کمیسیون شکایات انتخاباتی: بیش از ۱۵هزار شکایت ثبت شده است
نگاه نو_ مسوولان کمیسیون شکایات انتخاباتی از پایان روند ثبت شکایت‌های ناشی از نتایج ابتدایی انتخابات ریاست جمهوری خبر می‌دهند و می‌گویند در سه روز گذشته دست‌کم پانزده هزار شکایت را ثبت کرده‌اند. به سخن آنان، این شکایت‌ها از سوی دسته‌های انتخاباتی در دفتر مرکزی و دفاتر ولایتی کمیسیون شکایات انتخاباتی ثبت شده است.
زرمینه کاکر، معاون سخنگوی کمیسیون شکایات انتخاباتی، روز چهارشنبه، سوم جدی، گفت تا پایان سومین روز روند ثبت شکایت‌ها، بیش از پانزده هزار شکایت در این کمیسیون ثبت شده است. خانم کاکر افزود، دریافت شکایت‌های ناشی از نتایج ابتدایی انتخاباتی تا ساعت چهار عصر چهارشنبه ادامه داشت و پس از آن روند ثبت این شکایت‌ها در دفتر کمیسیون شکایات انتخابات آغاز شد.
آن‌چنانی که معاون سخنگوی کمیسیون شکایات انتخاباتی می‌گوید، از میان این پانزده هزار شکایت، حدود ۷هزار و ۹۰۸ مورد آن مربوط به دسته انتخاباتی «ثبات و هم‌گرایی»، ۳ هزار و ۷۶۱ مورد آن مربوط به دسته انتخاباتی «دولت‌ساز»، ۱۵ مورد آن مربوط دسته «امنیت و عدالت» و بیش از ۵ هزار و ۵۰۰ شکایت دیگر از سوی دسته انتخاباتی «صلح و عدالت اسلامی» نزد این کمیسیون ثبت شده است.
اعضای شورای تشریک مساعی نامزدان انتخابات ریاست جمهوری که متشکل از هفت نامزد است، گفته‌اند که نتایج ابتدایی انتخابات را نمی‌پذیرند و به دلیل بی‌باوری‌شان نسبت به کمیسیون‌های انتخاباتی، هیچ شکایتی را در پیوند به نتایج ابتدایی انتخابات ثبت نخواهند کرد. این دسته‌های انتخاباتی هم‌چنان خواهان ایجاد حکومت «مشارکتی» هستند. کمیسیون مستقل انتخابات اما گفته است که هیچ یک از اعضای این شورا نتواسته است ده درصد کل آرای به کار رفته در انتخابات ریاست جمهوری را کسب کند و از همین رو هرکدام آنان یک میلیون افغانی جریمه نقدی شده‌اند.
با این حال، نهادهای ناظر بر روند انتخابات، رسیده‌گی به شکایت‌های ناشی از نتایج ابتدایی انتخابات را از مکلفیت‌های کمیسیون شکایات انتخاباتی می‌دانند و می‌گویند این کمیسیون باید به تمامی شکایت‌های ثبت شده طبق قانون، لوایح و طرزالعمل انتخاباتی رسیده‌گی کند. زبیر حبیب‌زاده، سخنگوی بنیاد انتخابات شفاف افغانستان یا «تیفا» در صحبت با روزنامه ۸صبح گفته است که آنان توقع دارند کمیسیون مستقل شکایات انتخاباتی به شکایت‌ها، از جمله تصامیم خلاف قانون که از سوی یکی از کمیشنران کمیسیون مستقل انتخابات تصریح شده است، رسیده‌گی کند. هم‌چنان یوسف رشید، رییس اجرایی بنیاد انتخابات آزاد و عادلانه افغانستان، گفته است که کمیسیون مستقل انتخابات مکلف است با حفظ بی‌طرفی کامل، به شکایت‌های ثبت شده رسیده‌گی کند. از این پیش، سفیر ایالات متحده امریکا در کابل و نماینده اتحادیه اروپا برای افغانستان از کمیسیون شکایات انتخاباتی خواسته‌اند تا کارش را به گونه شفاف، حرفه‌ای و مستقلانه انجام دهد.
با این همه، مسوولان کمیسیون شکایات انتخاباتی از رسیده‌گی به شکایت‌ها به گونه شفاف و بی‌طرفانه اطمینان می‌دهند و می‌گویند علاوه بر رسیده‌گی به شکایات ثبت شده از سوی طرف‌های دخیل در روند انتخابات، به موارد برخاسته از نظارت خود‌شان از جریان روند انتخابات نیز رسیده‌گی خواهند کرد. معاون سخنگوی این کمیسیون گفت، تصامیم کمیسیون شکایات انتخاباتی طبق قانون، طرزالعمل‌ها و لوایح انتخاباتی صادر خواهند شد.
این در حالی است که کمیسیون مستقل انتخابات نتیجه ابتدایی انتخابات ریاست جمهوری را روز یکشنبه، اول جدی، اعلام کرد. بر اساس این نتیجه، محمد‌اشرف غنی با کسب ۵۰.۶۴ درصد آرا در جایگاه نخست و عبدالله عبدالله با کسب ۳۹.۵۲ درصد آرا در جایگاه دوم قرار دارد. کم‌تر از ده درصد کل آرای استفاده شده در نخستین دور انتخابات ریاست جمهوری سال ۱۳۹۸ میان یازده نامزد دیگر از جمله، گلبدین حکمتیار، رحمت‌الله نبیل، فرامرز تمنا، سید‌نورالله جلیلی، عبداللطیف پدرام، عنایت‌الله حفیظ، محمد‌حکیم تورسن، احمد‌ولی مسعود، محمد‌شهاب حکیمی، غلام‌فاروق نجرابی و نور‌رحمان لیوال تقسیم شده است.
بر‌اساس قانون انتخابات، کمیسیون شکایات انتخاباتی مکلف است تا پانزده روز دیگر به این شکایت‌ها رسیده‌گی کند و تصمیمش را در این باره با کمیسیون مستقل انتخابات در میان بگذارد. رسیده‌گی به شکایت‌ها در این مرحله از سوی دفاتر ولایتی کمیسیون مستقل انتخابات صورت می‌گیرد. کمیشنران ولایتی از فعالیت‌های‌شان به مسوولان دفتر مرکزی گزارش می‌دهند. مسوولان کمیسیون شکایات انتخاباتی می‌گویند، از میان هفت کمیشنری که در دفتر مرکزی این کمیسیون حضور دارند، هر یک آنان مسوولیت نظارت از کارکردهای ۸ دفتر ولایتی این کمیسیون را برعهده دارند.
در صورتی که شکایت‌کننده‌گان به تصمیم کمیسیون شکایات انتخاباتی اعتراض داشته باشند، می‌توانند در مدت زمان سه روز پس از اعلام تصمیم این کمیسیون، استیناف‌خواهی کنند. در این مرحله کمیشنران دفتر مرکزی کمیسیون شکایات انتخاباتی به این شکایت‌ها رسیده‌گی خواهند کرد. برای رسیده‌گی به موارد استینافی نامزدان حدود پانزده روز کاری دیگر پیش‌بینی شده است. با این همه، مسوولان نهادهای ناظر بر روند انتخابات به این باور اند که کمیسیون شکایات انتخاباتی در پانزده روز کاری نمی‌تواند به شکایت‌های ثبت شده رسیده‌گی کند؛ زیرا به باور آنان تعداد شکایت‌های ثبت شده زیاد است و رسیده‌گی به آن نیازمند زمان بیش‌تر است. کمیسیون شکایات انتخاباتی اما تا کنون در این باره چیزی نگفته است.
این در حالی است که در جریان رسیده‌گی به شکایت‌های ناشی از نتیجه ابتدایی انتخابات ریاست جمهوری، کمیسیون شکایات انتخاباتی صلاحیت وضع جریمه نقدی، بازشماری یک بخش و یا کل آرای به کار رفته در انتخابات ریاست جمهوری را دارد. هم‌چنان بی‌اعتبار‌شناختن اوراق رای‌دهی فاقد شرایط لازم و حذف نامزدان متخلف از این دور انتخابات، از صلاحیت‌های کمیسیون شکایات انتخاباتی است. این کمیسیون هم‌چنان می‌تواند افراد و یا مسوولان دسته‌های انتخاباتی که دست به جرایم انتخاباتی زده باشند را به نهادهای عدلی و قضایی معرفی کنند.