تصفیه تذکره‌های «اصلی» و «جعلی» در غیاب ناظران
نگاه نو_ کار تصفیه تذکره‌های «اصلی» و «جعلی» رأی‌دهنده‌گان انتخابات ششم میزان در اداره احصاییه و معلومات در غیاب ناظران از یک هفته به این‌سو در جریان است. اداره احصاییه و معلومات یک هفته پیش اعلام کرد که فهرست معلومات حدود ۹.۵ میلیون جلد تذکره رأی‌دهنده‌گان را دریافته و کار روی تصفیه این تذکره‌ها را آغاز کرده است. نهادهای ناظر بر انتخابات و هم‌چنان دسته‌های انتخاباتی می‌گویند که هنوز اجازه نظارت از این روند را دریافت نکرده‌اند. اداره احصاییه و معلومات می‌گوید که کار این اداره ربطی به انتخابات ندارد و نیازی هم به نظارت دسته‌های انتخاباتی و نهادهای ناظر بر انتخابات نمی‌بیند.
مسعودالله علی‌شینگی، رییس اطلاعات و ارتباطات عامه اداره احصاییه و معلومات، به روزنامه ۸صبح گفت که کار تصفیه تذکره‌های رأی‌دهنده‌گان انتخابات ششم میزان در همکاری با کمیسیون مستقل انتخابات در دفتر مرکزی این اداره در جریان است. علی‌شینگی افزود که این کار یک هفته پیش آغاز شده و تا کنون پیش‌رفت قابل ملاحظه‌ای داشته است. او اما درصدی این پیش‌رفت را مشخص نکرد. با این حال، علی‌شینگی تأکید کرد که طی روزهای آینده (به زودترین فرصت ممکن) کار تصفیه تذکره‌های «اصلی» و «جعلی» تکمیل و نتایج آن گزارش خواهد شد.
این مسوول اداره احصاییه و معلومات از جانب دیگر تأیید کرد که ناظران نهادهای ناظر بر انتخابات و دسته‌های انتخاباتی از روند تصفیه تذکره‌ها نظارت ندارند. به گفته مسعودالله علی‌شینگی، اداره احصاییه و معلومات در تماس مستقیم با کمیسیون مستقل انتخابات کار تصفیه تذکره‌ها را به پیش می‌برد و نیازی هم نیست که حتماً نهادهای ناظر بر انتخابات یا دسته‌های انتخاباتی از این کار نظارت کنند. علی‌شینگی استدلال کرد که رابطه میان کمیسیون مستقل انتخابات و اداره احصاییه و معلومات یک رابطه دو‌سویه است، در حالی که میان اداره احصاییه و معلومات و دسته‌های انتخاباتی و نهادهای ناظر بر انتخابات، هیچ رابطه‌ای در این روند موجود نیست. او گفت که به همین دلیل، از دسته‌های انتخاباتی و نهادهای ناظر بر انتخابات دعوت نشده است تا از روند تصفیه تذکره‌ها در دفتر مرکزی اداره احصاییه و معلومات نظارت کنند.
شیوه تصفیه
اداره احصاییه و معلومات می‌گوید که تمامی «کتاب‌های اساس تذکره‌های تابعیت» را الکترونیکی کرده است؛ به این معنا که معلومات «کتاب‌های اساس تذکره‌های تابعیت» وارد سیستم مرکزی معلومات اداره احصاییه و معلومات شده و به صورت «سافت» در کمپیوتر موجود است.
از جانب دیگر، کمیسیون مستقل انتخابات، فهرست معلومات تذکره‌هایی را که برچسب انتخاباتی زده است، در اختیار اداره احصاییه و معلومات قرار داده است. طبق اظهارات مسعودالله علی‌شینگی، کارکنان اداره احصاییه و معلومات، از روی این فهرست، معلومات تذکره هر نفر را وارد سیستم مرکزی معلومات این اداره می‌کنند، در صورتی که این معلومات در سیستم موجود باشد، آن تذکره «اصلی» است و در صورتی که نباشد، آن تذکره «جعلی» است. علی‌شینگی افزود که کار مطابقت تذکره‌ها با کتاب‌های اساس هم آسان است و هم زمان زیادی را در بر نمی‌گیرد.
نگرانی ناظران و نامزدان
نهادهای ناظر بر انتخابات و دسته‌های انتخاباتی می‌گویند به دلیل آن‌که کار تصفیه تذکره‌های رأی‌دهنده‌گان در غیاب ناظران آن‌ها دنبال می‌شود، به شدت نگران هستند. به گفته این نهادها و دسته‌ها، اداره احصاییه مرکزی و معلومات یک نهاد حکومتی است و آن‌ها شک دارند که این اداره به صورت شفاف و غیرجانب‌دارانه کارش را انجام دهد. آن‌ها احتمال می‌دهند که اداره احصاییه و معلومات در تبانی با کمیسیون مستقل انتخابات در صدد برنامه‌ریزی برای اعتباربخشیدن به تذکره‌های «جعلی» و از این طریق مهندسی نتایج انتخابات به نفع یکی از دو نامزد موجود در رأس هرم قدرت هستند.
حبیب‌الله شینواری، مسوول برنامه‌های دیده‌بان انتخابات و شفافیت افغانستان یا «ایتوا»، می‌گوید که کار تصفیه تذکره‌های رأی‌دهنده‌گان از چندین جهت نگران‌کننده است: اول این‌که اداره احصاییه و معلومات یک نهاد حکومی است. دوم این‌که محمداشرف غنی و عبدالله عبدالله، سران حکومت وحدت ملی، نیز شامل نامزدان انتخابات هستند. سوم این‌که تا هنوز کارشیوه تصفیه تذکره‌های «اصلی» و «جعلی» به صورت دقیق مشخص نیست. چهارم این‌که هیچ نهاد ناظری تا کنون برای نظارت از این کار دعوت نشده است. بنابراین، به گفته شینواری، اداره احصاییه و معلومات تصمیم گرفته است به تذکره‌های «جعلی» نیز اعتبار بدهد تا به این ترتیب در روز انتخابات از این تذکره‌ها به نفع یکی از نامزدان حاکم استفاده صورت گیرد. او تأکید کرد که در روز انتخابات نیز هیچ سازوکار بازدارنده مطمین مبنی بر جلوگیری از استفاده از تذکره‌های «جعلی» وجود ندارد و این تذکره‌ها می‌تواند معادله انتخابات را به شکل چشم‌گیری تغییر دهد.
محمدعارف کیانی، سخنگوی دسته انتخاباتی «امنیت و عدالت»، نیز می‌گوید که برای ناظران نامزدان نیز تا کنون اجازه نظارت از روند تصفیه تذکره‌های رأی‌دهنده‌گان داده نشده است. به گفته او، حتا ناظران نامزدان تا کنون موفق نشده‌اند کارت نظارت بر انتخابات را به دست آوردند، در حالی که انتخابات یک روند است و نظارت از تمامی مراحل آن حق تمامی شرکای انتخاباتی است.
طبق معلومات کیانی، آدرس‌هایی را که کمیسیون مستقل انتخابات در سایت خود برای دریات کارت نظارت مشخص کرده است، فعلاً غیرفعال است. کیانی خاطرنشان ساخت که در مراحل مختلف روند انتخابات از خرید دستگاه‌های انگشت‌نگاری و استخدام کارکنان انتخاباتی گرفته تا تفکیک برچسب‌ها و تذکره‌های «اصلی» و «تقلبی» به ناظران اجازه نظارت داده نشده است و این مایه نگرانی شدید دسته انتخاباتی «امنیت و عدالت» است. کیانی تأکید کرد که این وضعیت نشان‌دهنده آن است که کمیسیون مستقل انتخابات حق نظارت بر انتخابات را برای نامزدان و نهادهای ناظر به رسمیت نمی‌شناسد.
با این حال، کمیسیون مستقل انتخابات می‌گوید که این کمیسیون خواستار نظارت از تمامی مراحل انتخابات است و تا کنون مانع نظارت هیچ یک از طرف‌ها از این روند نشده است. به گفته عبدالعزیز ابراهیمی، معاون سخنگوی کمیسیون مستقل انتخابات، برای نامزدان اعتبارنامه نظارتی توزیع شده است و آن‌ها می‌توانند کارت نظارت خود را از طریق حساب کاربری خود در سایت این کمیسیون، دریافت کنند. او در مورد این‌که چرا تا کنون برای ناظران اجازه نظارت از کار تصفیه تذکره‌ها داده نشده است، گفت که در این باره اداره احصاییه و معلومات باید پاسخ بدهد.
کمیسیون مستقل انتخابات در ۲۹ سرطان فهرست رأی‌دهنده‌گان را منتشر کرد و گفت که این فهرست تا کنون نهایی نیست. طبق اعلام این کمیسیون، ۹ میلیون و ۶۷۸ هزار و ۲۸۳ نفر واجد شرایط رأی‌دهی برای شرکت در انتخابات نام‌نویسی کرده‌اند. کمیسیون مستقل انتخابات می‌گوید که این آمار نهایی نیست و پس از تصفیه تذکره‌ها در اداره احصاییه و معلومات نهایی خواهد شد. ناظران انتخابات، این رقم را خیالی خوانده‌اند.
در انتخابات پارلمانی ۱۳۹۷ بود که داشتن تذکره تابعیت برای شرکت در انتخابات، شرط قرار داده شد. به همین منظور، اداره «ثبت احوال نفوس» که اکنون با اداره احصاییه مدغم شده است، در ماه قوس ۱۳۹۶ کمپین ملی توزیع تذکره را آغاز کرد. این اداره حدود شش ماه بعد از آن اعلام کرد که در جریان این کمپین برای پنج میلیون نفر تذکره تابعیت توزیع کرده است. هم‌زمان با آن بعضی از نامزدان انتخابات پارلمانی و جریان‌های سیاسی اعلام کردند که بخشی از این تذکره‌ها برای «افراد خیالی» توزیع شده است.
از جانب دیگر، تذکره‌های جعلی با برچسب‌های جعلی انتخاباتی نیز در آن زمان به صورت گسترده وارد بازارها شده بود. هزاران جلد از این نوع تذکره‌ها توسط بعضی از نامزدان انتخابات پارلمانی رسانه‌ای و افشا شد. در آن زمان اعلام شد که ۴۲ نفر از توزیع‌کننده‌گان تذکره‌های «جعلی» بازداشت و به نهادهای عدلی و قضایی معرفی شده‌اند. با این حال، بیم این‌که از تذکره‌های «جعلی» این‌بار در انتخابات ریاست جمهوری نیز استفاده شود، با قوت خود باقی است.
انتخابات ریاست جمهوری در ششم میزان برگزار می‌شود. در این انتخابات به شمول محمداشرف غنی و عبدالله عبدالله هژده نفر نامزد هستند. برای برگزاری این انتخابات ۱۴۹ میلیون دالر بودجه در نظر گرفته شده است. تا کنون وزارت مالیه کشور متعهد به پرداخت ۹۰ میلیون و دولت امریکا نیز متعهد به پرداخت ۲۹ میلیون از این بودجه شده‌اند. هنوز مشخص نیست که ۳۰ میلیون دیگر از این بودجه توسط کدام کشور و یا نهاد بین‌المللی تأمین خواهد شد.
از صفحه هشت صبح