تخریب پایه‌های برق؛ بی‌برقی به بی‌آبی کشید
نگاه نو_ مسوولان در شرکت برشنا می‌گویند که قطع برق وارداتی و تخریب پایه‌های برق، ضررهای هنگفتی را به این شرکت وارد کرده است. سه روز می‌شود که لین‌های برق وارداتی از کشورهای همسایه به افغانستان قطع است و این موضوع ضررهای بسیاری را برای برشنا و همین‌طور صنعت‌کاران و باشنده‌گان کشور در پی آورده است. همین‌طور بی‌برقی باعث شده که خدمات آبرسانی در ولایت بغلان به صورت کامل قطع شود و عرضه این خدمات در ده ولایت دیگر به شمول کابل تا ۵۰ درصد کاهش یابد.
مسوولان شرکت برشنا می‌گویند که تخریب پایه‌های برق، قطع لین و هزینه بلند تولید برق حرارتی در یک سال گذشته حدود ۵۰۰ میلیون افغانی خساره به این شرکت وارد کرده است. در حال حاضر نیز شرکت برشنا ناگزیر است که در هر شب به خاطر تولید برق حرارتی، بیش از یک میلیون افغانی ضرر ببیند.
امان‌الله غالب، رییس عمومی شرکت برق افغانستان (برشنا) می‌گوید، این شرکت هم اکنون در کنار تولید برق از منابع آبی، کمبود برق کابل را با استفاده از جنراتورهای بزرگ دیزلی تامین می‌کند که این کار به گفته وی، برای شرکت برشنا بسیار پرهزینه است.
شهر کابل به ۴۰۰ میگاوات برق ضرورت دارد. در پی قطع لین برق وارداتی در ولایت‌های کندز و بغلان، کابل با کمبود برق مواجه شده است. با قطع شدن برق وارداتی اکنون نیروگاه‌های داخلی فقط قادر به تامین ۷۷ میگاوات برق برای شهر کابل هستند و این به معنای قطع برق در بیش‌تر قسمت‌های شهر است.
با این حال رییس عمومی شرکت برشنا می‌گوید که در حال حاضر آن‌ها برای تنویر خانه‌های مشترکان‌شان در هر شبانه‌روز و برای پنج ساعت ۵۰ میگاوات برق حرارتی را با استفاده از جنراتورها تولید می‌کند. برق تولید شده از این آدرس در هر کیلووات حدود ۱۴ افغانی برای برشنا هزینه بر‌می‌دارد، اما این شرکت آن را حد اوسط ۷ افغانی به فروش می‌رساند.
آن طوری که مسوولان شرکت برشنا معلومات می‌دهند، هر ساعت تولید ۵۰ هزار کیلووات برق حرارتی ۷۰۰ هزار افغانی هزینه در بردارد و در هر پنج ساعت در یک شبانه‌روز ۳ میلیون و ۵۰۰ هزار افغانی هزینه روی دست برشنا می‌گذارد. امان‌الله غالب، رییس عمومی برشنا، گفت که این شرکت تنها قادر است که نصف این پول را پس از فروش برق به دست آورد و متباقی آن را باید ضرر بکشد.
این در حالی است که افغانستان نزدیک به ۷۰ درصد برق مورد نیازش را از ترکمنستان، ایران، تاجیکستان و اوزبیکستان وارد می‌کند و نزدیک به ۳۰ درصد برق مورد نیاز کشور از تولیدات داخلی تامین می‌شود.
با این حال قطع برق و عدم استفاده دولت افغانستان از برق وارداتی، در حال حاضر هیچ‌گونه پیامد اقتصادی برای برشنا در پی ندارد.
تا دو سال قبل در صورتی که برق‌های وارداتی از کشورهای اوزبیکستان، تاجیکستان و ترکمنستان به دلیل تخریب پایه‌های برق و یا به هر دلیل دیگری قطع می‌شد، شرکت برق افغانستان، برشنا، مکلف بود که جریمه آن را بپردازد، اما در طی دو سال گذشته این جریمه‌ها از بین برده شده و مطابق به قرارداد جدید، شرکت برشنا مکلف نیست که در پی تخریب پایه‌ها و عدم استفاده از برق وارداتی، پولی را بپردازد.
اما امان‌الله غالب، رییس عمومی شرکت برشنا، گفت که در پی تخریب مداوم پایه‌های برق و عدم استفاده از آن‌ها، کشورهای صادر‌کننده برق به افغانستان شرایط کنونی را قبول ندارند و تاکید می‌ورزند که باید در صورت قطع برق، جریمه آن توسط شرکت برشنا پرداخته شود. او در ادامه افزود که در قرارداد جدید خرید برق برای شهر پلخمری، کشورهای صادر‌کننده برق، این موضوع را یکی از پیش‌شرط‌ها قرار داده است.
هزینه تخریب پایه‌های برق
مسوولان در شرکت برشنا می‌گویند تنها از آغاز سال جاری تا کنون حدود ۱۰۰ بار لین برق در کشور قطع و چهار پایه برق تخریب شده است. به گفته مسوولان برشنا، ۴ بار لین برق در ولایت ننگرهار، بیش از ۳۰ بار تا کنون لین برق در ولایت میدان‌وردک و ۶۰ بار لین برق در ولایت هلمند قطع و ۴ پایه‌ی برق نیز در این ولایت تخریب شده است. هم‌چنان مشکل قطع لین و تخریب پایه‌های برق در ولایت‌های بغلان و کندز نیز در جریان سال جاری اتفاق افتاده است.
رییس عمومی شرکت برشنا می‌گوید که تخریب هر پایه‌ی برق این شرکت حدود یک میلیون افغانی هزینه بر‌می‌دارد. قطع لین برق در هر بار نیز به گفته وی، صدها هزار افغانی ضرر روی دست این شرکت می‌گذارد.
امان‌الله غالب، رییس عمومی شرکت برشنا، به ۸صبح گفت: «تنها در یک سال گذشته در اثر قطع لین، تخریب پایه‌ها و هزینه بلند تولید برق حرارتی، ۵۰۰ میلیون افغانی شرکت برشنا ضرر دیده است.»
خسارات صنعت‌کاران
مسوولان اتاق تجارت و صنایع کشور می‌گویند که به دلیل نبود برق، فعالیت بسیاری کارخانه‌ها متوقف شده و فابریکه‌هایی که با برق جنراتور کار می‌کنند، مجبور اند تولیداتی را که بسیار گران تمام شده، ارزان بفروشند.
جان‌آقا نوید، مسوول روابط عامه و سخنگوی اتاق تجارت و صنایع کشور، گفت که سکتور خصوصی و سرمایه‌گذاران با گذشت هر روز بیش‌تر ضرر می‌کنند و حکومت باید ماشین اقتصادی کشور را که در نتیجه قطع برق از حرکت باز مانده، دوباره فعال کند.
در کنار صنعت‌کاران، صاحبان مارکت‌ها و فروشگاه‌های خرد و بزرگ نیز این روزها ضررهای هنگفتی را متحمل می‌شوند. یخچال‌های بسیاری از خوراکه‌فروشی‌ها به دلیل نبود برق، این روزها خاموش است و فروش گوشت، نوشیدنی، لبنیات و سایر مواد خوراکی که در یخچال نگهداری می‌شود، به گفته فروشنده‌گان، بسیار کاهش یافته است.
احمد یکی از این فروشنده‌گان لبنیات گفت که در پی قطع برق، شیر و لبنیاتی که او به فروش می‌رساند، در طی دو روز گذشته فاسد شده و این موضوع باعث شده که او ده‌ها هزار افغانی ضرر ببیند. او از کسادی کارش در روزهای گذشته یاد کرد و گفت که فعال نگهداشتن یخچال‌های فروشگاهش نیاز به برق دارد و در نبود برق جنراتورهای کوچک نمی‌تواند آن‌ها را فعال نگه دارد.
ریاست آبرسانی نیز می‌گوید در که پی قطع برق، کار خدمات آبرسانی در ولایت بغلان به صورت کامل قطع شده و در ده ولایت دیگر به شمول کابل عرضه این خدمات تا ۵۰ درصد کاهش یافته است. حمیدالله یلانی، رییس اداره آبرسانی، به ۸صبح گفت که در حال حاضر با آن‌که این اداره تلاش دارد خدمات آبرسانی را با استفاده از جنراتورها ارایه کند، اما به گفته وی، این کار بسیار پرهزینه است و ظرفیت جنراتورها نیز محدود می‌باشد. او از شرکت برشنا خواست که این اداره را در قسمت برق‌رسانی در اولویت قراردارد.
کابل، شهر جنراتورها
با همه‌ی این‌ها وقتی این روزها از کنار بسیاری از خیابان‌های شهر کابل رد شوید، صدای جنراتورها که در مقابل بسیاری از دکان‌ها و مغازه‌ها روشن است، به گوش می‌رسد و آلوده‌گی پخش می‌کند. به عبارت دیگر، این روزها و شب‌ها تنها جنراتورها است که به جنگ بی‌برقی و تاریکی می‌رود. به نظر می‌رسد که وابسته‌گی کار و بازار و نیازهای زنده‌گی در عصر تکنولوژی، مردم را مجبور کرده تا صدای آزاردهنده و دودهای غلیظ و دیگر دشواری‌های جنراتورداری را تحمل کنند اما بدون برق نباشند.
ساکنان شهرهای بزرگ افغانستان به خصوص پایتخت در ده سال گذشته برق نسبتاً خوبی داشتند و استفاده از وسایل الکترونیک در بین مردم عام شد، اما حالا که برق نیست، مردم با دشواری‌های زیادی مواجه شده‌اند. بیش‌تر باشنده‌گان این شهر این روزها تجربه‌های تلخ بی‌برقی را قصه می‌کنند و شبکه‌های اجتماعی هم پر است از شکایت‌ها در این مورد.
چشم‌انداز مبهم
شرکت برشنا دو روز قبل اعلام کرد که برق کابل و ۱۱ ولایت دیگر در پی انهدام چهار پایه برق وارداتی تاجیکستان و اوزبیکستان در ولایت‌های کندز و بغلان، به صورت کامل قطع شده است.
امان‌الله غالب، رییس عمومی برشنا، می‌گوید، ساحه‌ای که لین برق قطع شده، جزو قلمرو حاکمیت مخالفان مسلح دولت است و کارمندان این نهاد آماده‌گی کامل دارند که پس از تضمین متنفذان محل و تامین امنیت، به ساحه بروند و لین برق وارداتی اوزبیکستان را متصل سازند. او اما مشخص نساخت که تا چه زمانی قرار است برق کابل و ۱۱ ولایت دیگر کشور وصل شود.
انعام‌الدین رحمانی، سخنگوی فرماندهی پولیس کندز، نیز گفت: «ساحه عسقلان جزو ولسوالی گل‌تپه ولایت کندز است و مخالفان مسلح دولت در آن منطقه حاکمیت دارند. نیروهای امنیتی تلاش دارند تا به زودی عملیاتی را در این منطقه به راه بیندازد، اما زمان آن مشخص نیست.»
قطع برق کابل و ده ولایت دیگر انتقادهای سران حکومت وحدت ملی را نیز در پی داشت. عبدالله عبدالله، رییس اجراییه کشور، روز دوشنبه (۲۵سنبله) طالبان را مسوول قطع برق در دوازده ولایت به شمول کابل خواند. رییس اجرایی در فرجامین نشست شورای وزیران گفت که این اقدام طالبان هیچ کمکی به اراده‌ی طالبان برای صلح نمی‌کند و هیچ مشکل این گروه را حل نخواهد کرد. گروه طالبان اما تا کنون در مورد تخریب پایه‌های برق ابراز نظر نکرده است.