ترور آزادی بیان؛ کارکنان تلویزیون خورشید بار دیگر هدف قرار گرفتند
نگاه نو_ کارمندان رادیو تلویزیون خصوصی خورشید در روز تجلیل از هشتمین سالگرد این رسانه برای دومین بار هدف انفجار ماین قرار گرفتند. در این رویداد که در کابل اتفاق افتاد، دو کارمند این رسانه، از جمله یک خبرنگار، جان باخته و چهار تن دیگر زخم برداشتند. حمله بر کارمندان رسانه‌ای در حالی که واکنش‌های گسترده‌ای را در پی داشته، به نگرانی‌های نهادهای حامی رسانه‌ها پیرامون آینده آزادی بیان نیز افزوده است. ارگ ریاست جمهوری، شورای عالی مصالحه ملی، سفارت ایالات متحده امریکا، کمیسیون مستقل حقوق بشر و کمیته مصونیت خبرنگاران افغان حمله بر کارمندان رسانه‌ای را حمله بر آزادی بیان خوانده و آن را محکوم کرده‌اند. نهاد حمایت‌کننده رسانه‌های آزاد افغانستان «نی» اما علاوه بر محکوم کردن این حمله، می‌گوید که نگران سرنوشت آزادی بیان و کارمندان رسانه‌ای در جریان گفت‌وگوهای صلح است. موتر حامل کارمندان رادیو تلویزیون خورشید سال گذشته نیز هدف ماین مقناطیسی قرار گرفته بود که در آن، به کارمندان این رسانه تلفاتی وارد شد.
موتر حامل کارمندان تلویزیون خورشید حوالی ساعت چهار پس از چاشت شنبه، دهم جوزا هدف انفجار ماین کنار جاده قرار گرفت. مروه امینی، معاون سخنگوی وزارت امور داخله گفت که دو کارمند رسانه‌ای در این رویداد جان باخته‌اند و چهار تن دیگر نیز زخمی شده‌اند. به گفته وی، انفجار در بین چهارراهی ترافیک و گل‌سرخ، از مربوطات حوزه چهارم امنیتی شهر کابل رخ داده است. این رویداد زمانی اتفاق افتاد که موتر نوع هایس، کارمندان رادیو تلویزیون خورشید را به سمت خانه‌های‌شان انتقال می‌داد. گفتنی است که تا کنون هیچ گروهی مسوولیت این حمله را به دوش نگرفته است. طالبان اما دست داشتن در حمله بر کارمندان رادیو تلویزیون خورشید را رد کردند.
در میان زخمیان، وضعیت سه تن نگران‌کننده گزارش شده است. شیرشاه رسولی، خبرنگار تلویزیون خورشید در گفت که در این رویداد، ضمیر امیری، خبرنگار اقتصادی و شفیق‌الله، کارمند فنی این تلویزیون جان باخته‌اند و شش کارمند دیگر این رسانه نیز زخم برداشته‌اند. به گفته وی، وضعیت شماری از زخمیان این رویداد وخیم است که در شفاخانه ایمرجنسی زیر مداوا قرار دارند. به گفته وی، کارمندان در روزهای اخیر با هیچ گونه تهدید امنیتی بر نخورده‌اند و به گونه‌ی معمول میان محل کار و خانه‌شان رفت‌وآمد می‌کردند. با این حال، وی تصریح کرد که منابع امنیتی پس از حمله سال گذشته بر کارمندان این رسانه، از تهدیدهای امنیتی پیرامون کارمندان رادیو تلویزیون خورشید هشدار داده بودند.
گفتنی است که این حمله در روز تجلیل از هشتمین سالگرد ایجاد رادیو تلویزیون خورشید رخ داده است. پیش‌تر شماری از قربانیان و زخمیان این رویداد تصاویر تجلیل از سالگرد این رسانه را در شبکه‌های اجتماعی همه‌گانی کرده بودند. این دومین حمله بر کارمندان این رسانه در جریان ۱۰ ماه اخیر است که در یک ساحه مشخص انجام می‌شود. کارمندان این رسانه پس از چاشت یک‌شنبه، چهاردهم اسد سال گذشته نیز در مربوطات حوزه چهارم امنیتی مورد حمله قرار گرفته بودند که در نتیجه آن، دو تن کشته و چهار تن دیگر زخمی شدند. در میان قربانیان آن رویداد، راننده کارمندان رادیو تلویزیون خورشید و یک رهرو حضور داشت. هم‌زمان با آن، سه کارمند این رسانه و یک رهرو دیگر نیز زخم برداشتند. هر چند گروه طالبان دست داشتن در آن حمله را نیز رد کرده بودند، اما وزارت امور داخله آن زمان طالبان را مسوول حمله بر کارمندان رادیو تلویزیون خورشید دانسته بود.
واکنش‌ها: حمله بر کارمندان رسانه، حمله بر آزادی بیان است
حمله بر کارمندان رسانه‌ای در کابل واکنش‌های گسترده‌ای را در پی داشته است. ارگ ریاست جمهوری این رویداد را محکوم کرده و آن را حمله بر آزادی بیان خوانده است. صدیق صدیقی، سخنگوی ریاست جمهوری با نشر یک توییت گفته است: «حمله بر کارمندان رسانه‌ای، حمله بر آزادی بیان و فعالیت‌های آزاد رسانه‌ها در افغانستان بوده و قابل بخشش نیست». عبدالله عبدالله، رییس شورای عالی مصالحه ملی نیز این حمله را با شدیدترین الفاظ تقبیح کرده است. وی نوشته است: «تروریستان وحشی بدانند که با کشتن خبرنگاران و کارمندان فنی عرصه خبررسانی، نه تنها آزادی بیان خفه نمی‌شود، بل‌که فهرست جنایات آنان در انظار عامه درازتر می‌شود.» هم‌زمان با آن، حمدالله محب، مشاور شورای امنیت ملی در یک توییت این حمله را محکوم کرده و بانی آن را «دشمنان انسانیت و آزادی بیان» خوانده است.
سفارت امریکا در کابل نیز حمله بر کارمندان رسانه‌ای را محکوم کرده است. در توییت این سفارت آمده است که امریکا حمله «شریر» که سبب جان باختن دو کارمند رسانه‌ای در کابل شد را محکوم کرده و آن را حمله بر آزادی و پیش‌رفت افغانستان می‌داند. این سفارت تصریح کرده که در کنار رسانه‌های آزاد کشور ایستاده است و برای یک افغانستان صلح‌آمیز تلاش خواهد کرد. کمیسیون مستقل حقوق بشر اما این حمله را «ناپذیرفتی» دانسته است. شهرزاد اکبر، رییس این کمیسیون با باز نشر یک توییت در این مورد گفته است که روزنامه‌نگاران و شهروندان هدف نیستند. کمیته مصونیت خبرنگاران افغان در کنار سایر نهادها حمله بر کارمندان رادیو تلویزیون خورشید را محکوم کرده و از نیروهای امنیتی خواسته است که عاملان آن را شناسایی کنند.
نهاد حمایت‌کننده رسانه‌های آزاد افغانستان «نی» اما هم‌زمان با تقبیح این رویداد، می‌گوید که حملات سازمان یافته بر این رسانه در جریان مذاکرات صلح به نگرانی‌ها پیرامون آینده آزادی بیان در کشور افزوده است. مجیب خلوتگر، رییس اجرایی این نهاد روز شنبه، دهم جوزا در گفت‌وگو با ۸صبح گفت که رادیو تلویزیون خورشید «خط فکری مشخص» را دنبال می‌کند و حمله بر کارمندان این رسانه در جریان گفت‌وگوهای صلح، سبب نگرانی نهادهای حامی رسانه‌ها در مورد آزادی بیان شده است. به باور آقای خلوتگر، این گونه حملات زنگ خطر را برای رسانه‌های به صدا درآورده که مخالف بنیادگرایی در کشور اند. وی در ادامه از نیروهای امنیتی خواست که این موضوع را بی‌توجه به موقف‌گیری «گروه‌های مخالف مسلح حکومت»، به گونه بی‌طرفانه پی‌گیری و عاملان آن را معرفی کنند.
آقای خلوتگر افزود که با وجود حضور برخی از حامیان رسانه‌ها در میان هیأت مذاکره‌کننده حکومت برای گفت‌وگو مستقیم گروه طالبان، نبود نماینده جامعه رسانه‌ها در این هیأت از نگرانی‌های عمده این نهاد است. وی گفت، نی نگران است که هیأت مذاکره کننده حکومت با توجه به نیامدن تغییرات لازم باورهای گروه طالبان، نتواند از ارزش‌های رسانه‌ای پاسداری کند. عبدالمجیب خلوتگر تصریح کرد که نیاز است حکومت، از جمله شورای عالی مصالحه ملی، خط‌ونشان‌های مشخصی را برای هیأت گفت‌وگوکننده تعریف کرده و خاطر نشان کند که این محورها عدول نشود. به گفته وی، در صورت نادیده گرفتن آن، آینده خوبی برای رسانه‌ها متصور نیست.
کارمندان رسانه‌ها در کشور پیش از این نیز مورد حملات گروه‌های مختلف قرار گرفته بودند. در حمله دو سال پیش بر خبرنگاران در شش درک کابل، نُه تن کشته شده و هفت تن دیگر زخم برداشتند. مسوولیت آن حمله را گروه داعش بر عهده گرفته بود. پیش‌تر، گروه طالبان مینی‌بس کارمندان تلویزیون طلوع را در ۱۳۹۵ به دلیل آن‌چه «اتهام دروغین بر گروه طالبان» خوانده بود، آماج قرار داد که در آن، هفت کارمند رسانه‌ای جان باختند. نگرانی‌ها پیرامون امنیت کارمندان رسانه‌ها در حالی افزایش یافته که روند صلح در کشور نیز به مراحل حساس آن نزدیک شده است.
حسیب بهش