منار جام نجات یافت اما آسیب‌پذیر است
دو روز پیش وقوع سیلاب‌ها در ولایت غور لرزه بر اندام حامیان میراث‌های فرهنگی انداخت. آب‌های ویران‌گر با تخریب شماری از منازل و گرفتن جان نزدیک به ۱۰ تن، تا کناره‌های منار جام رسید.
نگاه نو_ طی آن ۲۴ ساعت نگرانی‌های جدی مطرح شد. از عبدالله عبدالله رییس اجرایی حکومت وحدت ملی تا والی غور و فرهنگیان افغانستان، همه نگران تخریب احتمالی این قدیمی‌ترین میراث فرهنگی افغانستان بودند.
غلام‌ناصر خاضع، والی غور، در گفت‌وگو با روزنامه ۸صبح گفت که سیلاب نیرومندی منار جام را با تهدید واژگونی روبه‌رو ساخته است.
اما دیروز جمعه آب از اطراف منار جام فروکش کرد و نگرانی‌های عاجل در مورد تخریب احتمالی این منار کاهش یافت.
این سیلاب عصر روز چهارشنبه (۱ جوزا) آغاز شده و خسارات زیادی در ولایت‌های هرات و غور به بار آورده است.
آقای خاضع گفت هوتلی که توسط سازمان فرهنگی جهان (یونسکو) در کنار منار جان ساخته شده بود، توسط سیلاب تخریب شده و آب تا کناره‌های منار تاریخی جام نفوذ کرده است.
به گفته او بخش‌هایی از «دیوار استنادی»ای که با همکاری مشترک یونسکو و «USIAD» ساخته شده بود، نیز توسط سیلاب تخریب شده است.
این دیوار محافظتی در سال ۲۰۱۲ میلادی در اطراف منار جام ایجاد شد اما دو سال بعد در پی سرازیر شدن سیلاب‌ها، بخش‌هایی از آن تخریب گردید.
ریاست اجرایی حکومت وحدت ملی ساعاتی پس از سرازیر شدن سیلاب به کناره‌های منار جام گفت: «با آگاهی از شرایط نامساعد منار جام، کمیته‌ی اجرایی فرهنگ و هنر شورای وزیران قبلاً هیأتی متشکل از باستان‌شناسان وزارت اطلاعات و فرهنگ و سازمان یونسکو را به ولایت غور فرستاده بود تا وضعیت منار جام را بررسی نمایند.»
به گفته دفتر مطبوعاتی ریاست اجرایی بعد از بررسی پیشنهادهای هیأت متذکره به وزارت اطلاعات و فرهنگ و سازمان یونسکو وظیفه سپرده شد تا هرچه زودتر تیم تخنیکی مجرب را به منظور جلوگیری از تخریب بیش‌تر ساحه‌ی منار جام و کار روی اقدامات بعدی به ولایت غور بفر‌ستند.
رییس اطلاعات و فرهنگ ولایت غور چند روز پیش به روزنامه ۸صبح گفته بود که موضوع تخریب احتمالی منار جام بارها با مسوولان مرکزی در میان گذاشته شده است. به گفته او، دو سال پیش نیز هیأتی از یونسکو به منار جام آمد تا نیازمندی‌های این منار را بررسی کند. رییس اطلاعات و فرهنگ ولایت غور می‌گوید که پس از بازگشت این هیأت از غور به کابل، تا اکنون هیچ تماس رسمی یا غیر‌رسمی با اداره اطلاعات و فرهنگ ولایت غور گرفته نشده است.
این میراث فرهنگی افغانستان پس از قطب منار در دهلی، بلندترین سازه خشتی جهان محسوب می‌شود. منار جام از معدود آثار تاریخی ثبت شده افغانستان در سازمان یونسکو است، اما جنگ و رسیده‌گی نکردن حکومت به میراث‌های فرهنگی در سال‌های اخیر، این بنای خشتی بزرگ جهان را با خطرات جدی روبه‌رو ساخته است.
منار جام در برخی از منابع به عنوان با‌ارزش‌ترین بنای تاریخی افغانستان شناخته شده است. این منار در قرن دوازدهم میلادی ساخته شده و فرانچسکو بندارین، مدیر مرکز میراث‌های فرهنگی یونسکو، آن را یکی از سازه‌های خارق‌العاده معماری و کهن‌سال‌ترین برج خشتی باقی‌مانده در جهان عنوان می‌کند.
باستان‌شناسان معتقد اند «قطب‌منار» که بلندای آن به ۷۳ متر می‌رسد، نیز با الهام از منار جام غور در اوایل سده‌ی سیزدهم ساخته شده است. رسانه‌های بین‌المللی از جمله نیویارک تایمز از برج جام به عنوان بنای با‌ارزش فراتر از مرزهای افغانستان یاد کرده‌اند.
منار جام نیاز به دیوار استنادی قوی و مصارف هنگفتی دارد که در صورت بی‌توجهی به آن، به گفته حامیان میراث‌های فرهنگی ممکن است دوباره با مشکلاتی از این دست روبه‌رو شود.