ارتباط افغانستان با جنگ

محمدحسین باقی
توماس فریدمن از ستون نویسان و نویسندگان برجسته نیویورک تایمز است. او در سال 2002 به همراه «جو بایدن» (که در آن زمان رئیس کمیته روابط خارجی سنا بود) به افغانستان رفته بود. فریدمن در یادداشتش به این مسئله می پردازد که چرا افغانستان همواره کشوری بی ثبات بوده و نامش با جنگ گره خورده است. او معتقد است تلاش برای پیوند زدن فرهنگ سیاسی غرب با یک فرهنگ به شدت قبیله‌ای، مردمحور و بنیادگرایانه مانند افغانستان کاری عبث است. او در روایتی عجیب از افغانستان می نویسد:«در اینجا صحنه‌های عجیب‌وغریب می‌بینید: یک الاغ سفید درست در پشت سر خودروی ما در خیابان یورتمه کنان می‌دوید؛ مردی با یک پا دوچرخه‌سواری می‌کرد؛ مردم ماشین خود را با آب جوی‌های کثیف و توالت‌های عمومی می‌شستند … دولت مرکزی آن‌قدر شکننده و ضعیف است که پولی برای اداره امور ندارد و حتا از توان پرداخت حقوق کارکنان خود نیز عاجز است». او بخش دیگری از این یادداشت می نویسد وقتی به اتفاق بایدن به دیدار یونس قانونی، وزیر امور داخله در دولت انتقالی افغانستان، رفتیم یک چیز عجیب مشاهده کردم: او در پشت میز کارش، یعنی جایی که باید تصویر رئیس‌جمهور (حامد کرزای، از قوم پشتون) آویخته باشد، تصویری از احمدشاه مسعود به چشم می‌خورد (که از قوم تاجیک بود). او رهبر ائتلاف شمال بود که درست پیش از 11 سپتامبر ترور شد.
«اولین قاعده سیاستِ تام فریدمن: هرگز به کشوری اعتماد نکن که به‌جای تصویر رئیس‌جمهور کشور، تصویر رهبر شبه‌نظامی ترورشده‌اش را روی دیوار آویخته است. به نظر می‌رسید که فرهنگ ستیزه‌جویانه قبیله‌ای در این کشور آن‌قدر ریشه‌دار است که برای هر دولت مرکزی‌ای دشوار است که بخواهد در آنجا ریشه بدواند. در حالی که به تصویر رهبر شبه‌نظامی می‌نگریستم از خودم پرسیدم: آن روزهای خوب برای دولت افغانستان چه زمانی بود؟ قبل از چنگیزخان؟ قبل از کشف باروت؟».