متهم شدن طالبان به عهدشکنی؛ وفا نکردن به تعهدات رویای زنان را نابود میکند
سازمان ملل متحد از آنچه پیمانشکنی توسط طالبان میخواند، ابراز نگرانی کرده است. این نهاد گفته است از زمانی که طالبان بر افغانستان مسلط شدهاند، وعدههای مختلفی به مردم افغانستان از جمله زنان، دختران، اقلیتهای قومی و مذهبی و کارکنان دولت پیشین دادهاند. اما تاکنون به این تعهدات عمل نکرده و مانع رفتن دختران به مکاتب/مدارس و مشارکت زنان در دولت شدهاند. سازمان ملل متحد خاطر نشان کرده است که این تعهدشکنی، منجر به از بین رفتن رویای زنان و دختران در افغانستان میشود. این نهاد از طالبان خواسته است که به وعهدههایش به زنان و دختران عمل کنند و به قوانین بینالمللی پابند باشند. در همین حال طالبان میگویند که به تمامی وعدههای خود متعهداند و جهان نباید در مسایل سیاسی و داخلی افغانستان دخالت کند. به گفته طالبان، آنان روی یک چارچوب کار میکنند تا براساس آن فعالیت و تحصیل زنان تنظیم شود.
آنتونیو گوترش، دبیر کل سازمان ملل متحد گفته است که طالبان از زمان تسلط بر افغانستان، وعدههای مختلفی به مردم این کشور، بهشمول زنان، کودکان، اقلیتهای قومی و مذهبی و کارمندان دولت پیشین داده و گفتهاند که از حقوقشان محافظت میکنند. طبق گفتههای گوتریش، اساس تمام این وعدهها، امکان رفتوآمد زنان، کار و بهرهمندی از حقوق اساسیشان و دسترسی موثر دختران به تمام سطوح تحصیلی همانند پسران بوده است. دبیر کل سازمان ملل، اما تاکید کرده که طالبان به این وعدهها عمل نکرده و او از این بابت نگران است.
گوترش در حالی از عهدشکنی طالبان ابراز نگرانی کرده که آنان در شانزدهم سنبله سال جاری، کابینه سرپرست خود را اعلام کردند. طبق اعلام طالبان، در کابینه آنان هیچ زنی حضور ندارد و وزارت امور زنان نیز به وزارت دعوت، ارشاد و امر به معروف و نهی از منکر تغییر نام یافته است. همچنان طالبان علیرغم اینکه گفته بودند به زنان اجازه کار در سایر ادارات را میدهند، اما تاکنون این وعدهها عملی نشده و زنان تنها در بعضی وزارتخانهها اجازه حضور یافتهاند. کارمندان زن سایر وزارتخانهها تاهنوز به وظیفهشان دعوت نشدهاند. در ضمن طالبان، دختران دانشآموز صنوف هفتم تا دوازدهم را نیز اجازه رفتن به مکتب ندادهاند. آنان گفتهاند که روی چگونهگی بازگشایی مکاتب دخترانه کار میکنند و در آینده نزدیک احتمال دارد که این مکاتب باز شود.
با این حال، دبیر کل سازمان ملل متحد خاطر نشان کرده است که برابری جنسیتی همیشه برایش یک اولویت قطعی بوده است. وی از موقف طالبان در برابر زنان و دختران انتقاد کرده و گفته است که وفا نکردن به وعدهها منجر به از بین رفتن رویاهای زنان و دختران افغانستان میشود. از سوی دیگر، با حذف شدن وزارت امور زنان، شماری از فعالان حقوق زن در ولایتهای کابل، هرات، بلخ، نیمروز، غور، بدخشان، تخار، کاپیسا و پروان دست به اعتراض زدند. شعارهای محوری اعتراضها را «آزادی» و سهیم بودن زنان در دولت جدید تشکیل میداد. به این اعتراضها نه تنها که جوابی داده نشد، بکله طالبان با سرکوب اعتراضها، به زنان اجازه تظاهرات را ندادند. ذبیحالله مجاهد در واکنش به این تظاهراتها گفته بود که با توجه به وضعیت کنونی کشور، هرگونه تجمع اعتراضی «شورش» به حساب میآید.
این اعتراضها، اما تحسین دبیر کل سازمان ملل متحد را برانگیخته است. او گفته است که از شجاعت، مقاومت و عزم زنان و دختران افغان، بسیار تحت تاثیر قرار گرفته است. آنتونیو گوترش، تاکید کرده است که زنان و دختران باید در محراق توجه باشند؛ زیرا توانایی آنها برای یادگیری، کار، داراییهای فردیشان و زندهگی با برخورداری از حقوق و عزت، پیشرفت را مشخص میکند. طبق گفتههای گوترش، ۸۰ درصد اقتصاد افغانستان غیر رسمی است و زنان در آن نقش پررنگ دارند. به گفته او بدون زنان هیچ راهی برای بهبود اقتصاد جامعه افغانستان وجود ندارد.
از این رو دبیر کل سازمان ملل متحد از طالبان خواسته است که به وعدههایشان به زنان و دختران عمل کنند و به مکلفیتهایشان مطابق به قوانین بینالمللی حقوق بشر و بشردوستانه پابند باشند. گوترش تصریح کرده است که سازمان ملل متحد همیشه با طالبان در مورد مصونیت و امنیت همکاران خود، کمکهای بشردوستانه و دسترسی بلامانع برای همه بهشمول کارمندان زن و حقوق بشر با تمرکز ویژه برای حقوق زنان و دختران دخیل است. به باور او، این یک زمان بسیار حیاتی است و اگر سازمان ملل و جامعه جهانی وارد عمل نشود و به افغانها برای مقابله با بحران کنونی کمک نکند، نهتنها افغانستان، بلکه جهان نیز هزینه سنگینی پرداخت خواهد کرد.
همچنان آنتونیو گوترش، از فروپاشی احتمالی اقتصاد افغانستان ابراز نگرانی کرده و از کشورهای جهان خواسته است که برای پیشگیری از این فروپاشی وارد عمل شوند و به اقتصاد افغانستان وجه نقد تزریق کند. به گفته او، این بحران، حداقل ۱۸ میلیون جمعیت را متاثر کرده که نیمی از جمعیت افغانستان را تشکیل میدهند. او هشدار داده است که بدون غذا، کار و بدون حفاظت از حقوقشان، جهان شاهد فرار بیشتر و بیشتر افغانها خواهد بود. همینطور او هشدار داده که با افزایش بحران در افغانستان، جریان مواد مخدر غیرقانونی، شبکههای جنایی و تروریستی نیز افزایش خواهد یافت. به گفته او، این امر نه تنها برای افغانستان، بلکه برای کل منطقه و جهان تأثیر بد خواهد گذاشت.
در همین حال، طالبان در واکنش به گفتههای آنتونیو گوترش میگویند که جهان نباید در مسایل سیاسی افغانستان دخالت کند. به گفته بلال کریمی، از سخنگویان طالبان، جامعه جهانی باید بگذارد که افغانها مسایل کشوریشان را خود حل و فصل کنند. او افزود که طالبان به تمامی تعهدات و پیمانهایی که انجام میدهند، پابند است و جهان باید تنها در این امر، افغانستان را همکاری کند. از سوی دیگر او اذعان کرد که فقر و بحران اقتصادی دامنگیر مردم افغانستان است و جامعه جهانی باید مردم را کمک کند. او خاطر نشان کرد که برای جلوگیری از کشت و قاچاق مواد مخدر، جامعه جهانی باید روی یک طرح بدیل کار کند و در غیر آن، طالبان نمیتوانند با توجه به این وضعیت، نان مردم را قطع کنند. همچنان بلال کریمی در رابطه به حقوق زنان و بازگشایی مکاتب دخترانه گفت که طالبان روی یک چارچوب کار میکنند تا براساس آن، فعالیت و تحصیل زنان تنظیم شود.
طالبان در بیستوچهارم ماه اسد سال جاری خورشیدی، با گرفتن کنترل کابل، به جز پنجشیر بر تمامی بخشهای کشور مسلط شدند و حکومت پیشین را سقوط دادند. با وجودیکه از آن زمان تاکنون دو ماه گذشته، جامعه جهانی هنوز طالبان را به رسمیت نشناخته است. جامعه جهانی گفته است تا زمانی که حقوق زنان و اقلیتهای قومی در نظر گرفته نشود و یک حکومت فراگیر به میان نیاید، طالبان به رسمیت شناخته نخواهند شد.