روایت کودکان ننگرهاری؛ از تکدی‌گری تا مکتب و حرفه‌آموزی
نگاه نو_ فقر، تنگ‌دستی و بی‌کاری معضل جدی است که دامن‌گیر شماری از شهروندان شده است. از این رو شماری از خانواده‌ها به دلیل فقر و تنگ‌دستی کودکان‌شان را مجبور به تکدی‌گری در شهر و بازار می‌کنند تا بتوانند از طریق تکدی‌گری احتیاجات زنده‌گی‌شان را تأمین کنند. این حرفه‌ی شاید پردرآمد در میان خانواده‌ها، در اکثر ولایات افغانستان ترویج یافته و از کودکان به عنوان تکدی‌های استفاده می‌شود. هزاران کودک به دلیل فقر و تنگ‌دستی در شهرهای کشور مصروف تکدی‌گری و کارهای شاق‌اند. این موضوع سبب نگرانی شماری از مقام‌های مسوول از جمله ولایت ننگرهار شده است. ریاست کار و امور اجتماعی ننگرهار از دو ماه به این‌سو در یک اقدام بی‌پیشینه، کارزار «جلوگیری کودکان از گدایی » در ننگرهار را به راه انداخته است. در این کارزار، ریاست کار و امور اجتماعی این ولایت در همکاری با شماری از اداره‌ها، کودکان را از گدایی منع و برای‌شان زمینه‌ی کار و تعلیم و تربیت را فراهم می‌کند.
عبدالحکیم شیرزاد، رییس کار و امور اجتماعی ولایت ننگرهار در صحبت با روزنامه ۸صبح گفت که ریاست کار و امور اجتماعی ننگرهار در همکاری با ریاست های حج و اوقاف صحت عامه، قوماندانی امنیه و حقوق بشر این ولایت از دو ماه به این‌سو کارزار «منع استفاده از کودکان در گدایی» را آغاز کرده که تا اکنون ادامه دارد. به گفته آقای شیرزاد، مسوولان ریاست کار و امور اجتماعی در همکاری با سایر اداره‌ها هر هفته یا هر یک هفته بعد در سطح شهر بر‌می‌آیند و علیه استفاده از کودکان در گدایی کمپین می‌کنند.
او هدف از راه‌اندازی این کارزار را ریشه‌یابی مشکلات کودکان گدا عنوان کرد. رییس کار و امور اجتماعی ننگرهار گفت که در این کارزار با افرادی که از کودکان در گدایی استفاده می‌کنند، صحبت و نیاز‌ها و مشکلات آنان دریافت می‌شود. او گفت: «بعضی افرادی که تشخیص شده، ما لیست داریم که اگر کمک بیاید، اول با آنان کمک می‌شود. بعضی خانواده‌های‌شان تعهد کرده‌اند که آنان را به گدایی نمی‌گذارند و این افراد هنوز بر تعهدات‌شان پابند اند.»
با این حال رییس کار و امور اجتماعی ولایت ننگرهار تصریح کرد که این ریاست برای جلوگیری از گدایان کودک یک پلان را در سه بخش تهیه کرده است که در بخش نخست، اداره‌های مختلف به همکاری شماری از شهروندان ننگرهاری، به مردم آگاهی‌دهی می‌کنند. به همین ترتیب در بخش دوم این پلان، شماری از گدایان در سطح شهر ننگرهار تثبیت و جمع‌آوری می‌شوند. هر چند آقای شیرزاد تعداد گدایان کودک را مشخص نکرد، اما بیان داشت که در پی جمع‌آوری و تثبیت گدایان، شماری از افرادی که فقیر و تنگ‌دست بوده‌اند، به مؤسسه‌ها معرفی شده‌اند تا به آنان کمک شود. هم‌چنین آقای شیرزاد بیان داشت، که شماری از کودکان که بدون سرپرست باشند و کسی نیز سرپرستی آنان را به عهده نگیرد، این کودکان را پس از بررسی صحی به پرورشگاه‌ها شامل می‌کنند.
هم‌چنان عبدالحکیم شیرزاد رییس کار و امور اجتماعی ولایت ننگرهار خاطر نشان ساخت که پیش از این ریاست کار و امور اجتماعی در مورد کودکانی که در کارهای شاق مصروف بوده‌اند، یک سروی انجام داده است. او گفت که در این سروی با ۷۰۰ کودک در این ولایت مصاحبه شده که به کدام دلیل به کارهای شاق رو آورده‌اند. او تصریح کرد که اکثر کودکان در این ولایت به دلیل فقر، تنگ‌دستی و ناداری به کارهای شاق و گدایی رو می‌آورند که انجام چنین کارها در درازمدت، کودکان را متضرر می‌سازد.
آقای شیرزاد هم‌چنان بیان داشت که این اداره برای جلوگیری از گدایی کودکان چهار راه‌کار در نظر گرفته بود. وی گفت، کودکان که سن‌شان از ۱۴ سال پایین باشد باید در مکاتب جذب شوند. به باور او این طیف از کودکان نباید در کارهای شاق و گدایی مشغول شوند، آنان باید درس بخوانند و از حقوق امتیازات‌شان استفاده کنند. به همین ترتیب، رییس کار و امور اجتماعی ولایت ننگرهار تصریح کرد، کسانی که سن‌شان از چهارده بلند باشد، باید برای‌شان حرفه آموزش داده شود و با وسایل کار وارد مارکیت کار شوند. او گفت که این افراد باید به خانواده‌های‌شان کمک شوند تا مشکلات اقتصادی‌شان رفع شود.
هم‌چنان عبدالحکیم شیرزاد گفت که پیش از این کودکان گدا از ادارات دولتی، زباله جمع می‌کردند و می‌فروختند، اما اکنون با پلانی که به اداره‌های دولتی در ولایت ننگرهار داده شده، این روند جریان ندارد و زباله‌ها به کودکان داده نمی‌شود. آقای شیرزاد تصریح کرد که اکنون زباله‌ها جمع‌آوری و حریق می‌شود. علاوه بر این، وی خاطر نشان ساخت، بر اساس پلانی که آماده شده، زین‌پس کودکان زیر ۱۸سال در معادن نمی‌توانند کار کنند و کارشان در معادن غیرقانونی است.
با این حال رییس کار و امور اجتماعی ولایت ننگرهار تطبیق این پلان‌ها را موثر دانست. او گفت که در سال گذشته به همکاری مؤسسه حمایت از اطفال شماری از کودکان که به کارهای شاق مصروف بوده‌اند در مکاتب شامل شده و شماری که بالاتر از سن ۱۴ بوده‌اند حرفه آموخته‌اند و به بازار کار وارد شده و در رشته‌هایی که آموزش دیده‌اند مصروف کار شده‌اند.
به سخنان او: «افراد بالاتر از ۱۴ سال هر سال ما ۱۰۰ نفر را در هر شش ماه در رشته مورد نظرشان همراه‌شان کار می‌کردیم و آنان را به مارکیت کار ارایه می‌کردیم. دوم این‌که ۱۰۰ فامیل که اطفال فقیر داشتند، ما کار و بار کوچک مورد نظر آنان را فراهم می‌کردیم. به گونه‌ای که این‌ها دکان می‌ساختند و توسط این پروژه در حدود ۲۰ هزار افغانی همراه‌شان کمک می‌شدیم. ما کودکان کم‌تر از سن ۱۴ساله‌گی را در مکتب شامل می‌کردیم. تقریباً ۱۵۰ نفر را سال گذشته در مکتب شامل کردیم و ۲۰ نفر را به مارکیت کار اضافه کردیم. و تقریباً به ۱۰۰ نفر کار و بار کوچک فراهم شد.»
کارزار جلوگیری استفاده از کودکان در گدایی، برای نخستین بار است که از سوی ریاست کار و امور اجتماعی ننگرهار راه‌اندازی شده است. این کارزار با استقبال گرم شهروندان کشور روبه‌رو شده و شهروندان کشور معتقد اند که کارزار جلوگیری استفاده از کودکان در گدایی در سایر ولایات نیز به راه بیفتد تا از کودکان به هدف تکدی‌گری استفاده نشود.