محدودیت‌های تازه بر کارگران افغان در ایران؛ مهاجران تنها کارهای شاقه انجام بدهند
یکی از مقام‌های بلندپایه دولت ایران از محدودیت‌های تازه حکومت این کشور بر کار مهاجران افغانستان در اصفهان خبر داده است. طبق محدودیت‌های تازه، اتباع خارجی در اصفهان از این پس تنها در کارهای شاقه استخدام خواهند شد و حق ندارند در فروشگاه‌های مواد خوراکی و گل‌خانه‌ها کار کنند. بر‌اساس اظهارات این مقام باصلاحیت دولت ایران، اتباع خارجی در اصفهان تنها در صورتی می‌توانند در مشاغل شاقه و طاقت‌فرسا مشغول به کار شوند که کارت اقامت و اجازه کار داشته باشند. این محدودیت‌های تازه با واکنش تند فعالان حقوق بشر و مهاجران افغانستان مقیم ایران، مواجه شده است. سرپرست کمیسیون مستقل حقوق بشر افغانستان این رویکرد دولت ایران را اهانت‌بار و ظالمانه توصیف می‌کند و می‌گوید که استمرار آن سبب گسترش نفرت، انزجار و تضعیف مراودات، همبسته‌گی و امنیت در منطقه خواهد شد. همچنان شماری از مهاجران افغانستان در ایران خواستار رفع این محدودیت‌هایند.
خلیل بیگی، یکی از کارگران افغانستان در ایران است. او حدود ۱۵ سال پیش به ایران مهاجر شده است. خلیل در واکنش به منع کار اتباع خارجی در فروشگاه‌های مواد خوراکی و گل‌خانه‌ها، می‌گوید که این کشور به دنبال «بهانه‌تراشی» برای اخراج مهاجران است. او می‌افزاید: «حکومت ایران همه‌روزه یک محدودیت تازه علیه مهاجران وضع می‌کند و زنده‌گی را در این کشور بالای ما خیلی سخت ساخته است. این‌ها فقط به دنبال بهانه پیدا کردن هستند تا به هر نحو ممکن مهاجران را از کشور خود اخراج کنند.» خلیل اضافه می‌کند: «در حال حاضر مهاجران در ایران بیشتر از تمام کشورها، کارهای سخت را انجام می‌دهند و ساعات کاری ما هم نسبت به هر کشور دیگری بیشتر است.»
مصطفی، یکی دیگر از مهاجران افغانستان در ایران، تصمیم منع قرار گرفتن کار اتباع خارجی در گل‌خانه‌ها و فابریکه‌ها و فروشگاه‌های تولیدی مواد غذایی در ایران را غیر منصفانه عنوان می‌کند و خواستار رفع محدودیت‌های سخت‌گیرانه علیه مهاجران افغانستان است. مصطفی می‌گوید: «کجای این تصمیم حکومت ایران که گفته در فروشگاه‌های مواد خوراکی کار نکنید، منطقی است؟ چرا در این ۴۰ سال این محدودیت نبود؟» مصطفا اضافه می‌کند: «بس کنید این ظلم را. سالانه میلیون‌ها دالر/دلار را به نام مهاجران از سوی سازمان ملل متحد می‌گیرید و در بدل کار به ما پول می‌دهید. کار سخت را که مهاجران در این کشور انجام می‌دهند، هیچ ایرانی آن را انجام نمی‌دهد.»
این در حالی است که مهدی نادری، مدیر کل اتباع خارجی و مهاجران اصفهان، روز یک‌شنبه، ۲۴ ثور/اردیبهشت، در جلسه بررسی حضور اتباع افغانستان در ایران گفته است: «کار اتباع خارجی در مراکز تولید مواد خوراکی ممنوع است و با متخلفان برخورد می‌شود.» او بیشتر توضیح داده است: «به‌کارگیری اتباع خارجی در کشورمان تنها در مشاغل سخت بوده و نباید در مراکز مرتبط با مواد غذایی مثل گل‌خانه‌ها و فروشگاه‌ها و اصناف به‌کارگیری شوند. مردم با مشاهده این‌گونه اشتغال برای هر نیروی غیرایرانی، مراتب را به پولیس گزارش کرده و عوامل انتظامی باید نسبت به این موضوع رسیده‌گی کنند.»
مهدی نادری تاکید کرده که اتباع خارجی در ایران در صورتی می‌توانند در مشاغل سخت مشغول کار شوند که کارت اقامت و اجازه کار داشته باشند. او با اشاره به ممنوعیت فروش املاک به اتباع خارجی، فروش قول‌نامه املاک را نیز خلاف قانون دانسته است. نادری افزوده است: «خانه‌های مجردی مورد بحث بوده و باید نظارت بر آن وجود داشته باشد.» در این جلسه تاکید شده که اتباع خارجی باید «ارزش‌های اسلامی و انقلابی» را حفظ کنند و برای انجام مراسم دینی خود مجوز بگیرند.
نعیم نظری، سرپرست کمیسیون مستقل حقوق بشر افغانستان، این اظهارات مدیر کل اتباع خارجی و مهاجران اصفهان را اهانت‌بار و ظالمانه توصیف می‌کند. آقای می‌گوید که استمرار این نوع سیاست سبب گسترش نفرت و انزجار و تضعیف مراودات، همبسته‌گی و امنیت در منطقه خواهد شد. آقای نظری می‌افزاید: «با تاسف رویکردهای دولت جمهوری اسلامی ایران با مهاجران سخت‌گیرانه، تبعیض‌آمیز، اهانت‌بار و در تقابل آشکار با ارزش‌ها و موازین پذیرفته‌شده حقوق بشر بوده است.
نعیم نظری اضافه می‌کند: «مهاجران و پناهنده‌گان افغانستان در ایران، بنا بر مجبوریت‌ها و ناگزیری‌های زیاد، کشور را ترک کرده و به‌عنوان کشور همسایه، هم‌زبان و هم‌فرهنگ به آن‌جا پناه برده‌اند. دولت ایران همواره با استفاده سوء از این ناگزیری‌ها، رویکردهای مبتنی بر تبعیض و بهره‌کشی از مهاجران، به‌‌ویژه از مهاجران افغان را در پیش گرفته، سبب اجحاف، ستم و نقض حقوق بشری شهروندان بی‌دفاع و بی‌پناه ما شده است.»
بر‌اساس آمار سازمان ملل متحد در امور پناهنده‌گان، پیش از تسلط دوباره طالبان بر افغانستان، ۳.۴ میلیون مهاجر افغان در ایران زنده‌گی می‌کردند. از آن میان نزدیک به دو میلیون تن به‌گونه غیرقانونی وارد ایران شده و اسناد معتبر در دست نداشتند. اما این سازمان گفته است که صدها هزار مهاجر افغان پس از سقوط نظام جمهوری در افغانستان، نیز به ایران پناه برده‌اند.
پیش از این خبرگزاری دولتی ایران (ایرنا) گزارش داده بود که پس از تسلط دوباره طالبان بر افغانستان، بیش از یک میلیون مهاجر از افغانستان به این کشور نقل مکان کرده‌‌اند و همچنان هزاران تن دیگر روزانه برای کار و گرفتن پناهنده‌گی از کشورهای اروپایی، وارد ایران می‌شوند.
با گذشت چهار دهه از حضور میلیون‌ها شهروند افغانستان در ایران، هنوز هم آنان با انبوهی از چالش‌ها روبه‌رویند. رد مرز اجباری، دسترسی نداشتن به مکتب، سخت‌گیری در تمدید ویزا، محدودیت خرید سیم‌کارت و استفاده از انترنت و افتتاح حساب بانکی از چالش‌های عمده این مهاجران در ایران عنوان می‌شود. این مهاجران از دولت ایران می‌خواهند که به مشکلات‌شان رسیده‌گی کند؛ خواستی که بارها مطرح شده، اما نتیجه مثبت در پی نداشته است./هشت صبح