ترامپ و گزینه‌ی خروج ناگهانی
نگاه نو_ با تعویق مذاکرات احتمالی میان‌افغانها در چین، این نگرانی قوت گرفته است که دونالد ترامپ به یک‌باره‌گی دستور خروج نیروهای نظامی‌اش را از افغانستان صادر کند. ترمپ چندی قبل گفته بود ایالات متحده کسانی را که باید در افغانستان می‌کشت کشته است و حال وقتش است که از آن‌جا خارج شود. او در چند مناسبت دیگر هم گفت که پیروزی نظامی کامل در افغانستان به قیمت قتل ۱۰ میلیون انسان به دست می‌آید که او آن را نمی‌خواهد. دیپلمات‌های امریکایی هم ۱۰ ماه تلاش کردند تا راه‌حل سیاسی برای جنگ از طریق مذاکره با طالبان و سازمان‌دهی گفت‌وگوهای میان‌افغانی و آتش‌بس پیدا کنند ولی نتوانستند. ترامپ در مورد موضع نظامیان و هسته‌ی اصلی قدرت امنیتی و نظامی واشنگتن در مورد القاعده هم تردید دارد. نظامیان امریکایی ترامپ می‌گویند که اگر او تمام نیروها و ظرفیت‌های نظامی و استخباراتی امریکا را از افغانستان خارج کند، القاعده دوباره شبکه‌سازی می‌کند و اهداف امریکایی را می‌زند. آنان نگران تکرار چیزی شبیه یازده‌ی سپتامبر هستند. اما ترامپ خریدار این حرف نیست.
ترامپ باری گفت که از افغانستان نیروهای نظامی امریکایی را خارج کند و اگر بار دیگر جهادیسم جهانی از افغانستان برای حمله به امریکا استفاده کرد، واشنگتن با نیرویی دوباره برمی‌گردد جهادیست‌های جهانی و محلی تصور آن را هم کرده نمی‌توانند. این سخنان ترامپ نشان می‌دهد که او باور نمی‌کند که در صورت خروج نیروهای امریکایی از افغانستان القاعده بتواند آسیبی به امریکا بزند و اگر بزند ایالات متحده می‌تواند دوباره برگردد. این باور رییس‌جمهور ایالات متحده سبب شده است که وزارت دفاع امریکا هم برای تطبیق دستور احتمالی خروج زود هنگام برنامه‌ریزی کند. رسانه‌های امریکایی گزارش دادند که وزارت دفاع امریکا آماده‌گی می‌گیرد تا دستور احتمالی ترامپ مبنی بر خروج زود هنگام و ناگهانی از افغانستان را تطبیق کند. این وضعیت نشان‌دهنده‌ی آن است که ترامپ به احتمال زیاد منتظر نمی‌ماند تا نتایج انتخابات ریاست جمهوری افغانستان مشخص شود و مذاکره‌ی میان‌افغانی برگزار.
برای ترامپ مهم این است که در انتخابات ریاست جمهوری امریکا خطاب به مردم آن کشور بگوید که از طولانی‌ترین جنگ تاریخ ایالات متحده، کشورش را بیرون کرده است. این تصمیم دونالد ترامپ طالبان و حامیان خارجی این گروه را هم به امتیاز دادن در روی میز مذاکره بی‌باور کرده است. طالبان که اشتیاق رییس‌جمهور امریکا برای خروج نظامی از افغانستان را می‌بینند، دلیلی ندارند که به خاطر آن امتیاز بدهند. خروج نیروهای نظامی امریکا و ناتو از افغانستان خواست استراتژیک طالبان است. وقتی این خواست استراتژیک به آسانی به دست بیاید، گروه طالبان و حامیان اصلی آنان برای امتیازدهی نیاز ندارند. ترامپ هم به گونه‌ای نشان می‌دهد که حوصله‌ی چانه‌زنی بیش‌تر ندارد. او می‌خواهد نیروهای امریکایی را خارج کند و این کار را حتا برخلاف خواست استبلشمنت نظامی و امنیتی امریکا خواهد کرد. در سوریه هم ترامپ برخلاف خواست استبلشمنت عمل کرد و تضمینی وجود ندارد که در مورد افغانستان هم، چنین نکند.
سوال مهم این است که پس از خروج نیروهای امریکایی سرنوشت افغانستان چه می‌شود؟ روشن است که طالبان در بدل خروج حتمی حاضر به امتیاز دادن نخواهند بود. معنای این امر این است که گروه طالبان به جنگ ادامه می‌دهند. تجربه‌ی تاریخی نشان داده است که نیروهای امنیتی افغانستان در صورت دوام کمک‌های مالی خارجی حتا در صورت خروج نیروهای خارجی هم در برابر نیروهای شورشی، می‌توانند مقاومت کنند. ارتش داکتر نجیب را عملیات‌های نظامی مخالفانش متلاشی نساخت. فروپاشی داکتر نجیب معلول قطع حمایت مسکو از او بود. اگر ناتو و ایالات متحده در صورت خروج نیروهای شوروی به حمایت مالی از نیروهای امنیتی افغانستان ادامه بدهند، نیروهای امنیتی کشور می‌توانند در برابر شورش طالبان مقاومت کنند. روشن است که در آن صورت بخشی از جغرافیای کشور که حالا در کنترل نیروهای امنیتی است، از کنترل این نیروها بیرون خواهد شد ولی شهرهای بزرگ در اختیار نیروهای امنیتی باقی خواهد ماند. نیروهای امنیتی افغانستان سالانه بین چهار تا پنج میلیارد دالر مصرف دارند. بازسازی بخش‌های مختلف این نیروها هم به پول نیاز ندارد. به طور مثال نیروی هوایی اردو زیر بازسازی است و بخشی از آن در سال ۲۰۲۲ تکمیل می‌شود. هیچ کشور منطقه قادر نیست که پنج میلیارد دالر در سال در اختیار نیروهای امنیتی افغانستان بگذارد و برای تقویتبخشی این نیروهای سرمایه‌گذاری کند. هیچ اقتصادی در منطقه حتا اقتصاد چین قادر به چنین حمایتی از افغانستان نیست. صرف ایالات متحده و ناتو قادر اند که به صورت استراتژیک از نیروهای امنیتی افغانستان حمایت مالی کنند. اگر این کشورها سالانه پنج میلیارد دالر در اختیار نیروهای امنیتی قرار بدهند، حتا در صورت خروج ناتو هم این نیروها قادر به حفظ بن‌بست موجود نظامی هستند. ولی اگر ایالات متحده با خروج نیروهای نظامی‌اش کمک‌های مالی را هم قطع کند، آن زمان موجودیت دولت به عنوان یک نهاد در افغانستان به پایان خواهد رسید و مقاومت علیه طالبان شکل خواهد گرفت. اگر گپ به آن مرحله برسد، کشورهای منطقه قادر به حمایت از مقاومت هستند. مقاومت علیه طالبان با چند صد میلیون دالر تمویل شده می‌تواند که اقتصادهای منطقه توان پرداخت آن را دارند. ولی بسیار بعید است که ناتو و ایالات متحده پس از خروج نیروهای نظامی‌شان کمک‌های مالی را هم پایان دهند. اما منطق حکم می‌کند که جنگ از راه گفت‌وگو و یافتن یک راه‌حل سیاسی به پایان برسد تا افغانستان برای مبارزه با فقر و عقب‌مانده‌گی اقتصادی دست و آستین بالا بزند.