لزوم آگاهی‌دهی درباره قاعده‌گی
بیست‌وهشتم می مصادف با روز جهانی بهداشت قاعده‌گی/پریود است. بر بنیاد آمارهایی که وزارت صحت عامه/بهداست افغانستان در سال ۱۳۹۷ نشر کرده بود، نصف دختران در افغانستان در زمان قاعده‌گی از آگاهی کافی برخوردار نیستند. هم‌چنین ۳۰ درصد دختران هم‌زمان با قاعده‌گی در مکتب/مدرسه حاضر نمی‌شوند. در شرایطی که از میان ۹٫۷ میلیون شاگرد در سراسر افغانستان، ۴۲ درصد آنان را دختران تشکیل می‌دهند، پرداختن به این موضوع و تلاش برای آگاهی‌دهی هرچه بیش‌تر، یک ضرورت است.
در افغانستان به دلیل نبود آگاهی و هم‌چنین فضای سنتی حاکم بر خانواده‌ها، صحبت از عادت ماهوار اغلب امر غیرطبیعی است. برای همین، این مسأله مورد بی‌توجهی نهادهای ذی‌ربط اجرایی قرار گرفته است. از سوی دیگر، حرکت‌های مدنی و تخصصی قابل توجه و درخوری نیز در سال‌های اخیر در این رابطه مشاهده نشده است. البته از این مسأله نباید غافل ماند که آگاهی نداشتن در این باره که امر طبیعی در بدن زنان است، نه تنها آسیب‌های اجتماعی و فرهنگی را در سطح جامعه ایجاد می‌کند؛ بلکه سبب عارضه‌های صحی برای دختران، به ویژه در سال‌های نخست قاعده‌گی می‌شود.
از آن‌جایی که رسانه‌ها سهم عمده‌ای در اطلاع‌رسانی و آگاهی‌دهی به اقشار مختلف جامعه دارند، سایت خبری نگاه نو در قالب ویژه‌نامه‌ای به مناسبت روز جهانی بهداشت قاعده‌گی، در تلاش است تا بتواند موضوع مهم «قاعده‌گی زنان» را از ابعاد مختلف به بحث و بررسی بگیرد.
این ویژه‌نامه در قالب تحلیل، گزارش، روایت و صحبت با مسوولان نهادهای ذی‌ربط، به بررسی قاعده‌گی زنان پرداخته است. مسأله صحت و بهداشت جسمانی، صحت روان، چرایی آسیب‌شناسی کم‌کاری نهادها در این بخش، ارایه راه حل برای برخورد طبیعی با قاعده‌گی در سطح جامعه و افزایش آگاهی‌دهی، از مهم‌ترین موضوعات این ویژه‌نامه است.
نکته حایز اهمیت در مسأله بهداشت زنان، به ویژه قاعده‌گی که هنوز صحبت در رابطه به آن در سطح جامعه و حتا در نهاد خانواده امر غیرطبیعی است، نیاز به اجماع کاری میان نهادهای ذی‌دخل دارد. آن‌گونه که در سال‌های اخیر این مهم مورد بی‌مهری قرار گرفته، عمل‌کرد جزیره‌ای و موازی نهادها سبب شده است تا نتایج چشم‌گیری را در این رابطه شاهد نباشیم.
وزارت حج و اوقاف و وزارت امور زنان نقش برجسته‌ای در این موضوع دارند. افغانستان یک کشور اسلامی است؛ اما اغلب مردم براساس باورهای وارونه، از صحبت و آگاهی‌دهی در رابطه به بهداشت زنان ابا می‌ورزند. از سوی دیگر، وزارت امور زنان، وزارت پالیسی‌ساز است که باید به طور جدی‌تر و تخصصی‌تر به این موضوع بپردازد. اما با وجود اظهارات مقام‌های این دو وزارت، آن‌چنانی که باید، در این مورد کاری صورت نگرفته و اگر کاری انجام شده، به دلیل ضعف در سیاست‌گذاری و اجرا، با شکست مواجه شده است و آثار آن در سطح جامعه چشم‌گیر نیست.
از طرف دیگر، باید پرسید که وزارت معارف/آموزش پرورش و وزارت صحت عامه در این میان به عنوان دو نهاد مهم و مرتبط چه نقشی ایفا کرده‌اند؟ چرا در مکاتب کابل، ولایات/استان ها و ولسوالی/شهرستان ها آگاهی‌دهی نمی‌شود؟ بازدیدهای میدانی از مکاتب نشان داده که اظهارات مسوولان معارف در رابطه با برگزاری برنامه‌های آگاهی‌دهی به شاگردان دختر، به ویژه صنف‌های هفتم تا دوازدهم، در تضاد با شرایط موجود است.
نکته حایز اهمیت دیگر این است که جای خالی بهداشت قاعده‌گی در نصاب تعلیمی معارف احساس می‌شود. وزارت صحت عامه نیز برنامه‌های کارآمد در این حوزه نداشته است. فقدان برنامه‌های صحی – آموزشی در این عرصه ضعف جدی نهادهای مرتبط، از جمله وزارت صحت عامه به شمار می‌رود. اغماض از این مسأله مهم که نیمی از اعضای جامعه با آن درگیر هستند و عدم آگاهی از آن، تأثیرات مخرب روانی بر جای می‌گذارد و ممکن است عواقب جبران‌ناپذیری در پی داشته باشد.
بر نهادهای مسوول است که توجه به این مسأله مهم را در صدر اولویت‌های‌شان قرار دهند و به آن به عنوان یک «مسأله» مهم و فراگیر نگاه کنند. در کنار نهادهایی که مسوولیت طرح و اجرای برنامه‌ها در این زمینه را بر عهده دارند، آحاد شهروندان و به خصوص جامعه متخصصان نیز باید سهم بگیرند.