گرامی‌داشت از دهم ثور؛ روزی که نه خبرنگار قربانی گرفت
در دهم ثور پارسال، هنگامی که خبر تازه از انفجار در کابل پخش می‌شود، شاه‌مری فیضی، سریع از جایش می‌پرد. بیک دوربینش را بلند می‌کند و می‌گوید: «من رفتم.» به هیچ‌کس نگاه نمی‌کند و می‌رود.
نگاه نو_ منیر، برادر شاه‌مری فیضی می‌گوید که این کار او معمول بود، خانواده نیز عادت داشت. همیشه صدای انفجار از دوردست‌ها بلند می‌شد، یا از بلندگوی تلویزیون و غباری در هوا می‌پیچید. شاه‌مری، کمره‌اش را روی شانه می‌گذاشت و حرکت می‌کرد. حرکت می‌کرد و در میان دود و غبار گم می‌شد، در میان پارچه‌های آهن و لکه‌های خون.
خانواده‌ی شاه‌مری، از تلویزیون لحظه‌به‌لحظه خبرهای انفجار را تقیب می‌کنند. انفجار دیگری رخ می‌هد و این‌بار خبرنگاران هدف قرار گرفته‌اند. نگران می‌شوند، سعی می‌کنند احوالی به دست بیاورند. برای‌شان گفته می‌شود که شاه‌مری زخمی شده است. حارث، نوزده‌ساله و نابینا، پسر بزرگ شاه‌مری است. زمانی که می‌شنود پدرش زخم برداشته است، می‌رود تا وضو بگیرد، نماز بخواند و برای بهبود پدر دعا کند.
همه نگران‌اند. خانواده‌ی پانزده نفری، هرکس در هرسو کز کرده و منتظر خبر است. تلویزیون از کشته شدن خبرنگاران خبر می‌دهد. آه می‌کشند و آرزو می‌کنند که شاه‌مری در این میان نباشد. حارث، وضو گرفته است و اکنون به رکعت دوم نمازش رسیده است. در این هنگام، پیکر بی‌روح شاه‌مری را از دروازه‌ی حویلی، وارد می‌کنند.
منیر، مردی سی‌ساله، نابینا و سال دوم دانشگاه است. او می‌گوید که پیش از این، شاه‌مری یگانه نان‌آور خانواده‌ی‌شان بود. از وی شش فرزند باقی مانده است که دوتای آن‌ها، نابینایند. منیر می‌گوید که شاه‌مری همیشه می‌گفت: «شما درس بخوانید، من همراه‌تان هستم.»
اکنون خانواده‌ی شاه‌مری فیضی، مصارف روزمره‌ی‌شان را از معاش او که به گونه‌ی قسمی پرداخت می‌شود، تأمین می‌کنند.
یک سال پس از دهم ثور، در شام دهم ثور دیگر، کمیته‌ی مصونیت خبرنگاران افغانستان برنامه‌ی یادبود از کشته شدن نه خبرنگار را برگزار کرده است. در دقایق نخست برنامه، هق‌هق آرامی در صحن حویلی می‌پیچد، صدای فرشته حنان‌زی، خانم عبادالله حنان‌زی، خبرنگار رادیو آزادی است. عبادالله حنان‌زی در دهم ثور، هنگامی که رویداد انتحاری را در شش‌درک کابل پوشش می‌داد، در انتحاری دوم کشته و خبرساز شد. حنان‌زی، ۲۴ سال داشت.
کمیته‌ی مصونیت خبرنگاران، در برنامه‌ی یادبود از کشته شدن نه خبرنگار، در مورد این‌که پس از دهم ثور چه کارهایی برای جلوگیری از قربانی شدن خبرنگاران و فراهم کردن امکانات مصونیت‌بخش برای آنان صورت گرفته است، با مدیران رسانه‌ها و حکومت بحث کرد. نجیب شریفی، رییس کمیته‌ی مصونیت خبرنگاران، روز چهارشنبه، دهم ثور، گفت که از یک سال به این‌سو، در راستای حفظ مصونیت خبرنگاران، کارهایی صورت گرفته است، اما نیاز است که در این مورد بیش‌تر بحث شود و کارهای عملی صورت بگیرد.
در کنار این، سیدآقاحسین سانچارکی، معین نشراتی وزارت اطلاعات و فرهنگ، می‌گوید که در دو سال گذشته، حکومت در همکاری با مسوولان رسانه‌ها و نهادهای حامی خبرنگاران، تلاش‌هایی را در جهت حفظ جان خبرنگاران در هنگام پوشش رویدادهای جنگ انجام داده است. آقای سانچارکی می‌افزاید که کمیته‌ی مشترک حکومت و رسانه‌ها، پس از رویداد شش‌درک کابل، رهنمودی که مکانیزم پوشش حملات تروریستی را برای خبرنگاران واضح می‌سازد، تهیه کرده است. وی تأکید می‌کند که نیاز است مدیران رسانه‌ها، محتوای این رهنمود را برای خبرنگاران‌شان، توضیح بدهند.
به تاریخ دهم ثور پارسال، دو انفجار پی‌هم در شش‌درک کابل به وقوع پیوست. انفجار دومی، پس از آن رخ داد که خبرنگاران برای پوشش انفجار نخست، به ساحه رفتند. در این رویداد، نه خبرنگار و تصویربردار کشته شدند. شاه‌مری فیضی، عکاس خبرگزاری فرانسه، سلیم تلاش، خبرنگار تلویزیون مشعل، غازی رسولی، خبرنگار تلویزیون یک، یارمحمد توخی، تصویربردار تلویزیون طلوع‌نیوز، نوروزعلی رجبی، تصویربردار تلویزیون یک، علی سلیمی، تصویربردار تلویزیون مشعل، عبادالله حنان‌زی، محرم درانی و سباوون کاکر، خبرنگاران رادیو آزادی، خبرنگاران و تصویربردارانی‌اند که کشته شدند.
تهدید خبرنگاران غیرقابل قبول است
در همین حال، تدامیچی یاماموتو، نماینده‌ی ویژه دبیر کل سازمان ملل متحد در افغانستان و سفیران چندین کشور دیگر در کابل با نشر یک بیانیه مشترک، حمایت و تعهدشان را برای دفاع از آزادی رسانه‌ها و آزادی بیان اعلام کرده و گفته‌اند که تهدید خبرنگاران غیرقابل قبول است.
این بیانیه روز چهارشنبه، ۱۱ ثور، از سوی دفتر هیأت معاونت سازمان ملل متحد در کابل یا یوناما به مناسبت سوم می، روز جهانی آزادی رسانه‌ها، نشر شد. سفیران امریکا، آسترالیا، کوریا، بریتانیا، کانادا، اتحادیه اروپا، دانمارک، فنلند، فرانسه، هالند، ناروی، آلمان، نماینده ویژه دبیر کل سازمان ملل متحد برای افغانستان و نماینده ملکی ناتو از امضاءکنندهگان این بیانیه هستند.
امضاءکنندهگان این بیانیه از دولت افغانستان خواهان اطمینان از عدم معافیت عاملان حملات علیه خبرنگاران شده و تأکید کرده‌اند که هرنوع تهدید علیه خبرنگاران غیرقابل قبول است. آن‌ها هم‌چنان خواهان توجه به امنیت خبرنگاران از سوی دولت شده‌اند و نیز بر خاتمه یافتن حمله نیروهای امنیتی و تفنگ‌داران علیه خبرنگاران تأکید کرده‌اند.
در این بیانیه که زیر عنوان «بیانیه مشترک جامعه جهانی در مورد روز جهانی آزادی مطبوعات» نشر شد، نسبت به چالش‌های موجود در برابر زنان خبرنگار ابراز نگرانی شده است. براساس این بیانیه، زنان خبرنگار در افغانستان با چالش‌های فراوان مواجه‌اند. در بیانیه تأکید شده است که بیش‌تر خبرنگاران زن در مناطق دوردست و بیرون از محدوده شهرهای کلان، به دلیل «زن و خبرنگار» بودن با تبعیض مواجه‌اند و با وجود پیش‌رفت‌هایی که تاکنون به دست آمده است، شمار زنان خبرنگار اندک است.