بی‌تفاوتی بس است
مهاجمان انتحاری پس از چاشت جمعه، بیست‌وسوم میزان/مهر، نمازگزاران اهل تشیع در «مسجد امام‌بارگاه فاطمیه» را هدف قرار دادند. این مسجد در ناحیه اول شهر قندهار موقعیت دارد. آخرین معلوماتی که تا پایان روز در مورد این رویداد نشر شد، نشان می‌دهد که بیش از ۳۵ تن کشته و بیش از ۷۰ تن دیگر زخمی شدند. با توجه به سابقه این گونه رویدادها، نبود دست‌رسی کامل بیش‌تر رسانه‌ها محل رویداد و هم‌چنان وضعیت وخیم شماری از زخمیان، ممکن است که آمارهای قربانیان به مراتب بیش‌تر از آماری باشد که گزارش شده است.
در جریان یک هفته اخیر، این دومین رویداد حمله خونین بر نمازگزاران اهل تشیع در کشور است. روز جمعه هفته گذشته، مهاجم انتحاری خود را در میان نمازگزاران اهل تشیع در مسجد سیدآباد کندز منفجر کرد. در نتیجه این رویداد، بیش از ۱۵۰ غیرنظامی کشته و حدود ۱۵۰ تن دیگر زخمی شدند. هرچند مسوولیت رویداد قندهار را هنوز هیچ گروهی برعهده نگرفته است، اما داعش پیش‌تر گفته بود که حمله بر نمازگزاران در کندز توسط این گروه انجام شده است.
تکرار این حملات خونین نشان داد که تهدیدها علیه اقلیت‌های مذهبی، به ویژه اهل تشیع در کشور جدی است. مقامات بلندرتبه امریکایی پیش از این هشدار داده بودند که شاخه خراسان داعش دوباره در حال ظهور است و تا دو سال دیگر به گونه کامل احیا می‌شود. با توجه به معلومات استخباراتی سی‌آی‌ای، احتمال دارد که دامنه تهدیدها علیه اهل تشیع بیش از این گسترش یابد.
با وجود این هشدارها، متاسفانه خطر ظهور داعش و تهدیدهای این گروه علیه اقلیت‌های مذهبی هنوز جدی گرفته نمی‌شود. اهل تشیع پیش از این خودشان مسوولیت تأمین امنیت مساجد و سایر اماکن مذهبی‌شان را برعهده داشتند. طالبان پس از تسلط بر افغانستان، افرادی که از مساجد اهل تشیع محافظت می‌کردند را خلع سلاح کردند. آنان به اهل تشیع وعده دادند که امنیت‌شان را تأمین کنند، اما تا هنوز چنین نکرده‌اند.
ذبیح‌الله مجاهد، سخنگوی گروه طالبان در بیستم سنبله/شهریور پس از انفجار بر موتر/خودروی طالبان در ننگرهار، گفت که آن رویداد آخرین حمله داعش در افغانستان خواهد بود، اما پس از آن چندین رویداد دیگر اتفاق افتاد و اعضای طالبان و غیرنظامیان هدف قرار گرفتند. حکومت سرپرست طالبان پس از هردو انفجار خونین اخیر بر نمازگزاران اهل تشیع، تنها به نشر یک اعلامیه آن هم از طریق توییتر بسنده کرد. طالبان پیش از این بر اماکن عمومی، از جمله مساجد حمله کرده بودند و این گونه حملات را اساس‌گذاری کرده‌اند. حالا که این رویداد زیر چتر حکومت‌شان اتفاق افتاده است، نمی‌توانند خودشان را با نشر یک اعلامیه تبرئه کنند.
این گونه واکنش‌ها بیان‌گر نادیده گرفتن حمله بر اقلیت‌های مذهبی در افغانستان است. سهل‌انگاری طالبان در قسمت اهل تشیع نشان می‌دهد که شیعه‌کشی در تفکر طالبان یک عمل مشروع است و کشته شدن شیعه‌ها برای طالبان ارزشی ندارند. انکار حضور داعش نیز می‌تواند در ادامه تهدیدهای بیش‌تری خلق کند. اهل تشیع طی سال‌های اخیر در محور توجه گروه داعش قرار گرفته است. سابقه جنگ داعش در افغانستان و سایر کشورها به وضوح نشان می‌دهد که شیعه‌ها همیشه چوب سوخت در جنگ این گروه بوده‌اند.
بزرگان اهل تشیع افغانستان هشدار داده‌اند که ادامه حملات اخیر می‌تواند ثبات اجتماعی و مذهبی در افغانستان را به هم بزند. همه اقدامات اخیر نیز تصفیه‌های قومی-مذهبی را نشان می‌دهد و این کار اهل تشیع را در حاشیه برده است. سهل‌انگاری در قبال تأمین امنیت اهل تشیع، زمینه را برای گروه‌های متخاصم دیگر فراهم می‌کند که در برابر این بی‌تفاوتی‌ها اقدام کنند و سرانجام، مسبب تنش‌های مذهبی در کشور می‌شود.
پیش از این فراهم شدن زمینه برای این گونه آشفته‌گی‌ها، نیاز است که به مصونیت اقلیت‌های مذهبی در کشور توجه جدی شود. وضعیت فعلی ایجاب می‌کند که حکومت سرپرست طالبان بی‌تفاوتی در قبال جان اقلیت‌های مذهبی، به ویژه اهل تشیع را کنار بگذارد و احساس مسوولیت کند. اگر طالبان توانایی تأمین امنیت اهل تشیع را ندارند، زمینه را فراهم کنند تا اهل تشیع امنیت خودشان را تأمین کنند.
جامعه جهانی و نهادهای حقوق بشری نیز باید دست به کار شوند و برای مصونیت اقلیت‌های مذهبی در افغانستان گام‌های جدی‌ای بردارند. اگر این وضعیت ادامه یابد، یک جنگ تمام‌عیار مذهبی-قومی راه می‌افتد و پای بازیگران دیگری را به افغانستان باز می‌کند. هم‌چنان در صورتی که افغانستان به میدان جنگ مذهبی-قومی بدل شود، شرایط داخلی بدتر می‌شود که عواقب ناگواری خواهد داشت.