کمیسیون مستقل انتخابات باید زود دست به کار شود
شهروندان افغانستان مثل شهروندان هر‌جمهوری آزاد و دموکراتیک دیگر، حق دارند که حکومت‌کننده‌گان خودشان را انتخاب کنند.
نگاه نو_ مردم افغانستان هم حق دارند که در سال جاری رییس‌جمهور کشور را بر مبنای قانون اساسی، با رأی خودشان بگزینند. قانون اساسی آزادی‌های فردی و حقوق سیاسی و اجتماعی شهروندان افغانستان را به رسمیت شناخته است. یکی از این حقوق و آزادی‌های مسلم، حق انتخاب رییس جمهور، نماینده‌گان پارلمان و نماینده‌گان شوراهای محلی است. پرونده‌ی انتخابات پارلمانی بسته شد و حال وقتش است که کمیسیون مستقل انتخابات زمینه را برای برگزاری انتخابات ریاست جمهوری و تحقق حق شهروندان افغانستان در گزینش رییس دولت، فراهم کند.
بر مبنای فرمان تقنینی ریاست جمهوری، شهروندان واجد شرایط رأی‌دهی در انتخابات ریاست جمهوری باید ثبت نام کنند و در روند نام‌نویسی رأی‌دهنده‌گان برای انتخابات ریاست جمهوری، از فن‌آوری بایومتریک استفاده شود. اما در همین فرمان تقنینی آمده است که آماده‌گی‌ها برای نام‌نویسی رأی‌دهنده‌گان برای انتخابات ریاست جمهوری و استفاده از فن‌آوری پیشرفته در آن، باید از سوی ناظران داخلی و جهانی مورد ارزیابی دقیق قرار بگیرد. در فقدان ارزیابی دقیق ناظران داخلی و بین‌المللی، صحت روند قابل اعتبار نخواهد بود. تمویل‌‌کننده‌گان بین‌المللی انتخابات ریاست جمهوری افغانستان به صراحت می‌گویند که استفاده از بایومتریک در ثبت نام رأی‌دهنده‌گان، امکان‌پذیر نیست. حال که بایومتریک امکان‌پذیر نیست، کمیسیون مستقل انتخابات باید فهرست رأی‌دهنده‌گانی را که در اختیار دارد و انتخابات پارلمانی براساس آن برگزار شد، اصلاح کند.
فهرست باید برمبنای معیارهای فنی انتخابات و براساس پیشنهادهای متخصصان برگزاری انتخابات‌ها اصلاح شود. فهرست رأی‌دهنده‌گان باید پس از اصلاح، منتشر شود. در هر محل رأی‌گیری باید فهرست رأی‌دهنده‌گان قبل از برگزاری انتخابات به نمایش گذاشته شود. روند ثبت نام تقویتی رأی‌دهنده‌گان انتخابات ریاست جمهوری باید هم‌زمان با اصلاح فهرست رأی‌دهنده‌گان آغاز شود. نامزدان انتخابات ریاست جمهوری، احزاب سیاسی، نهادهای ناظر بر انتخابات و فعالان مدنی باید صحت فهرست نهایی رأی‌دهنده‌گان را تأیید کنند. روند ثبت نام تقویتی رأی‌دهنده‌گان هم باید با شناس‌نامه‌های ثبت شده در اداره ثبت احوال نفوس انجام شود. تذکره‌های جعلی نباید اساس کار قرار بگیرد. بخشی از نواقص فهرست رأی‌دهنده‌گان هم به همین تذکره‌ی جعلی برمیگردد.
باید کمیسیون مستقل انتخابات کارشیوه‌ای درست کند که براساس آن کسی نتواند با شناس‌نامه‌ی جعلی نامش را به عنوان رأی‌دهنده‌ی انتخابات ریاست جمهوری، ثبت کند. کمیسیون مستقل انتخابات در انتخابات پارلمانی اغفال شد. در آن زمان بسیاری‌ها با استفاده از تذکره‌های جعلی و ثبت ناشده به عنوان رأی‌دهنده در انتخابات پارلمانی ثبت نام کردند. شاید از این تذکره‌های جعلی در تقلب‌های انتخاباتی هم استفاده کرده باشند. اشخاص قدرت‌مند با استفاده‌ی نامشروع از قدرت و ثروت خود، توانستند تذکره‌های جعلی را در برخی از ولایات توزیع کنند. در انتخابات ریاست جمهوری باید جلو این قانون‌شکنی‌ها گرفته شود. باید بین کمیسیون مستقل انتخابات و اداره‌ی احصاییه‌ی مرکزی، هم‌آهنگی‌های لازم ایجاد شود. ثبت نام تقویتی شهروندان رأی‌دهنده و اصلاح فهرست رأی‌دهنده‌گان، باید در هم‌آهنگی و همکاری بین کمیسیون مستقل انتخابات و اداره‌ی احصاییه‌ی مرکزی انجام شود.
وقتی فهرست رأی‌دهنده‌گان جامع، بی‌نقص و مورد قبول همه‌ی جهت‌ها داشته باشیم، احتمال تقلب سازمان‌یافته و استراتژیک کاهش می‌یابد. در انتخابات‌های گذشته‌ی ریاست جمهوری تقلب به صورت استراتژیک انجام می‌شد. مثلاً محل‌ها و مراکز خیالی رأی‌گیری ایجاد می‌کردند و صندوق‌ها پر می‌شد. در برخی از محل‌ها دیده شده بود که زورمندان وارد می‌شدند و به کسی اجازه‌ی ورود نمی‌دادند و خود صندوق‌ها را به سود یکی از نامزدان پر می‌کردند. اگر فهرست رأی‌دهنده‌گان وجود داشته باشد، دیگر کسی نمی‌تواند به آسانی یک محل رأی‌گیری طراحی کند و در آن به سود یک نامزد مشخص صندوق‌ها را پر کند. اداره‌های احصاییه مرکزی هم سازوکارهای جامع دارد و کسی نمی‌تواند به صورت انبوه تذکره‌ی جعلی بگیرد. وقتی سازمان‌های دولتی در هم‌آهنگی با یک‌دیگر کار کنند، مشکلی به وجود نمی‌آید. باید کمیسیون مستقل انتخابات هرچه زودتر دست به کار شود تا وقت از دست نرود.