راستی آزمایی؛ هزینه جنگ افغانستان برای آمریکا چقدر بوده؟
در حالی که آخرین نیروهای آمریکایی و ناتو پایگاه هوایی بگرام در شمال کابل را ترک کرده اند، تخلیه نهایی افغانستان از نیروهای خارجی قریب الوقوع به نظر میرسد.
جو بایدن، رئیس جمهوری آمریکا گفته است میخواهد خروج سربازان آمریکایی از افغانستان تا ۱۱ سپتامبر سال جاری میلادی تکمیل شود.
ولی جنگ افغانستان از زمان شروع تا کنون برای آمریکا چقدر هزینه در بر داشته؟
آمریکا چه نیروهایی به افغانستان فرستاد؟
آمریکا برای بیرون کردن طالبان که میگفتند به اسامه بن لادن و سایر چهرههای شبکه القاعده که با حملات ۱۱ سپتامبر مرتبط بودند پناه داده اند، در اکتبر ۲۰۰۱ افغانستان را اشغال کرد.
در حالی که واشنگتن میلیاردها دلار را به جنگ با شورشیان طالبان و نیز تامین هزینه بازسازی این کشور اختصاص داده بود، شمار نیروهای آمریکایی در افغانستان افزایش مییافت.
ولی تا دسامبر سال گذشته تعداد این نیروها به چهار هزار نفر کاهش یافته بود و در سال جاری میلادی شمار این نیروها همچنان در حال کاهش بوده است.
البته ممکن است همیشه در دادههای رسمی، نیروهای عملیات ویژه و سایر واحدهای موقت منظور نشده باشند.
طبق گزارش خبرگزاری آسوشیتد پرس، انتظار میرود پس از تکمیل تخلیه اصلی افغانستان حدود ۶۵۰ سرباز آمریکایی برای تامین امنیت سفارتخانه و دیپلماتها در افغانستان باقی بمانند.
همچنین شمار قابل توجهی از کارمندان شرکتهای خصوصی امنیتی قراردادی، که برای آمریکا کار میکنند در افغانستان خواهند ماند. بنا به تحقیقات کنگره آمریکا تا چهار ماه آخر سال ۲۰۲۰ تعداد این دسته از شهروندان آمریکایی به بیش از هفت هزار و ۸۰۰ نفر میرسید.
در حالی که نظامیان آمریکایی از عملیات تهاجمی دور شده و توجه خود را بیشتر بر آموزش نیروهای افغان متمرکز میکردند، هزینه ها هم به مقدار زیادی کاهش یافت.
طبق آمار دولت آمریکا، در فاصله سال های ۲۰۱۰ تا ۲۰۱۲، که آمریکا بیش از ۱۰۰ هزار سرباز در افغانستان داشت، هزینههای جنگ افزایش یافت و به حدود ۱۰۰ میلیارد دلار در سال رسیده بود.
در سال جاری میلادی یک مقام ارشد وزارت دفاع آمریکا در کنگره این کشور اعلام کرد که در سال ۲۰۱۸ هزینه سالانه نزدیک به ۴۵ میلیارد دلار بوده است.
به گفته وزارت دفاع آمریکا، جمع هزینه نظامی آمریکا در افغانستان (از اکتبر ۲۰۰۱ تا سپتامبر ۲۰۱۹) بالغ بر ۷۷۸ میلیارد دلار شده است.
علاوه بر این، وزارت خارجه آمریکا- به اتفاق آژانس آمریکا برای توسعه بین المللی و سایر آژانسهای دولتی – ۴۴ میلیارد دلار صرف پروژههای بازسازی کرده است.
با این حساب، بر اساس دادههای رسمی در فاصله سالهای ۲۰۰۱ تا ۲۰۱۹ جمع هزینهها ۸۲۲ میلیارد دلار بوده، ولی پولی که آمریکا در پاکستان، به عنوان پایگاهی برای عملیات مرتبط با افغانستان مصرف کرده، در این محاسبه منظور نشده.
بنا بر مطالعات دانشگاه آمریکایی Brown در سال ۲۰۰۹، که به هزینههای جنگی آمریکا هم در افغانستان و هم پاکستان پرداخته، آمریکا بیش از ۹۷۸ میلیارد دلار خرج کرده است. (در این محاسبه بودجه ای که به سال مالی ۲۰۲۰ نیز اختصاص داشته در نظر گرفته شده).
در این بررسی یادآور شده از آنجا که روشهای حسابرسی ادارات مختلف دولتی متفاوت است و علاوه بر این در طی زمان تغییر میکند، تخمین کل هزینهها مشکل است.
پولها به چه مصرفی رسیده؟
بخش اعظم پولی که در افغانستان خرج شده، صرف عملیات ضد شورش و نیز رفع احتیاجات سربازان آمریکایی مانند غذا، لباس، مراقبت های پزشکی، پرداخت حقوق و مزایای ویژه شده است.
ولی دادههای رسمی نشان می دهد که از سال ۲۰۰۲ آمریکا همچنین حدود ۱۴۳ میلیارد و ۲۷میلیون دلار صرف عملیات بازسازی در افغانستان کرده.
بیش از نیمی از این مبلغ (۸۸ میلیارد و ۳۲ میلیون دلار) هزینه تقویت نیروهای امنیتی افغانستان از جمله ارتش ملی افغانستان و نیروی پلیس بوده است.
نزدیک به ۳۶ میلیارد دلار به حکومت و توسعه اختصاص یافته ولی مبالغ کمتری هم صرف فعالیت ها برای مبارزه با مواد مخدر و کمکهای بشردوستانه شده است.
در طول سال ها بخشی از این پول به دلیل خلافکاری و سوء استفاده به هدر رفته است.
در اکتبر ۲۰۲۰ در گزارشی به کنگره آمریکا، نهادی که مسئول نظارت بر تلاش های بازسازی در افغانستان است، تخمین زده بود که بین ماه مه سال ۲۰۰۹ و ۳۱ دسامبر ۲۰۱۹ حدود ۱۹ میلیارد دلار به این ترتیب از بین رفته است.
شمار تلفات ناشی از جنگ
از سال ۲۰۰۱ که جنگ علیه طالبان شروع شد، بیش از ۲۳۰۰ سرباز آمریکایی در حین عملیات جنگی کشته و نزدیک به ۲۰ هزار و ۶۶۰ سرباز آمریکایی نیز مجروح شدند.
ولی آمار تلفات سربازان آمریکایی تحت الشعاع تعداد تلفات نیروهای امنیتی و نظامی افغانستان، قرار می گیرد.
اشرف غنی، رئیس جمهور افغانستان در سال ۲۰۱۹ اعلام کرد که از پنج سال قبل که به مقام ریاست جمهوری رسید بیش از ۴۵ هزار نفر از نیروهای امنیتی افغانستان کشته شده اند.
بنا بر تحقیقات دانشگاه Brown در سال ۲۰۱۹، از تاریخ شروع جنگ در اکتبر ۲۰۰۱، شمار تلفات نظامیان و پلیس در افغانستان از ۶۴ هزار و ۱۰۰ نفر بیشتر بوده است.
به گفته UNAMA از سال ۲۰۰۹ که به طور منظم ثبت تلفات غیرنظامیان جنگ افغانستان را شروع کرده حدود ۱۱۱ هزار غیرنظامی کشته یا مجروح شدهاند.