنون این کارزار دو هشتک را زیر نام «حق آموزش» و «حق کار» ایجاد کرده و سبب شده که شمار زیادی از رسانهها آن را پوشش دهند. میترا مهران این کار را موثر خواند و گفت، از زمانی که این کارزار آغاز شده، زنان زیادی به آن پیوسته و رهبران حکومت نیز به آن واکنش داشتهاند.
عطیه مهربان، عضو دیگر کارزار روایت زنانه، بیان داشت که این کارزار به منظور همصدایی و دادخواهی زنان راهاندازی شده است. به گفته او، از آنجایی که به زودی مذاکرات صلح میان حکومت و گروه طالبان آغاز میشود، نیاز است تا صدا و خواستههای زنان نیز شنیده و دستآوردهای چند سال پسین آنان حفظ شود. علاوه بر این، وی تصریح کرد که این کارزار برای اثبات خواستههای تمامی زنان کشور راهاندازی شده است تا ایده گروه طالبان را که بارها تأکید کردهاند: «هر آنچه که فعالان مدنی به عنوان حقوق و دستآوردها یاد میکند، برای زنان شهری است و زنان روستایی و دوردست افغانستان نسبت به آن بیباور اند و تنها به ختم جنگ میاندیشند»، غلط ثابت شود. هرچند گروه طالبان بارها تأکید کردهاند که حقوق زنان را در چارچوب اسلامی قبول دارند، اما شماری از فعالان حقوق زن نسبت به این گفتهها با شک و تردید مینگردند؛ زیرا در زمان طالبان زنان از کمترین حقوق برخوردار بودند. در آن زمان به زنان اجازه درس خواندن و بیرون رفتن داده نمیشد و زنان اجازه کار در ادارات دولتی را نداشتند.
خانم مهربان تصریح کرد که اکنون زنان نمیتوانند به عقب برگردند. او گفت که در حال حاضر میلیونها تن از دانشجویان و دانشآموزان را دختران تشکیل میدهند و علاوه بر این، طیف بزرگی از زنان در ادارات دولتی کار میکنند. وی افزود که از میان ۴۰۰ هزار کارمند خدمات ملکی، بیش از ۳ درصد آن را زنان تشکیل میدهند.
از جانب دیگر خانم مهربان خاطرنشان کرد که اعضای این کارزار با تیم مذاکرهکننده گفتوگوهای صلح نیز نشستی داشته و پیرامون نگرانی زنان از گفتوگوهای صلح بحث کردهاند. او افزود که اکنون تمامی زنان کشور نسبت به حقوق و امتیازاتشان آگاهاند و حکومت باید در گفتوگوهای صلح نسبت به مسایل و حقوق زنان حساس باشند. او گفت: «ما نظام امارتی نمیخواهیم. زنان نگراناند که دوباره چنین وضعیت حاکم شود. امروز زنان مانند گذشته نیست و اکثر زنان ولایات از حقوقشان حمایت و حراست میکنند و در گفتوگوهای صلح نباید نادیده گرفته شوند.»
با اینهمه عطیه مهربان بیان داشت که دو هفته از شروع این کارزار گذشته و تا کنون در مورد دو موضوع مهم حق آموزش و کار برای زنان هشتک ایجاد کردهاند. او افزود که هر هفته در مورد یک حق مهم زنان هشتک ایجاد میکنند و این کارزار را ادامه میدهند.