خوراک صالح برای فیس‌بوک سمی است
امرالله صالح در مقام معاون نخست ریاست جمهوری، لحظاتی پس از آن‌که کابل موشک‌باران شد، یک خوراک تازه فیس‌بوکی را به کاربران این شبکه پرطرف‌دار در افغانستان تحویل داد. او در بند نخست گزارش جلسه شش‌ونیم روز شنبه، ۲۲ قوس/آذر، از دریافت یک پیام هشدارآمیز از سوی «طالبان داعشی» به دولت خبر داد. به نوشته صالح، «طالبان داعشی» در پیامی به دولت هشدار داده‌اند که اگر کسی از زندانیان آن‌ها اعدام شود، کابل را به مسلخ شیعه‌ها تبدیل خواهند کرد. هم‌چنان افراد ربوده‌شده را سر خواهند برید. او در ادامه گفته است که هیچ تهدیدی مانع کار آن‌ها برای شناسایی چهره‌های این «آدم‌کشان» به ملت نخواهد شد. صالح از دستگاه قضایی، خواستار محاکمه علنی افراد زندانی «طالبان داعشی» شده است.
معاون نخست ریاست جمهوری به پیوست همین بند آورده است که در جریان جلسه شش‌ونیم خبر موشک‌باران کابل به او رسیده است. صالح، ناکامی دولت در جلوگیری از این حادثه را پذیرفته است. او گفته است که این لکه ناکامی در برابر تروریستان را از دامن دولت پاک خواهد کرد.
این پست امرالله صالح از نگاه‌های متفاوتی قابل بحث است. اول، «طالبان داعشی» یک عبارت اسمی تازه است که برای نخستین‌بار یک مقام بلندپایه حکومت از آن یاد می‌کند. این عبارت در ساده‌ترین معنا به طالبانی اطلاق می‌شود که زیر نام و عنوان داعش فعالیت دارند. یا این‌که مسمای این عبارت اسمی، طالبان سابقی هستند که به داعش استحاله شده‌اند. این عبارت می‌تواند به هر دو معنا صدق کند. در پیام صالح، معنا و مقصود این عبارت روشن نیست. از این رو نمی‌توان هدف صالح از عبارت «طالبان داعشی» را به درستی درک و تفسیر کرد.
دوم، طالب و داعش، دو گروه مسلح ضد دولت با دو داعیه متفاوت اند. قلمرو حاکمیت مورد نظر طالبان، افغانستان و نظام سیاسی مورد نظر این گروه، امارت اسلامی است. داعش برای حاکمیت خود قلمرو فراتر از افغانستان در نظر دارد و شامل کل کشورهای اسلامی می‌شود. نوع نظام سیاسی مورد نظر این گروه، خلافت اسلامی است که باید امت مسلمان از آن تبعیت کند. این دو گروه با وجود این تفاوت‌ها، در جنگ با دولت افغانستان هدف مشترک دارند و آن ساقط کردن این دولت است. به همین دلیل، هر جریان سیاسی، گروه مذهبی و گروه قومی که در این هدف آن‌ها را همراهی نکنند، برای این گروه‌ها دشمن اند.
تاریخ کشتار داعش و طالبان نشان می‌دهد که هر دو بدون هیچ تمایزی از هر قوم و مذهب و منطقه در افغانستان قربانی گرفته‌اند. داعشی‌ها به همان میزانی که پشتون‌های سنی را در شرق کشور کشته‌اند، به همان میزان، اوزبیک‌های سنی را در شمال کشور، هزاره‌ها، شیعه‌ها، هندوها و سیک‌ها را در کابل، ننگرهار، لوگر و هرات به کام مرگ فرستاده‌اند. ممکن است در مواردی این حملات با نیت و انگیزه قومی – مذهبی اجرا شده باشد؛ اما آبشخور اصلی آن، همان داعیه‌ای بوده است که در بالا ذکر شد.
سوم، این ادعا که «طالبان داعشی» – این معجون ناهم‌گون – قصد دارند به جای حمله به دولت، به شیعه‌ها حمله کنند یک ادعای تازه است. هرچند در مقاطعی، داعش اعلام کرده است که شیعه‌ها را به دلیل مشارکت در جنگ علیه این گروه در سوریه، هدف حمله قرار خواهد داد. این گروه اما هیچ‌گاهی نگفته است که به خاطر انتقام‌گیری از دولت، افراد وابسته به فلان گروه مذهبی را خواهد کشت. طالبان نیز که خود را بدیل دولت کنونی می‌دانند، با این صراحت لهجه از انتقام‌گیری از شیعه‌ها به جای دولت یاد نکرده‌اند. بنابراین، ادعایی که صالح مطرح کرده است، در نوع خود بی‌سابقه و غافل‌گیرکننده است.
چهارم، امرالله صالح این خبر را در روزی همه‌گانی می‌کند که کابل هدف دست‌کم ده موشک واقع شده است. هم‌چنان دولت به خاطر کوتاهی در تأمین امنیت خبرنگاران به شدت زیر فشار افکار عمومی قرار دارد. از جانب دیگر، به دلیل پیش‌رفت مذاکرات، طرح تشکیل حکومت موقت به مرحله اجرا نزدیک است و عمر حکومت بر سر اقتدار کوتاه‌تر به نظر می‌رسد. به همین شکل، مقامات بلندپایه دولت به علت مصرف بی‌رویه از کُد ۹۱ شدیداً منفور واقع شده‌اند. تردیدی نیست که هدف صالح از طرح این مسأله غافل‌گیرکننده تغییر جو عمومی و مدیریت آن به نفع تیم حاکم است.
جلسه شش‌ونیم به رهبری صالح با ناکامی‌های بسیاری همراه بوده است. در زمانی که صالح مسوول تأمین امنیت کابل بوده است، در این شهر حملات انتحاری مرگ‌باری رخ داده است. او در پی هر حمله‌ای دست به کارهای تازه‌ای زده است که هدف آن انحراف افکار عمومی از اصل مسأله بوده است. زمانی که بر دانشگاه کابل و مرکز آموزشی کوثر دانش حمله شد، او طرح تخریب سینما پارک را ریخت و در این کار موفق نیز شد. در آن زمان، افکار عمومی به جای آن‌که درگیر این دو حادثه مرگ‌بار می‌بود، به مخالفت با تخریب سینما پارک منحرف شد. به این ترتیب، صالح توانست به راحتی از زیر فشار افکار عمومی به خاطر تخریب سینما پارک بیرون شود.
فرجامین سخن آن است که «طالبان داعشی» یک اسم بی‌مسما است. اگر این اسم، مسمایی دارد دولت باید در ارایه اسناد به مردم کوتاهی نکند. هم‌چنان، اگر هدف این گروه تازه که یک معجون ناهم‌گون است، انتقام‌گیری از شیعه‌ها به جای دولت است، باید اسناد لازم درباره آن ارایه شود. در غیر این صورت، واضح است که صالح یک خوراک سمی برای درگیرکردن افکار عمومی در شبکه اجتماعی فیس‌بوک با مسایل غیرضروری آماده کرده است. هدف از این خوراک هم تغذیه کاربران فیس‌بوک از یک فریب و دروغ است که اثبات آن ظاهراً محتمل نیست.
جای تأسف است که مقامات به جای رسیده‌گی به چالش‌های اصلی کشور به بازی با افکار عمومی روی آورده‌اند. می‌دانیم که دشمن در کمین است و هدف آن تضعیف نظام و نابودی آن است. برای بقای نظام اما راه‌کار مناسب آن است که مقامات مسوولانه عمل کنند و مسوولانه حرف بزنند. به جای چپاول و غارت بیت‌المال روی بهبود نهادها سرمایه‌گذاری کنند. هم‌چنان به جای آن‌که چهره حق به جانب به خود اختیار کنند، ضعف‌ها را رفع و خلاها را پر کنند. به همین شکل، به جای هراس‌افکنی و اشاعه ترس و بیم، به مردم امید به زنده‌گی بدهند و آن‌ها را به هم‌یاری با دولت تشویق کنند. تردیدی نیست که مردم عاقل‌تر و آگاه‌تر از آن اند که با این ترفندها به دام توطئه گرفتار و نتوانند بین سیاه و سفید تفکیک قایل شوند.