هراس در کابل؛ ماجرای تیم کریکت زنان افغان که از ترس پنهان شده‌اند

او می‌گوید: “زنانی که کریکت یا ورزش دیگری انجام می‌دادند، اکنون دیگر ایمن نیستند و وضعیت در کابل بسیار وخیم شده است. ما گروهی در واتس‌اپ داریم و هر شب در مورد مشکلات و برنامه‌هایمان برای آینده صحبت می‌کنیم. اما در حقیقت همه ما ناامید هستیم.”

عسل از زمان ورود طالبان به کابل در اواسط ماه اوت، به ندرت از خانه خارج شده و لباس کریکت خود نیز در جای امنی پنهان کرده است. او در مورد مواجه طالبان با یکی از هم تیمی‌هایش می‌گوید: “در دهکده‌ای که آن‌ها بازی می‌کردند، افرادی بودند که با طالبان همکاری می‌کردند. در نتیجه وقتی طالبان کابل را گرفتند، آنها را تهدید کردند و گفتند اگر دوباره سعی کنید کریکت بازی کنید، می‌آییم و شما را می‌کشیم.”

تقوا، که او نیز از نام مستعار استفاده می‌کند، سال‌ها در کریکت زنان افغانستان فعالیت داشته است. او پس از سقوط کابل موفق به فرار از کشور شد. اما یک هفته پیش از فرار، مجبور بود از خانه‌ای به خانه دیگر نقل مکان کند تا شناسایی نشود. طالبان با پدرش تماس گرفته بودند، اما او گفته بود که از دخترش بی‌خبر است.

تقوا می‌گوید: “اصلاً نمی‌خواهم به اینکه چه اتفاقی می‌افتاد، فکر کنم. وقتی طالبان به کابل آمدند، یک هفته نه چیزی خوردم و نه خوابیدم.”

“تنها به فکر خودم نبودم، بلکه نگران دخترانم بودم. زندگی و تحصیلات آن‌ها فدا خواهد شد. برخی حتی ازدواج نکرده‌اند تا بتوانند برای افغانستان بازی کنند. من نگران جان آن‌ها هستم.”

بازیکن دیگری به نام حریر هم با نام مستعار با بی‌بی‌سی گفتگو ‌کرد. بازی کریکت برای او به عنوان یک زن افغان، معنای بسیار بیشتری از خود این ورزش دارد.

او می‌گوید: “وقتی بازی می‌کنم احساس می‌کنم یک زن قوی هستم. اعتماد به نفس دارم و به خودم افتخار می‌کنم. می‌توانم خود را زنی تصور کنم که توانایی هر کاری را دارد و می‌تواند رویاهای خود را محقق کند.”

اما برای حریر و بقیه تیم کریکت زنان افغانستان، این رویاها ممکن است دیگر هیچ‌وقت به واقعیت بدل نشوند.

کمتر از یک سال پیش آنها امید بسیاری برای موفقیت داشتند، اما اکنون از نبود امنیت می‌ترسند و احساس می‌کنند از سوی مقام‌های ورزشی رها شده‌اند. مقاماتی که به عقیده این دختران می‌توانستند کمک بیشتری به آن‌ها بکنند.

ظهور کریکت در افغانستان چیزی تقریباً شبیه به یک افسانه بود. زیرا تنها یک سال پس از لغو ممنوعیت این ورزش از سوی طالبان، در سال ۲۰۰۱ بود که این کشور توانست توسط شورای بین‌المللی کریکت (ICC) به عنوان عضو وابسته پذیرفته شود.

کمی‌ بعد طالبان سرنگون شد تا کریکت همراه با ورزش‌های دیگری مانند فوتبال شروع به شکوفایی کنند.

امال پاسارلی، سردبیر بخش پشتو بی‌بی‌سی می‌گوید: “اگر به بیست سال گذشته نگاه کنیم، جنگ، حملات انتحاری، و کلاً مشکلات بسیاری داشته‌ایم. اما تنها عاملی که سبب خوشحالی همه مردم بود و آنها را از نظر احساسی درگیر می‌کرد … ورزش بود.”

“فقط ورزش بود که این امکان را به مردم می‌داد تا شاد باشند و بتوانند اتفاقات پیرامون خود را فراموش کنند.”

علاقه وافر به کریکت در افغانستان در طول دهه ۲۰۰۰ افزایش یافت، زیرا تیم مردان پیشرفت خارق‌العاده‌ای در صحنه جهانی داشت و با صعود به جام جهانی ۲۰۱۵ استرالیا، جشن‌های خیابانی سراسر این کشور را فرا گرفت.

در سال ۲۰۱۷، به آن‌ها مجوز حضور در مسابقات تست کریکت (نوعی کریکت که طولانی‌تر و با استاندارد بالاتری برگذار می‌شود) اعطا شد. بازیکنانی مانند رشید خان و محمد نبی در حال حاضر ستاره‌های بین‌المللی هستند و در سراسر کشور مورد احترام و ستایش مردم.

با این حال، اولین تیم ملی زنان افغانستان که در سال ۲۰۱۰ تشکیل شد، از همان ابتدا با مقاومت‌های بسیاری روبرو شد.

در سال‌های اولیه، هیئت کریکت افغانستان (ACB) با این ادعا که از سوی طالبان تهدید شده‌، مانع از حضور تیم زنان در چندین تورنمنت بین‌المللی شد.

در سال ۲۰۱۲ تیم ملی زنان برای شرکت در یک تورنمنت منطقه‌ای با حضور شش تیم، به تاجیکستان سفر کرد و قهرمان این مسابقات شد. اما این تیم دو سال بعد مجدداً از حضور در مسابقات منع شد. هیئت کریکت دلیل این تصمیم را تهدیدهای دریافتی از سوی طالبان عنوان کرد.

با وجود انحلال تیم، دختران و زنان جوان در سراسر افغانستان به این ورزش ادامه دادند و همچنان تعداد کمی از کارکنان هیئت کریکت هماهنگی برگذاری مسابقات زنان را بر عهده داشتند. اما مشکلات برای نسل جدید زنان کریکت‌باز همچنان ادامه داشت.

حریر می‌گوید: “در هیئت کریکت، از آن‌ها حمایت نمی‌کردند و تنها با اصرار و خواهش فراوان بود که مسابقات زنان را برگذار می‌کردند. اعضای هیئت همچنین مرتب به زنان تذکر می‌دادند که هنگام حضور در زمین چگونه رفتار کنند.

او ادامه می‌دهد: “من در هنگام بازی به خاطر مردانی که تماشاگر بودند، نمی‌توانستم فریاد بزنم و خوشحالی خود را بروز دهم.”

“باید احساساتم را کنترل می‌کردم. نمی‌توانستم برای تشویق هم‌تیمی‌هایم فریاد بزنم و از آن‌ها حمایت کنم، زیرا اعضای هیئت مرتب می‌گفتند، نباید جشن بگیرید، نباید فریاد بزنید یا ژست بگیرید.”

با پیشرفت تیم مردان، هیئت کریکت مجبور شد بازی زنان را جدی‌تر بگیرد. با الزام فدارسیون جهانی کریکت، کلیه دوازده کشور عضو، از جمله افغانستان که در سال ۲۰۱۷ به عضویت این فدراسیون درآمد، ملزم به داشتن تیم ملی زنان بودند و به این ترتیب، برای اولین بار ۲۵ بازیکن در نوامبر ۲۰۲۰ تیم ملی زنان افغانستان را تشکیل دادند.

همه این‌ها تنها ده ماه پیش بود و به نظر می‌رسید که طلوع جدیدی برای کریکت زنان در افغانستان باشد، اما دوران این طلوع متأسفانه بسیار کوتاه‌مدت بود.

طالبان در دوران حکومت قبلی خود، از سال ۱۹۹۶ تا ۲۰۰۱، تقریباً هر نوع آموزش‌ و تحصیلاتی را برای دختران و زنان ممنوع کرده بود (دختران پس از هشت سالگی اجازه تحصیل نداشتند). حتی زنان اجازه کار نداشتند و بدون همراهی خویشاوندان مرد خود اجازه خروج از خانه را نیز نداشتند.

هرچند که طالبان این بار تلاش کرده‌اند تصویر معتدل‌تری از خود به نمایش گذارند، اما احتمال حضور زنان در ورزش بسیار اندک است.

حمید شینواری، مدیر اجرایی کمیته کریکت افغانستان به بی‌بی‌سی گفت: “طالبان از تیم مردان حمایت کرده است و آن‌ها اجازه یافته‌اند در اولین مسابقه تست کریکت خود در ماه نوامبر برابر استرالیا در هوبارت قرار بگیرند. اما انتظار می‌رود فعالیت تیم زنان متوقف شود. موضوعی که به احتمال زیاد عضویت افغانستان در فدراسیون بین‌المللی کریکت را به خطر خواهد انداخت.

اما زنان تیم کریکت افغانستان امیدوارند آنها نیز مانند پنجاه ورزشکار زنی که در ماه اوت توسط دولت استرالیا نجات داده شدند، از دست حکومت طالبان فرار کنند.

فدراسیون بین‌المللی فوتبال نیز از ادامه تلاش‌ها و مذاکرات خود برای خروج زنان فوتبالیست و دیگر ورزشکاران از افغانستان خبر داده است.

سخنگوی فدراسیون جهانی کرکیت می‌گوید: “همانطور که از ما انتظار می‌رود، در تماس نزدیک با هیئت کریکت افغانستان هستیم، وضعیت را زیر نظر داریم و حمایت خود را از زنان ورزشکار اعلام کرده‌ایم.”

اما تقوا می‌گوید که فدراسیون جهانی کریکت به طور مستقیم با زنان کریکت‌باز تماس نداشته و هیئت کریکت افغانستان نیز علاقه چندانی برای کمک به آنها نشان نداده است.

او با اشاره به عزیزالله فضلی، که پس از تصرف طالبان منصوب شد، اضافه می‌کند: “فدراسیون جهانی هرگز به ما کمک نمی‌کند. آن‌ها همیشه ما را ناامید می‌کنند. زیرا آن‌ها تنها با افرادی که مخالف کریکت زنان هستند، مانند رئیس جدید کمیته، صحبت می‌کنند.”

آقای شینواری در پاسخ به این سوال که آیا هیئت کریکت همچنان از زنان حمایت خواهد کرد یا خیر، گفت: “دولت آینده تصمیم خواهد گرفت.”

به رغم این شرایط، عسل هنوز معتقد است که تیم می‌تواند دوباره دور هم جمع شود.

حریر نیز وقتی از رویاهای خود برای آینده‌ای بهتر صحبت می‌کند، گویی جان دوباره‌ای می‌گیرد. او می‌گوید: “می‌خواهم یک بازیکن بین‌المللی کریکت باشم.”

“می‌خواهم یک زن قوی افغانستانی باشم که می‌تواند زندگی دیگران را تغییر دهد. می‌خواهم الگویی برای سایر زنان و دختران افغانستانی باشم. می‌خواهم حداقل ذهنیت چند مرد را در افغانستان تغییر دهم. می‌خواهم به خودم افتخار کنم، همین و بس.”

عسل همچنین گفت: “در فرهنگ افغانستان موانعی سر راه ورزش زنان وجود دارد. بسیاری معتقدند زنان ضعیف هستند و برای بازی کریکت ساخته نشده‌اند. آن‌ها باید ازدواج کنند، بچه به دنیا آورند و در خانه کار کنند و فرزندان خود را پرورش دهند. وظیفه اصلی آن‌ها باید مراقبت از شوهران خود باشد.

“در خانواده من نیز برخی از اقوام می‌گویند من نمی‌توانم بازی کنم زیرا فرهنگ اسلامی به زن اجازه نمی‌دهد کریکت بازی کند. اما من عاشق این ورزش هستم.”

“وضعیت ما بد است. اما تا وقتی نفس می‌کشیم، امید وجود دارد. اگر از کشور خارج شویم و به جای امنی منتقل شویم، دوباره شروع خواهیم کرد. ما از رویاهای خود دست نمی‌کشیم، انشالله.”