یاس و سرخورده‌گی عمومی از انتخابات

نگاه نو_ ملاحظات یکی از دسته‌های انتخاباتی و کارکردهای کمیسیون مستقل انتخابات و شرکت آلمانی درمالوگ نشان می‌دهد که هنوز تا اعلام نتایج ابتدایی انتخابات ریاست جمهوری راه درازی در پیش است. کمیسیون مستقل انتخابات به صراحت می‌گوید که موضوع ۱۳۷ هزار رای دیجیتالی که از سوی شرکت آلمانی درمالوگ قرنطین شده بود، ‌برای این کمیسیون نیز مبهم است. کمیسیون مستقل انتخابات می‌گوید که اول، مجموع این ۱۳۷ هزار رای را بررسی می‌کند و بعد در مورد آن تصمیم می‌گیرد. موضوع فعال بودن یا نبودن «جی‌پی‌اس» در دستگاه‌های بایومتریک و شناسایی آرایی که در محل‌های رأی‌دهی استفاده نشده است هم خیلی زمان‌بر است. تازه بازشماری برخی از محل‌هایی که گزارش نتایج دیجیتالی و کاغذی آن‌ها فرق می‌کند، هنوز بر سر جایش باقی است و کمیسیون مستقل انتخابات در مورد آغاز روند بازشماری تصمیم نگرفته است.

این وضعیت نشان می‌دهد که نظام انتخاباتی کشور نقص دارد. به نظر می‌رسد که کمیسیون مستقل انتخابات تا هفته‌ی اول ماه قوس هم قادر به اعلام نتایج ابتدایی انتخابات ریاست جمهوری نخواهد بود. در هفته‌ی اول ماه قوس دو ماه از برگزاری انتخابات ریاست جمهوری می‌گذرد. نظام انتخاباتی‌ای که قادر نباشد دو ماه پس از برگزاری انتخابات، نتایج ابتدایی آن را اعلام کند، به شدت نقص دارد. قبل از انتخابات ریاست جمهوری گفته می‌شد که تمام دستگاه‌های بایومتریک در تمام ولسوالی‌ها در روز انتخابات به انترنت وصل می‌شود و هم‌زمان با رأی‌گیری اطلاعات مربوط به نشان انگشت، عکس رأی‌دهنده و برچسب تذکره‌ی او را به سرور مرکزی کمیسیون مستقل انتخابات مخابره می‌کند و در پایان همان روز هم اسکن جدول نتایج به مرکز فرستاده می‌شود و نتایج ابتدایی در نهایت پس از ۲۴ ساعت بعد از روند رأی‌گیری اعلام می‌شود. اما چنین چیزی صورت نگرفت.

به درازا کشیده شدن این روند اعتماد عمومی را به کمیسیون مستقل انتخابات و در مجموع نظام انتخاباتی کشور صدمه‌ی جدی زده است. یکی از نظرسنجی‌های ۸صبح هم نشان می‌داد که بیش‌تر رای‌دهنده‌گان واجد شرایط به دلیل بی‌باوری به کمیسیون مستقل انتخابات و نظام انتخاباتی از رفتن به پای صندوق‌های رای خودداری کرده بودند. شهروندان عادی زیاد به پیچیده‌گی فنی انتخابات آشنایی ندارند. آنان از رسانه‌ها می‌شنوند که نتایج انتخابات‌های کشورهای دیگر ظرف یک روز اعلام می‌شود ولی کم‌تر از دو میلیون رأی در کشور خودشان در ظرف دو ماه شمرده نشده است. این وضعیت برای مردم، بسیار مأیوس‌کننده است. نگرانی خیلی به‌جا و مشروع این است که در انتخابات پارلمانی یا ریاست جمهوری آینده میزان اشتراک به چند هزار نفر برسد. اگر در انتخابات ریاست جمهوری اخیر مثلاً شش میلیون نفر رای می‌دادند، کمیسیون مستقل انتخابات و شرکت آلمانی درمالوگ نتایج آن را کی اعلام می‌کردند؟

تنها یأس عمومی نیست، بیش‌تر مسایل کلان مربوط به کشور به روشن شدن تکلیف انتخابات وابسته است. مثلاً کشورهای حامی افغانستان تلاش دارند که روند حل سیاسی جنگ را راه بیاندازند. ارگ می‌گوید که پس از اعلام نتیجه‌ی انتخابات امور مربوط به مذاکره و حل سیاسی را دنبال می‌کند. بسیاری از وزیران و مدیران ارشد وزارت‌خانه‌ها نگران‌اند که سرنوشت انتخابات چه می‌شود. تجارت کم‌رونق کشور بسیار کم‌رمق شده است. کسی دل به سرمایه‌گذاری بسیار کوچک نمی‌دهد، همه منتظر اند که کی سرنوشت انتخابات ریاست جمهوری کشور مشخص می‌شود. روشن نیست که اگر انتخابات به دور دوم برود چقدر زمان می‌برد. یک احتمال بالاخره این است که انتخابات در دور اول برنده‌ی مشخص نداشته باشد و به دور دوم برود. با این نظام انتخاباتی و روش کاری دور دوم احتمالی هم بسیار طولانی خواهد شد. این وضعیت یاس و سرخورده‌گی عمومی را بیش‌تر می‌سازد. با تأسف که برگزار‌کننده‌گان انتخابات و متولیان آن در آغاز به این مسایل فکر نکرده بودند. آنان تصور می‌کردند که انتخابات را برگزار می‌کنند که هر قدر که تقویم نقض شود، اشکالی رخ نمی‌دهد. ولی بهای این ندانم‌کاری را مردم افغانستان می‌پردازند.