روز جهانی کارگر در افغانستان؛ “به جز دستفروشی اکثر شغل‌ها از بین رفته”
شماری از شهروندان افغانستان در روز جهانی کارگر می‌گویند بسیاری از مردم این کشور پس از ورود طالبان به کابل شغل‌شان را از دست داده و به جز دستفروشی اکثر شغل‌ها از بین رفته است.
روز جهانی کارگر مراسمی است که هر ساله در ۱۱ ثور در سراسر جهان از سوی طبقه کارگر جشن گرفته می‌شود.
روز اول می امسال اولین روز کارگری است که زیر سلطه طالبان به سر می‌شود.
بیست سال حاکمیت دموکراسی و حضور جامعه جهانی زمینه این را فراهم آورده بود تا کارگران در افغانستان برای اعاده حقوق خود صدای خود را بلند کنند.
دولت پیشین افغانستان نیز مانند سایر کشورها قوانین بین‌المللی کار را به امضا رسانده بود و به یمن آن، بسیاری از نهادهای دولتی و بین‌المللی حداقل‌هایی از حقوق کارگری را برای کارمندان خود در نظر می‌گرفتند.
امسال اما این روز در حالی در کشورهای دیگر تجلیل می‌شود که بسیاری از شهروندان افغانستان بدون حق دسترسی به کار در بدترین وضعیت معیشتی به سر می‌برند.
صدیقه که از دانشکده زراعت دانشگاه کابل فارغ شده است، می‌گوید که پارسال توانسته بود در یک نهاد توسعوی با طرح یک پروژه زراعتی کار پیدا کند. او می‌گوید “با هزار شوق از دانشگاه فارغ شدم، اول نمره عمومی بودم. امید داشتم به عنوان یک زن انجینیر بتوانم برای شکوفایی زراعت ضعیف افغانستان کار کنم. اما با آمدن طالبان کارم را از دست دادم؛ کاری که ثمره تلاش چهارساله‌ام بود.”
صدیقه پروژه‌ای را طرح کرده بود که کمک می‌کرد از ضایعات غذایی در کشاورزی جلوگیری شود. او می‌گوید اجرای این طرح او را قادر می‌کرد که برای افراد دیگری نیز کارآفرینی کند، ولی حالا زیر سایه نظام طالبانی همه آرزوهایش از بین رفته است.
او می گوید: “ما حتی حق کار و تحصیل نداریم. چه رسد به این‌که مطالبات دیگر حقوق کارگری را مطرح کنیم.”
اجمل، دستفروشی از کابل در تماس با افغانستان اینترنشنال می‌گوید طالبان بر کار آنها با مالیات سنگین وضع کرده و هر روز به بهانه‌ای از آنها پول می‌گیرند.
او گفت پولی که طالبان می‌خواهند از آنها بگیرند بیشتر از سودی است که یک دستفروش می‌تواند از کارش به دست آورد.
پس از ورود طالبان به کابل در ماه اگست پارسال بسیاری از کسانی که در دفاتر محلی و بین‌المللی کار می‌کردند، کشور را ترک کرده‌اند. جمعیت کثیری از زنانی که در بیرون از خانه کار می‌کردند از رفتن به کار منع شده‌اند و در این میان تجارت‌های کوچکی بسته شده‌اند.
تاکنون دو هزار شرکت تجارتی از پنج هزار شرکتی که در اتاق‌های تجارت و صنایع به ثبت رسیده بود، بسته شده‌اند و در نتیجه آن هزاران نفر کارشان را از دست دادند.
در چنین شرایطی، بسیاری از افغان‌ها به کشورهای همسایه گریختند و به خاطر کمک به خانواده‌های‌شان ناگزیر شده‌اند که به کار شاقه در ایران، پاکستان و ترکیه رو بیاورند.
گزارش‌ها می‌رساند که حقوق کارگری پناهجویانی که در کشورهای همسایه مشغول کار هستند، براساس قوانین بین‌المللی کار و معیارهای پذیرفته جهانی پرداخته نمی‌شود.
مرتضی، نوجوان سیزده ساله افغان در ازای ماه دو میلیون تومان، معادل پنج هزار افغانی شش روز در هفته از ساعت هشت صبح تا یک شب در یک شرکت تولید دستکول کار می‌کند .
او نیز همانند هزاران افغان حاشیه‌نشین فقیر در ایران می‌گوید که به خاطر کمک به خانواده مجبور شده است مکتب را رها کند.
مرتضی به افغانستان اینترنشنال می‌گوید که “اگر درخواست حقوق بیشتر با ساعات کاری کم‌تری کنم، صاحب کار به من خواهد گفت که اگر نیاز به این کار نداری، پس برو.”
براساس گزارش سیگار، بازرس ویژه امریکا برای بازسازی افغانستان، ممنوعیت زنان از کار و تحصیل باعث شده است اقتصاد افغانستان بیش از یک میلیارد دالر زیان ببیند.
اکنون تنها زنانی در افغانستان اجازه دارند به کارشان ادامه دهند که در حوزه‌های آموزشی و صحت مشغول کار بوده‌اند. بسیاری از زنان به خاطر محدودیت‌های وضع شده توسط طالبان شغل‌های خود را از دست داده و یا حقوق‌شان بسیار کم‌تر از چیزی شده که قبلا به آنها پرداخت می‌شد.
فاطمه، معلم یک مکتب خصوصی که قبلا به دختران دوره‌های متوسطه و لیسه درس می‌داد، حالا کارش را از دست داده است.
از زمان قدرت‌‌گیری طالبان، بسیاری از موسسات بسته شده‌اند و نهادهای خصوصی آموزشی هم فعالیت خود را به نصف رسانده‌اند.
فاطمه می‌گوید: “من هشت سال در سکتور خصوصی آموزش کار کرده بودم، حالا نمی‌دانم که در شرایط دشواری که آمده چطور کار جدید پیدا کنم.”