توقف فعالیت شش گذرگاه تجارتی؛ دولت به دهلیز هوایی و ذخایر استراتژیک روی آورد

متوقف شدن فعالیت گذرگاه‌های تجارتی اسلام‌قلعه، ابونصر فراهی، آی‌خانم، شیرخان بندر و دندپتان در ولایت‌/استان های هرات، فراه، تخار، کندز، قندهار و پکتیا، حکومت، سکتور خصوصی و باشنده‌گان کشور را نگران کرده است.

 وزارت مالیه/دارایی، وزارت اقتصاد، وزارت زراعت/کشاورزی، آبیاری و مالداری/دامداری، وزارت صنعت و تجارت و نماینده‌گان سکتور خصوصی، در تازه‌ترین اقدام طرحی ترتیب کرده‌اند که در آن برای صادرات و واردات کالای تجارتی گزینه‌های بدیل مد نظر گرفته شده است.

احمدفواد احمدی، سخنگوی وزارت صنعت و تجارت، می‌گوید که این وزارت‌ها و سکتور خصوصی، طرحی ترتیب کرده و قرار است آن را به ریاست جمهوری ارایه کنند. براساس این طرح برای صادرات و واردات کالای تجارتی از دهلیزهای هوایی کار گرفته خواهد شد.

آقای احمدی افزود که از ذخایر استراتژیک نیز کار خواهند گرفت. براساس اطلاعات اکبر رستمی، سخنگوی وزارت زراعت، در حال حاضر بیش از ۷۵ هزار تن گندم در ذخایر استراتژیک وجود دارد.

سخنگوی وزارت تجارت هم‌چنان گفت: «هماهنگی‌ای که با وزارت‌های داخله و دفاع صورت گرفته، ممکن است به زودی یک عملیات ویژه برای بازپس‌گیری ساحاتی که واردات و صادرات ما را تهدید می‌کند، راه‌اندازی شود.» احتکار مواد غذایی و سوختی، از سوی شماری از افراد سودجو، از مشکلات دیگری است که سبب بلند رفتن قیمت‌ها در بازار می‌شود.

احمدفواد احمدی در این رابطه می‌گوید، با کسانی که دست به احتکار مواد غذایی و سوختی می‌زنند، مطابق قانون برخورد می‌شود. به گفته وی: «کمیسیون حمایت از مستهلک در بازار وجود دارد و کسانی که دست به احتکار مواد غذایی و سوختی می‌زنند، با آنان برخورد قانونی می‌شود. هم‌چنان کسانی که دست به فروش مواد غذایی تاریخ تیر‌شده و تقلبی بزنند، نیز مطابق قانون با آنان برخورد خواهد شد.»

در همین حال نماینده‌گان سکتور خصوصی در این جلسه گفته‌اند که آنان توافق طالبان را می‌گیرند و کالای تجارتی خود را از طریق این گذرگاه‌ها وارد می‌کنند. به گفته احمدفواد احمدی، نماینده‌گان ادارات دولتی به آنان گفته‌اند که تا رفع تهدید‌های طالبان از صادرات و واردات از طریق این بنادر جلوگیری کنند تا در جنگ‌های احتمالی مال‌های‌شان حریق نشود.

گرچند دولت دهلیزهای هوایی و ذخایر استراتژیک را از گزینه‌های بدیل صادرات و واردات دانسته‌، اما آگاهان اقتصادی می‌گویند که این گزینه‌ها مفید و موثر نیست. عبدالله رسولی، آگاه مسایل اقتصادی، می‌گوید که ذخایر استراتژیک دولت بیش‌تر برای کنترل نرخ‌ها استفاده می‌شود و در صورتی که مواد این ذخایر به بازار عرضه شود، قیمت مواد‌ بالا می‌رود. آقای رسولی افزود: «ذخایر استراتژیک تا مدت بیش‌تر از سه ماه ادامه پیدا نخواهد کرد. ذخایر استراتژیک دولت برای کنترل نرخ‌ها استفاده می‌شود و در صورتی که مواد ذخایر خلاص شود، نرخ‌ها بلند خواهد رفت.»

این آگاه مسایل اقتصادی استفاده از دهلیز‌های هوایی را نیز گزینه مناسب نمی‌داند و می‌گوید که از این دهلیز‌ها بیش‌تر برای کالاهای قیمتی استفاده می‌شود. به گفته وی: «دهلیزهای هوایی بسیار هزینه‌بر است و از دهلیزها بیش‌تر برای انتقال مواد قیمتی استفاده می‌شود. مواد اولیه‌ اگر از طریق دهلیزهای هوایی وارد کشور شود، برای دولت و مردم قیمت تمام می‌شود.»

ادامه‌ این وضعت روی عواید ملی تاثیر منفی دارد

وزارت مالیه از متوقف شدن فعالیت شماری از گذرهای تجارتی نگران است. محمدرفیع تابع، سخنگوی وزارت مالیه، در صحبت با روزنامه ۸صبح گفت که اسلام‌قلعه و ابونصر فراهی از گذرگاه‌های درجه اول به شمار می‌رود و متوقف شدن فعالیت این گذرگاه‌ها به شمول چهار گذرگاه دیگر برای مدت طولانی، روی عواید ملی تاثیر منفی بر‌جای می‌گذارد.

آقای تابع افزود: «در جریان شش ماه اول سال روان مالی، تا هنوز ۴۱ میلیارد افغانی عواید جمع‌آوری شده است که در عین زمان در سال گذشته ۳۳ میلیارد افغانی عواید جمع‌آوری شده بود. این رقم حدود ۲۰ درصد افزایش عواید را نسبت به سال گذشته نشان می‌دهد.» وی هم‌چنان گفت که تا یک هفته پیش، حدود ۳٫۵ میلیارد افغانی از اسلام‌قلعه و ۲٫۴۸ میلیارد افغانی از بندر ابونصر فراهی عاید جمع‌آوری شده است. به گفته او، وزارت مالیه در نظر دارد تا در سال روان مالی حدود ۲۱۶٫۵ میلیارد افغانی عواید از حدود ۳۰ گمرک و بنادر تجارتی جمع‌آوری کند.

بسته شدن شماری از گذرگاه‌ها سبب بلند رفتن قیمت‌ها در بازار شده است.

حاجی نجات، تاجر است. وی می‌گوید که در حال حاضر قیمت‌های مواد غذایی و غیر‌غذایی بالا رفته است. به گفته او، تاوان این وضعیت را مردم عادی می‌پردازند که ناچار‌‌ند مواد اولیه را به هر قیمت ممکن تهیه کنند.

در این رابطه ‌خواستیم نظر اتاق تجارت و سرمایه‌گذاری را هم داشته باشیم، اما با تماس‌های پی‌هم موفق نشدیم.

گفتنی است که گذرگاه‌های اسلام‌قلعه و ابونصر فراهی، پنج روز پیش به دست گروه طالبان افتاده است. شیرخان بندر نیز چندی پیش تحت تسلط گروه طالبان قرار گرفت.