اختلافات درونی طالبان با گذشت هر روز تشدید میشود
پس از تصامیم بحثبرانگیز طالبان در امر تعیینات و مسایل عمومی، اختلافهای قومی میان فرماندهان و جنگجویان این گروه افزایش یافته است. به گفته منابع در شمال کشور، برخی از فرماندهان اوزبیکتبار طالبان در فاریاب از سوی این گروه خانهنشین شدهاند و تلاشها برای خلع سلاح سایر فرماندهان نیز ادامه دارد. همچنان برنامهریزی برای بازداشت یک فرمانده اوزبیکتبار این گروه، منجر به نارضایتی سایر فرماندهان شده است و افراد جنگی درجه یک طالبان در شمال، خلاف این گروه اقدام به بسیج نیروهایشان میکنند. این در حالی است که تلاشها برای بازداشت یا ترور مولوی مهدی مجاهد نیز ادامه یافته است. به گفته افراد نزدیک به این فرمانده طالبان، او پیش از این در تاریکی شب به دلیل برنامهریزی ترورش، از کابل به بلخاب فرار کرده بود و اکنون نیز با خطر بازداشت یا کشته شدن روبهرو است. گفتنی است که اختلافهای قومی میان فرماندهان گروه طالبان را ریاستالوزرای این گروه نظارت میکند. این اختلافها در حالی شدت گرفته است که طالبان همواره آن را رد میکنند و بر همهشمول بودن رژیمشان تأکید دارند.
منابع در شمال افغانستان میگویند که اختلافات درونی طالبان شدت گرفته است. براساس معلومات، طالبان در ولایت فاریاب برای دومین بار دست به خلع سلاح فرمانده اوزبیکتبارشان زدهاند و این امر، اختلاف میان اعضای این گروه را افزایش داده است. یک منبع محلی در فاریاب روز دوشنبه، ۲۳ جوزا، به روزنامه ۸صبح گفت که طالبان همچنان در پی خلع سلاح سایر فرماندهان اوزبیکتبار این گروه در ولایت فاریاب هستند.
دو روز پیش درگیری میان قاری احسانالله توفان، فرمانده اوزبیکتبار کندک لوای چهارم طالبان و ملا منصور جاوید، فرمانده پشتونتبار لوای فاریاب، رخ داد که پنج کشته و زخمی برجا گذشت. منابع محلی تصریح میکنند که ملا منصور جاوید در پی خلع سلاح و بازداشت قاری احسانالله توفان بوده است. براساس اطلاعات این منابع، چنین تلاشهایی اختلافات قومی در صفوف گروه طالبان را تشدید کرده و به همین دلیل، قاری صلاحالدین ایوبی، از فرماندهان نزدیک به مخدوم عالم ربانی، حمایتش را از قاری احسانالله توفان اعلام کرده است.
یک منبع در صحبت با خبرگزاری افزود که با بروز اختلاف میان طالبان اوزبیکتبار و پشتونتبار در فاریاب، سران این گروه از مرکز به ملا فاضل، معاون وزیر دفاع این گروه، دستور دادهاند که قاری احسانالله توفان و قاری صلاحالدین ایوبی را بازداشت کرده به کابل انتقال دهد. این دو تن از فرماندهان مهم اوزبیکتبار طالبان در شمال کشور شمرده میشوند. به نقل از منبع، ملا فاضل در عملیات بازداشت قاری صلاحالدین ایوبی و قاری احسانالله توفان ناکام شده و سرانجام با دست خالی به کابل برگشته است.
از سوی دیگر، منابع میافزایند که فرماندهان اوزبیکتبار و تاجیکتبار طالبان در حال بسیج نیروهای مسلح تحت امرشان در ولایت فاریاب هستند. به گفته منابع محلی از ولایت فاریاب، قاری صلاحالدین ایوبی، فرمانده اوزبیکتبار طالبان، به ولسوالی قیصار برگشته و از آنجا در تلاش بسیج فرماندهان اوزبیکتبار و افراد تحت امرش است تا در صورتی که طالبان پشتونتبار بالای آنان حمله مسلحانه کنند، برای دفاع نیروی مسلح کافی داشته باشد. همچنان گفته میشود که برخی دیگر از فرماندهان ناراضی طالبان در شمال کشور، بهویژه فاریاب و تخار، نیز تلاش دارند به جمع فرماندهان درگیر با طالبان بپیوندند.
همچنان یک منبع دیگر در کابل به خبرگزاری گفت که قضیه اختلافات قومی میان طالبان را ریاستالوزرای طالبان از پایتخت مدیریت میکند. براساس اطلاعات او، معلومات حاکی از آن است که طالبان برای خلع سلاح، بازداشت و کشتن فرماندهان ناراضی این گروه، در حال آمادهگی برای یک لشکرکشی به شمال کشورند.
پیش از این، شاخه حقانی گروه طالبان برخی از فرماندهان سایر اقوام در این گروه را در ماه جدی/دی سال ۱۴۰۰ در ولایت فاریاب به اتهام همکاری با گروه داعش خلع سلاح کرد. پس از پایان عملیات خلع سلاح فرماندهان سایر اقوام در این ولایت، گروه حقانی مخدوم عالم ربانی، یکی از فرماندهان پرنفوذ اوزبیکتبار را در ماه جدی سال گذشته بازداشت کرد. سپس به دستور ملا فاضل، معاون وزیر دفاع طالبان، این فرد به شهر مزارشریف، مرکز ولایت بلخ، انتقال یافت و سرانجام پس از منتقل شدن به کابل، به اتهام همکاری با گروه داعش زندانی شد. در ادامه مخدوم عالم ربانی بیش از سه ماه را در بند اداره استخبارات طالبان سپری کرد و با رهایی از زندان، به فاریاب برگشت. او تاکنون در این ولایت به سر میبرد. ربانی قبل از تصرف فاریاب از سوی گروه طالبان، مسوول نظامی این گروه در این ولایت بود و نقش اساسی در تصرف فاریاب و جوزجان داشت.
بسیج طالبان برای قتل مهدی مجاهد
همزمان با تنشهای طالبان در فاریاب، منابع در سرپل نیز میگویند که طالبان برای بازداشت یا قتل مولوی مهدی مجاهد تلاش دارند. این فرد از فرماندهان هزارهتبار طالبان در بلخاب سرپل است. براساس اطلاعات منابع در شمال کشور، مهدی مجاهد شبهنگام و با استفاده از تاریکی از چنگ گروه حقانی از کابل فرار کرده و به ولسوالی/شهرستان بلخاب ولایت سرپل رفته است. بلخاب زادگاه مهدی است؛ جایی که او برای پنجمین بار به هیات طالبان برای برگشت به کابل پاسخ منفی داده است.
منابع محلی در سرپل به خبرگزاری میگویند که برخوردهای دوگانه طالبان با مولوی مهدی مجاهد، فرمانده هزارهتبار این گروه، سبب شده که او صف خود را جدا کند. اکنون گروه طالبان برای پیوستن دوباره وی به این گروه، تلاش دارد، اما تاکنون این تلاشها بینتیجه مانده است. پیش از این درگیری میان افراد مولوی مهدی مجاهد و مولوی عطاالله، ولسوال بلخاب گروه طالبان، ۱۰ کشته و زخمی برجا گذاشت. پس از این درگیری، مولوی عطاالله از ولسوالی بلخاب فرار کرد. در ادامه چند روز پس از این درگیری، مولوی مهدی مجاهد در اقدامی علیحسن حکیمی را بهعنوان ولسوال بلخاب معرفی کرد. فرمانده امنیه طالبان در ولایت سرپل نیز در واکنش به این تصمیم، با نشر خبرنامهای معرفی علیحسن حکیمی بهحیث ولسوال بلخاب را غیرقانونی و مولوی مهدی مجاهد را فردی غیرمسوول خواند.
گفتنی است که جدال میان مولوی مهدی مجاهد، فرمانده پیشین طالبان، با سران این گروه، بهویژه گروه حقانی، رو به افزایش است. روز گذشته به نمایندهگی از گروه طالبان، انعامالله سمنگانی، معاون سخنگوی این گروه، برای حل این اختلافات با مولوی مهدی گفتوگو کرد. با این حال به نقل از منابع آگاه، این گفتوگو نیز بینتیجه پایان یافت. از سوی دیگر، منابع میافزایند که به دنبال ناکامی گروه طالبان در برگشتاندن مولوی مهدی مجاهد از بلخاب به کابل، اکنون طالبان جنگجویانشان را برای بازداشت و یا کشتن او در شمال کشور بسیج میکنند.
این در حالی است که در جریان روزهای اخیر، طالبان در قلب ولایات هزارهنشین افغانستان یک کندک نظامی متشکل از ۵۰۰ جنگجو را ایجاد کردهاند. این کندک بر مسیر ولسوالی بلخاب ولایت سرپل و ولسوالی درهصوف بالای ولایت سمنگان ایجاد شده است. موقعیت این کندک طوری است که جاده اتصالی بین ولسوالیهای درهصوف بالای سمنگان، بلخاب سرپل و یکهاولنگ بامیان که همه هزارهنشین هستند را در کنترل گرفته است. بخشی از جنگجویان این کندک را نیروهای قطعه انتحاری طالبان تشکیل میدهند. باورها بر این است که طالبان در نخست ولسوالی بلخاب را از چهار طرف در محاصره قرار میدهند و پس از آن با یک اقدام نظامی مولوی مهدی را از میان برمیدارند.
منابع نزدیک به مولوی مهدی مجاهد به خبرگزاری میگویند که گروه طالبان تلاش دارد مولوی مهدی و افراد تحت امرش را به قتل برسانند. به باور وی، مولوی مهدی یکی از چهرههای شناخته شده طالبان در میان قوم هزاره به شمار میرود. پیشتر گروه طالبان برای سقوط نظام جمهوریت از فرماندهان غیرپشتون استفاده کرد. مولوی مهدی، یکی از فرماندهان غیرپشتون اما موثر این گروه در شمال کشور بود. او در سقوط ولایت سرپل و برخی دیگر از مناطق شمال کشور به دست طالبان، نقشی کلیدی داشت. با مسلط شدن این گروه بر افغانستان، مولوی مهدی مجاهد به مدت چهار ماه بهحیث رییس استخبارات این گروه در ولایت بامیان وظیفه انجام داد و پس از آن به کابل خواسته شد. براساس اطلاعات منابع محلی، در حال حاضر هزاران تن از افراد مسلح تحت امر مولوی مهدی مجاهد در ولسوالی بلخاب حضور دارند. به گفته این منابع، مهدی برای مسلح کردن افراد بیشتر، برنامه و تلاش دارد.
گفتنی است که در روزهای اخیر، اختلافات قومی میان طالبان تشدید یافته است. جنگجویان و فرماندهان سایر اقوام در صفوف این گروه احساس بیگانهگی میکنند. از سوی دیگر، فرماندهان مهم غیرپشتون این گروه پس از تسلط بر کشور، کنار زده شدهاند. برخی از این فرماندهان، با طرح اتهامهایی بازداشت شدند، ولی پس از مدتی آزاد شدند و از سیاست و قدرت کنار رفتند. این در حالی است که طالبان حضور شماری از افراد متعلق به سایر اقوام را دلیلی برای همهشمول بودن رژیمشان عنوان میکنند. تاکنون طالبان حاضر نشدهاند که بهگونه رسمی در مورد این تنشها سخن بگویند، اما تلاش آنان برای حل این نارضایتیها نشان میدهد که سران این گروه نگران فروپاشی قومی در تشکیلات گروه طالبان هستند.