بانک خون مرکزی: تقاضا برای خون ۸۰ درصد افزایش یافته

نگاه نو_ اصرار پی‌هم کارمندان از مراجعان درمان‌گاه مرکزی صحت‌عامه/پولی‌کلینیک برای اهدای خون، تصویر روشن نیاز به خون در وضعیت کنونی را ترسیم می‌کند. در این میان، پافشاری مردی بر گرفتن خون از مراجعان، توجه همه را جلب کرده است. آن‌گونه که می‌نماید، آن مرد نیازمند خون نیست؛ وی کارمند بانک خون مرکزی است. او با لحنی عاجزانه از مردم می‌خواهد که خون‌شان را برای صحت‌مندی بیماران اهدا کنند: «بیا بیادر خون می‌تی، ثواب داره…»

جمعی از مردم برای درمان بیماری‌های‌شان از درب درمان‌گاه صحت‌عامه می‌گذرند و به محض ورود، از هم متفرق می‌شوند. هرکدام به سمت شعبه‌ی مشخص قدم می‌گذارند. جمعی به سمت راست می‌روند تا دید چشمان‌شان را در معرض معاینه‌ی داکتران قرار دهند و عده‌ای برای فزیوتراپی و امراض استخوان به ساختمان سمت چپ داخل می‌شود. در این میان، شماری اندک وارد دفتر مرکزی بانک خون می‌شوند تا خون اهدا کنند.

بانک خون مرکزی بخشی از درمان‌گاه صحت‌عامه‌ واقع در سینمای پامیر است که خون مورد نیاز برای مداوای زخمیان و بیماران را فراهم می‌سازد. به گفته‌ی کارمندان این کلینیک، آنان «تمام وقت» کار می‌کنند تا نیازها برای خون را در شفاخانه‌ها رفع کنند. کارمندان آن‌جا علاوه بر آدرس دایمی، تلاش می‌کنند از طریق موترهای سیار نیز به جمع‌آوری خون بپردازند. آنان با شعار «اهدای خون، اهدای زنده‌گی» در نقاط مزدحم شهر حضور دارند و مردم را به اهدای خون ترغیب می‌کنند. هرچند میزان آگاهی مردم در زمینه‌ی اهمیت اهدای خون «اندک» است، اما براساس آن‌چه کارمندان بانک خون می‌گویند، شماری از افراد حاضر می‌شوند که خون‌شان را داوطلبانه برای رفع نیاز زخمیان و مریضان، اهدا کنند. گفته‌ می‌شود که پس از شدت گرفتن جنگ‌ها و به وجود آمدن بیماری‌های جدید، به ‌ویژه در موسم گرما، نیاز برای خون افزایش یافته است.

داکتر سید‌محمود صابر، کارمند بانک خون مرکزی است. مرد جوانی که با یکی از هم‌کارانش در اتاقی صبحانه صرف می‌کند. او می‌گوید که «حجم مریضان زیاد است» و به دلیل بروز امراض کانگو، هیموفیلیا و تلسیمیا، آنان مجبور شده‌اند که روند جمع‌آوری خون را سرعت بخشند. به گفته‌ی وی، بانک خون مرکزی نماینده‌گی‌هایی در شفاخانه‌های معتبر دولتی دارد و آنان تلاش می‌کنند تا از طریق نماینده‌گی‌ها، نیازهای مردم را مرفوع سازند. با استناد به گفته‌های وی، نیازها برای خون در وضعیت کنونی «۸۰ درصد افزایش یافته است.»

براساس آن‌چه داکتران می‌گویند، نیاز مردم به خون در اولین مرحله توسط بانک خون مرکزی «به شکل رایگان» پوشش می‌یابد. در صورتی‌ که شفاخانه و بانک مرکزی خون از رفع معضل عدم دسترسی به خون عاجز می‌مانند، از آشنایان بیمار خواسته می‌شود که مشکل کمبود خون را رفع کنند. داکتر صابر می‌گوید که تا جا افتیدن فرهنگ اهدای داوطلبانه خون، تلاش می‌کنند نیازها را این‌گونه رفع کنند.

داکتر صابر می‌گوید که با توجه به «تفاوت گروه‌های خونی»، به تمام انواع خون در بانک مرکزی نیاز است. وی تصریح می‌کند که به ‌جز «حالت اضطرار»، نیاز گروه‌های خونی توسط خون همان گروه رفع می‌شود. او می‌گوید: «در صورتی که حالت‌های عاجل پیش نیاید، ما گروه خون منفی را به مثبت تطبیق نمی‌کنیم.» به گفته‌ی وی، خون «پانزده عامل دارد» که تطبیق هر کدام نظر به عامل آن فرق می‌کند.

او لزوم دسترسی زخمیان و بیماران به خون را «جدی» می‌خواند و می‌گوید که حتا بعضی از بیماران به تطبیق مداوم و حجیم خون نیاز دارند. داکتر صابر از کانگو به عنوان نمونه نام می‌برد؛ بیماری‌ای که مریض آن هرپانزده تا سی روز یک بار به تطبیق خون با حجم چشم‌گیر نیاز دارد تا بتوان بیمار را مداوا کرد. داکتران می‌گویند که نگه‌داری حیوانات و زراعتی بودن کشور، باعث شده است که درصد ابتلا به این بیماری افزایش یابد.

عدم آگاهی مردم از اهمیت اهدای خون

بیست‌و‌چهارم جوزا مصادف است با روز جهانی اهدای خون‌. داکتران بانک خون مرکزی می‌گویند که سعی دارند کنفرانس‌ها و تبلیغات آگاهی‌دهی را در مورد اهمیت خون برای مردم برگزار کنند. آنان می‌گویند که در صورت بالا رفتن سطح آگاهی مردم، علاوه بر فروکش‌شدن مرض «پولی‌سایتیمیا»، زمینه‌ی تطبیق خون برای بیمارانی که به آن ضرورت دارند، نیز مساعد خواهد شد.

داکتر صابر می‌گوید که مردم به دلیل عدم آگاهی از اهمیت خون، کم‌تر به اهدای آن علاقه می‌گیرند. او با ذکر دلایل، تلاش دارد ارزش اهدای خون را برجسته سازد و تأکید می‌کند که میزان خون اهدا شده برای حل این معضل، «کافی» نیست. آقای صابر می‌گوید که در صورت کمک مردم، فرهنگ اهدای خون با گذشت زمان در جامعه نهادینه خواهد شد. او می‌افزاید: «توجه مردم نسبت به سال‌های پیش‌تر در این سال‌ها بسیار خوب است و با توجه به علاقه‌مندی که دارند، خودشان می‌آیند خون می‌دهند و نام خود را ثبت می‌کنند تا در صورت ضرورت با آن‌ها تماس گرفته شود.»

با این حال، داکتران به فواید اهدای خون اشاره می‌کنند و می‌گویند که افراد در صورت اهدا نکردن خون‌شان، به بیماری‌های مختلف دچار می‌شوند. به گفته‌ی داکتر صابر، بعضی از افراد به دلیل اهدا نکردن خون، به بیماری «پولی‌سایتیمیا» مصاب می‌شوند. گفته می‌شود که دلیل بروز این بیماری، بلند رفتن هیموگلوبین خون در بدن انسان است که با اهدای خون توسط بیمار، تداوی می‌شود. داکتران هم‌چنان می‌گویند که عده‌ای از افراد به دلیل غلظت خون، به «نفس‌تنگی» دچار می‌شوند و سطح آکسیجن در بدن آنان کاهش می‌یابد.

با توجه به گسترش روز‌افزون دامنه‌ی جنگ در کشور، اهدای خون برای زخمیان اهمیت چشم‌گیری یافته است. بیش‌تر مواقع، زخمیان جنگ به دلیل ضیاع خون، زنده‌گی خود را از دست می‌دهند. علاوه بر این، بیش‌تر مردم کشور به مالداری و زراعت مصروف‌اند و از گوشت حیوانات به عنوان مینوی اصلی غذای روزانه استفاده می‌کنند. بروز بیماری‌های گوناگون که از ارتباط گرفتن با حیوانات نشأت می‌گیرد و به تزریق مداوم خون نیاز دارد، باعث شده است که نگرانی‌ها در مورد معضل کمبود خون، افزایش یابد.