پیکارهای انتخاباتی شروع شد
نگاه نو_ امروز یک‌شنبه، نخستین روز پیکارهای انتخاباتی نامزدان است. هژده نامزد انتخابات ریاست جمهوری نیمه‌شب گذشته اجازه یافتند تا پیکارهای انتخاباتی خود را رسماً آغاز کنند. مدت این پیکارها شصت روز است. سوم میزان، آخرین روز پیکارهای انتخاباتی تعیین شده است. روزهای چهارم و پنجم میزان دوره سکوت است. نامزدان در این دوره اجازه کمپین ندارند. روز برگزاری انتخابات نیز ششم میزان است.
نامزدان در جریان شصت روز پیکار قانونی، برنامه‌ها، پیام‌ها، شعارها و عکس‌های خود را با مردم شریک می‌سازند. سفر به ولایات، شرکت در گردهمایی‌ها و مهمانی‌ها، نصب پوسترها و عکس‌ها در محلات مجاز و دیدوبازدید با مردم، از کارهای معمولی است که نامزدان در این مدت انجام خواهند داد. وسایل ارتباط جمعی از ابزارهای تأثیرگذار دیگری است که نامزدان از آن‌ها به منظور آگاهی عمومی از برنامه‌ها و عکس‌های خود بهره خواهند برد. لایحه‌ای نیز توسط کمیسیون مستقل انتخابات برای انجام سالم این پیکارها وضع شده و پای‌بندی به آن برای هر نامزد الزامی است.
در این لایحه چهارده ماده‌ای، میعاد پیکارهای انتخاباتی، شرایط پیکارها، مکلفیت‌های نامزدان و احزاب سیاسی، منابع مالی نامزدان برای پیکارها، بی‌طرفی مسوولان و کارکنان دولتی در امور انتخابات، پیکارهای تلفنی و انترنتی، نظارت و مشاهده از جریان پیکارها و تخلفات نامزدان از لایحه مربوط به پیکارهای انتخاباتی به صورت مشروح تسجیل شده است.
مطابق ماده سوم این لایحه، میعاد پیکارهای انتخاباتی شصت روز است و ۴۸ ساعت پیش از شروع روز انتخابات به پایان می‌رسد. در ماده پنجم شرایط پیکارهای انتخاباتی و مکلفیت‌های نامزدان و احزاب تشریح شده است. نکات اهم این ماده قرار زیر است:
– نامزدان حق ایجاد مانع در برابر پیکارها و نیز تخریب مواد تبلیغاتی یک‌دیگر را ندارند؛
– کارزارهای انتخاباتی نامزدان نباید نظم عمومی را مختل کند؛
– منسوبان قوای مسلح، قضات، سارنوالان و کارکنان دولت حق مشارکت در پیکارهای انتخاباتی را ندارند؛
– استفاده انتخاباتی از کودکان ممنوع است؛
– مشارکت اتباع و نهادهای خارجی در پیکارهای انتخاباتی نامزدان ممنوع است؛
– کسی حق ندارد شهروندان کشور را به اشتراک در پیکارهای انتخاباتی و یا خودداری از آن مجبور کند؛
– استفاده نامزدان از نشانه‌های دولتی و کمیسیون‌های انتخاباتی در پیکارهای انتخاباتی ممنوع است؛
– توسل به موضوعاتی که باعث تحریک خشونت و برانگیختن احساسات «قومی، گروهی، مذهبی، لسانی، سمتی و جنسیتی» می‌شود، ممنوع است؛
– در استفاده از املاک خصوصی به منظور پیش‌برد پیکارها، رضایت مالک آن شرط است؛
– نصب عکس‌ها و تحریر شعارهای نامزدان بر دیوارهای تأسیسات دولتی مجاز نیست؛
– استفاده از بیلبوردها، بنرها، پول‌ساین‌ها و صفحات مجازی برای تبلیغات مجاز است؛
– نامزدان مکلف‌اند تا زمان و مکان گردهمایی خود را پیش از برگزاری آن با ادارات مربوط هم‌آهنگ کنند.
در لایحه پیکارهای انتخاباتی تأکید شده که رعایت مواد این لایحه الزامی است و مرجع رسیده‌گی به تخطی‌های نامزدان نیز کمیسیون شکایات انتخاباتی است.
در ماده هفتم این لایحه حدود مسوولیت و فعالیت مسوولان و کارکنان دولتی در جریان پیکارهای انتخاباتی مشخص شده است. طبق این ماده، مسوولان و کارکنان دولتی حق شرکت در پیکارهای انتخاباتی و نیز تبلیغ به نفع یا ضرر هیچ نامزد انتخابات ریاست جمهوری را ندارند. آن‌ها هم‌چنان حق ندارند در امور انتخابات به صورت مستقیم یا غیرمستقیم دخالت کنند و تسهیلات، امکانات و منابع دولتی را برای یک یا چند نامزد مشخص فراهم آورند. به همین شکل آن‌ها نمی‌توانند از پیکارهای انتخاباتی نامزدان که در چارچوب قانون انجام می‌شود، جلوگیری کنند. از جانب دیگر، در صورت ضرورت به همکاری ادارات دولتی با نامزدان، کمیسیون مستقل انتخابات از اداره مربوط با درنظرداشت احکام قانون، لوایح و طرزالعمل‌ها، رسماً تقاضای همکاری می‌کند. اعضای شورای ملی نیز از استفاده امکانات دولتی برای پیش‌برد پیکارهای انتخاباتی نامزدان منع شده‌اند.
کمیسیون مستقل انتخابات روز شنبه، پنجم اسد، ضمن اعلام زمان شروع پیکارهای انتخاباتی، لایحه پیکارهای انتخاباتی و هم‌چنان لایحه مربوط به منابع مالی این پیکارها را همه‌گانی کرد. طبق این لایحه، هر نامزد اجازه دارد برای پیکارهای انتخاباتی خود تا سقف ۴۴۲ میلیون افغانی هزینه کند. سقف هزینه پیکارهای انتخاباتی نامزدان در انتخابات گذشته ریاست جمهوری ۱۰ میلیون افغانی تعیین شده بود. کمیسیون مستقل انتخابات می‌گوید که این مبلغ هنگفت را با توجه به شمار رأی‌دهنده‌گان، وضعیت امنیتی و شرایط جغرافیایی کشور تعیین کرده است.
نامزدان طبق این لایحه مکلف به ثبت دارایی‌ها، کمک‌های دریافتی و مصارف پیکارهای انتخاباتی خود هستند. هم‌چنان نامزدان نمی‌توانند از ادارات دولتی، نهادها، سفارت‌خانه و افراد خارجی کمک مالی دریافت کنند. استفاده از منابع دولتی در صورتی مجاز است که به صورت یکسان در اختیار تمامی نامزدان قرار داده شود. استفاده از کمک‌های مالی اشخاص حقیقی و حکمی که تابعیت افغانستان را دارند، تابع شرایطی مجاز خوانده شده است. اشخاص حقیقی می‌توانند تا ۲۰۰ هزار و اشخاص حکمی می‌توانند تا یک میلیون افغانی به نامزدان کمک مالی کنند. البته تمامی پول‌ها و کمک‌های مادی که نامزدان از این طریق به دست می‌آورند، باید ثبت و به کمیسیون مستقل انتخابات گزارش داده شود.
نامزدان از جانب دیگر مکلف‌اند که گزارش مصارف پیکارهای انتخاباتی خود و نیز مساعدت‌های مالی دیگران را در دو نوبت به کمیسیون مستقل انتخابات ارایه کنند. یک گزارش مالی باید در ۳۰ تا ۳۵ روز نخست پیکارهای انتخاباتی و گزارش دیگر باید پس از ختم این پیکارها (۴۸ ساعت قبل از روز انتخابات) به کمیسیون مستقل انتخابات سپرده شود. از چگونه‌گی مصارف مالی نامزدان، یک بخش ویژه در ریاست حقوق این کمیسیون نظارت می‌کند. پس از دریافت گزارش مالی نامزدان، این گزارش بررسی و همه‌گانی می‌شود.
هم‌زمان با این، کمیسیون شکایات انتخاباتی اعلام کرده است که شکایات مربوط به دوره پیکارهای انتخاباتی را ثبت، بررسی و به آن رسیده‌گی می‌کند.
امنیت نامزدان و پیکارهای انتخاباتی
ریاست جمهوری روز شنبه در یک نشست ویژه امنیتی روی برنامه امنیتی انتخابات بحث کرده است. صدیق صدیقی، سخنگوی ریاست جمهوری، روز گذشته در یک نشست خبری گفت که حکومت تلاش دارد تا انتخابات در فضای امن برگزار شود. به گفته او، به همین منظور برنامه امنیتی انتخابات در این نشست مورد بحث و بررسی قرار گرفت.
سخنگویان وزارت‌های داخله و دفاع نیز در این نشست خبری، آماده‌گی این وزارت‌ها را برای تأمین امنیت نامزدان و نیز گردهمایی‌های آن‌ها اعلام کردند. نصرت رحیمی، سخنگوی وزارت امور داخله، گفت که برنامه امنیتی نامزدان، معاونان نامزدان، پیکارهای انتخاباتی و نیز روز انتخابات تهیه و تصویب شده است. به گفته او، طبق این برنامه، در کنار آن‌که برای نامزدان موترهای زرهی توزیع شده است، منسوبان پولیس، امنیت جانی و گردهمایی‌های آن‌ها را نیز در جریان پیکارهای انتخاباتی تأمین خواهند کرد. او اما از نامزدان خواست که پیش از برگزاری گردهمایی‌ها و تجمعات انتخاباتی، باید نیروهای پولیس را در جریان قرار دهند.
در همین حال، عبدالعزیز ابراهیمی، معاون سخنگوی کمیسیون مستقل انتخابات، می‌گوید که نهادهای امنیتی برنامه امنیتی مربوط به انتخابات را با این کمیسیون شریک کرده‌اند. به گفته او، ۴۰۰ نفر از نیروهای مربوط به ریاست محافظت رجال برجسته، برای تأمین امنیت نامزدان توظیف شده‌اند. ابراهیمی تصریح کرد که در کنار آن سایر نیروهای امنیتی نیز در امر تأمین امنیت پیکارهای انتخاباتی نامزدان فعالیت خواهند کرد.
روح‌الله احمدزی، سخنگوی وزارت دفاع ملی، نیز یادآوری کرد که برنامه نهادهای امنیتی و دفاعی کشور برای تأمین امنیت انتخابات با کمیسیون مستقل انتخابات شریک شده است. او گفت، در ساحاتی که ناامن است، قرار است پیش از برگزاری انتخابات، عملیات نظامی اجرا شود تا به این ترتیب مردم در روز انتخابات بتوانند در این ساحات نیز در انتخابات شرکت کنند. احمدزی هم‌چنان افزود که وزارت دفاع ملی کاملاً آماده است تا مواد انتخاباتی را از طریق هوا به مراکز و محلات رأی‌دهی انتقال دهد.
سخنگویان وزارت‌های داخله و دفاع تأکید کردند که رهبری این دو وزارت به تمامی نیروهای پولیس و ارتش دستور داده‌اند تا در انتخابات بی‌طرف باشند. این نیروها هم‌چنان وظیفه دارند که از مداخله مقامات و کارکنان دولتی در امور انتخابات جلوگیری کنند.
نهادهای دفاعی و امنیتی کشور در حالی از آماده‌گی برای تأمین امنیت نامزدان و تجمعات انتخاباتی خبر می‌دهند که امنیت انتخابات پارلمانی سال گذشته چندان رضایت‌بخش نبود. چنان‌چه در جریان پیکارهای انتخاباتی در آن زمان، چندین نامزد و تجمع انتخاباتی هدف حملات تروریستی قرار گرفت و در پی این حملات ده‌ها تن کشته و زخمی شدند.
در انتخابات ششم میزان به شمول محمداشرف غنی و عبدالله عبدالله، هژده نفر نامزد هستند. بودجه این انتخابات ۱۴۹ میلیون دالر تعیین شده است. تا کنون حکومت متعهد به پرداخت ۹۰ میلیون و امریکا متعهد به پرداخت ۲۹ میلیون از این بودجه شده است. هنوز مشخص نیست که ۳۰ میلیون باقی‌مانده توسط کدام کشور یا نهاد بین‌المللی پرداخت خواهد شد.
طبق اعلام کمیسیون مستقل انتخابات، ۹ میلیون و ۶۷۸ هزار و ۲۸۳ نفر رأی‌دهنده برای شرکت در این انتخابات نام‌نویسی کرده‌اند. البته این رقم تا هنوز نهایی نیست. کمیسیون مستقل انتخابات می‌گوید که با تصفیه کامل فهرست رأی‌دهنده‌گان و تصفیه تذکره‌های «اصلی» و «تزویری»، فهرست نهایی رأی‌دهنده‌گان بعداً اعلام خواهد شد. مسوول تصفیه این تذکره‌ها، اداره احصاییه و معلومات است. این اداره گفته است که کار تصفیه تذکره‌ها را به پایان برده است و به زودی نتایج آن را به کمیسیون مستقل انتخابات می‌فرستد.
از صفحه هشت صبح