در جریان مذاکرات مستقیم صلح؛ تور سیاسی سران جهاد به منطقه کلید خورده است
برخی از کشورهای منطقه، از جمله پاکستان و هند با درخواست‌های رسمی در روزهای اخیر از سران جهاد میزبانی کرده‌اند. سفر گلبدین حکمتیار رهبر جهادی به پاکستان، و عبدالرشید دوستم، رهبر حزب جنبش ملی و عطامحمد نور، از رهبران جهادی و عضو برجسته حزب جمعیت اسلامی به هند، از نمونه‌های بارز این سفرها است که در جریان مذاکرات بین‌الافغانی انجام می‌شود. منابع می‌گویند که قرار است پاکستان در ادامه از آقای دوستم نیز میزبانی کند. پیش‌تر، عبدالله عبدالله، رییس شورای عالی مصالحه ملی و میررحمان رحمانی، رییس مجلس نماینده‌گان در دیدارهای رسمی و با «تایید حکومت» به این کشور سفر کرده‌اند. هر چند محور این سفرها «تلاش‌ها در راستای تامین صلح» خوانده می‌شود، اما منابع در دولت می‌گویند که هنوز دست‌آوردی از این دیدارها حاصل نشده است. این در حالی است که سفر آقای حکمتیار بدون هم‌آهنگی با ارگ ریاست جمهوری صورت گرفته است.
هر چند برخی افراد وابسته به حکمتیار می‌گویند که رهبر این حزب به منافع ملی پابندی داشت، اما منابع در دولت می‌گویند که آقای حکمتیار بدون حس وابسته‌گی به منافع ملی، برای تخریب نظام کنونی سخن گفته است. با این حال، چون و چراهای بیش‌تر پیرامون سفرهای سران جهادی به دو کشوری که به شدت رقیب‌اند، هنوز روشن نشده است.
هم‌زمان با بن‌بست در مذاکرات بین‌الافغانی، پاکستان و هند به عنوان دو رقیب عمده در منطقه سفره میزبانی برای سران جهاد را پهن کرده‌اند. گلبدین حکمتیار، رهبر جهادی روز دوشنبه، بیستم میزان/مهر در یک دیدار رسمی و به دعوت پاکستان، به این کشور سفر کرد. در جریان این سفر سه روزه، آقای حکمتیار افزون بر دیدارها با عمران خان نخست وزیر، عارف علوی رییس جمهور، اسد قیصر رییس مجلس، شاه‌محمود قریشی وزیر امور خارجه و سایر مقامات بلندرتبه این کشور دیدار و گفت‌وگو کرده است. وی هم‌چنان در انستیتوت مطالعات استراتژیک اسلام‌آباد نیز سخنرانی کرده است. همایون جریر، از نزدیکان آقای حکمتیار، روز شنبه، سوم عقرب/آبان گفت که سفر آقای حکمتیار بر اساس درخواست پاکستان صورت گرفت و اجندای دیدارها را نیز بحث روی مسایل صلح تشکیل داده است. وی تصریح کرد که در این دیدارها، بر نتیجه رسیدن صلح و «نقش مثبت پاکستان به عنوان یک همسایه مهم» در این روند تاکید شده است. آقای جریر گلبدین حکمتیار را «شخصیت تاثیرگذار و بزرگ در سطح ملی و شناخته شده در سطح منطقه» خواند و افزود، از آن‌جایی که حزب اسلامی در حکومت کنونی دخیل نیست و خود را اپوزیسیون می‌داند، این سفر از مجرای دستگاه دیپلماسی کشور صورت گرفته است.
افزون بر این، عطامحمد نور، عضو برجسته حزب جمعیت اسلامی نیز روز چهارشنبه، سی‌‌ام میزان/مهر به هند سفر کرد. منابع می‌گویند که این دیدار بر اساس درخواست رسمی هند صورت گرفته و آقای نور با اس‌جی شنکر وزیر امور خارجه، و شرنگلا وزیر دولت هند در امور خارجی بحث و گفت‌وگو کرده است. با این حال، چگونه‌گی هم‌آهنگی این سفر با حکومت مشخص نشده است. پیش از این عبدالرشید دوستم، رهبر حزب جنبش ملی نیز در اوایل ماه گذشته به هند سفر داشت و با مقامات بلندرتبه این کشور، از جمله مشاور امنیت ملی آن کشور دیدار و گفت‌وگو کرده بود. منابع معتبر به روزنامه ۸صبح می‌گویند که قرار است آقای دوستم در آینده نزدیک از سوی به گونه رسمی از سوی پاکستان دعوت شود. این دیدارها در حالی صورت می‌گیرد که عبدالله عبدالله، رییس شورای عالی مصالحه ملی و میررحمان رحمانی، رییس مجلس نماینده‌گان نیز در دیدارهای رسمی و با تایید ارگ ریاست جمهوری به پاکستان سفر کرده بودند. با این حال، سفرهای این اعضای حکومت، نگرانی‌هایی را در پی نداشته است.
با این حال، برخی از بگومگوها در دیدارهای شماری از این سران جهادی واکنش‌برانگیز شده است. گلبدین حکمتیار در جریان سفرش به پاکستان، حکومت را «اداره کابل» عنوان کرد و آن را «عامل جنگ» کنونی خواند. وی حتا در این سفرش از پاکستان به عنوان وطن دومش یاد کرد؛ مواردی که برخی از واکنش‌هایی را در رده بلند حکومت در پی داشته است. وحید عمر، مشاور رییس جمهور در واکنش به موضوع افزود که صدای گلبدین حکمتیار از اسلام‌آباد، تلاش نافرجام برای تکرار تاریخ و براندازی نظام است. او در توییترش نوشت که مردم این «فلم وحشت‌ناک» را در خودشان بسیار دیده‌اند و نیاز است که در مقابل «خیانت تکراری» در یک صف بسیج شد و صدا بلند کرد. یک عضو بلندرتبه حکومت نیز می‌گوید که نیاز است مخالفان سیاسی مسایل داخلی را در درون کشور مطرح کنند، زیرا سفر به پاکستان و تهدید کردن نظام، «کار غیرمنطقی» و «دور از اخلاق سیاسی» است.
این عضو برجسته حکومت اظهارات آقای حکمتیار در پاکستان را «برخلاف مطلق منافع ملی» و حتا «خیانت» تلقی می‌کند. وی افزود که این نوع اظهارات از سوی یک فردی که سال‌ها برای تخریب نظام کوشیده است (اشاره به دوره جنگ وی) افزون بر خدشه‌دار کردن وحدت ملی و صدمه رساندن به منافع کشور، آرامش روانی شهروندان را آسیب می‌رساند. به گفته این عضو برجسته حکومت، سفر گلبدین حکمتیار به پاکستان برای ارگ ریاست جمهوری «بی‌ارزش» است، زیرا آقای حکمتیار «وزن سیاسی‌ای که فکر می‌کند را ندارد». وی افزود که به همین دلیل، ارگ با وجود هیچ‌گونه هم‌آهنگی در این مورد، واکنشی نشان نداده است. او تصریح کرد که آقای حکمتیار هنوز «سیستم دولت را هضم نکرده، زیرا از مفکوره سیاسی وی بالاتر است» و مردم از وی توقعی ندارند. این عضو برجسته حکومت نحوه تشریفات پاکستان برای افراد غیردولتی را «سیاست نادرست» خواند افزود که در نظر گرفتن تشریفات دولتی برای افراد غیردولتی خلاف اصول روابط بین‌الملل و شک‌برانگیز است.
ارگ ریاست جمهوری هرچند در مورد سفرهای اخیر چیزی نمی‌گوید، اما از کشورهای منطقه توقع دارد که «محور روابط دولت به دولت و مردم به مردم»، «خوب» و «استوار به احترام» باشد. صدیق صدیقی، سخنگوی ارگ ریاست جمهوری روز شنبه، سوم عقرب گفت که سیاست حکومت، برقراری روابط میان دولت‌ها و سرمایه‌گذاری در محدوده مردم با مردم است. او ابراز امیدواری کرد که سایر کشورهای منطقه نیز سیاست‌های‌شان با دولت افغانستان را این‌گونه تنظیم کنند. به گفته آقای صدیقی، هر چند مقامات پاکستانی در دیدار با رییس شورای عالی مصالحه ملی و رییس مجلس نماینده‌گان به تعهدشان پیرامون روند صلح تاکید کرده‌اند، اما هنوز این تعهدات در عمل ملموس نبوده است.
حزب اسلامی حکمتیار اما با رد اظهارات منابع وابسته به حکومت، می‌گوید که منافع ملی برای آقای حکمتیار یک اصل عمده تلقی شده است و وی در جریان سفرش به پاکستان، تعهدش را ثابت کرده است. همایون جریر افزود که «رهبر حزب اسلامی» در پاسخ به سوال خبرنگار پاکستانی در انستیتوت مطالعات استراتژیک این کشور پیرامون گمانه‌زنی از تلاش پاکستان برای بدل کردن افغانستان به عنوان ایالت پنجمش، گفته بود که تلاش برخی از کشورهای برجسته برای این کار با بن‌بست روبه‌رو شده است و پاکستان در حدی نیست که این ذهنیت را پرورش دهد. قرار است آقای حکمتیار امروز یک‌شنبه، چهارم عقرب در یک نشست خبری حاضر شود و پیرامون سفرش به پاکستان معلومات مفصل ارایه کند. این سفرهای سران جهادی به منطقه در حالی کلید می‌خورَد که مذاکرات دوحه با کُندی دنبال می‌شود و درگیری‌ها در کشور هم‌چنان باقوت ادامه یافته است.