فارن پالیسی: صرافی‌ها به شاهرگ حیاتی اقتصاد افغانستان تبدیل شده‌اند
فارن پالیسی می‌گوید با وجود سختگیری‌های طالبان، صرافی‌ها توانسته‌اند همچنان در هسته اقتصادی افغانستان به عنوان ارائه کننده خدمات مالی باقی بمانند. به نوشته این رسانه، صرافی‌ها به شاهرگ حیاتی اقتصاد افغانستان و یکی از معدود راه‌های ارتباط مالی بین این کشور و جهان تبدیل شده‌اند.
این گزارش که به قلم نفای چودری، پژوهشگر در دانشگاه آکسفورد نوشته شده، می‌گوید که با وجود فروپاشی اقتصادی و کسادی بازار که به صورت نوسانی بازار صرافی‌ها را دستخوش تغییر می‌کند هنوز هم ۴۰۰ صرافی که در سرای شهزاده کابل هستند به فعالیت خود ادامه می‌دهند؛ آن‌ها هر روز در کنار تبادلات ارزی به ارایه طیف گسترده‌ای از خدمات مالی مانند انتقال پول، سودهای تجاری و حتا وام به مشتریان قابل اعتماد ارایه می‌کنند.
هر چند طالبان قوانین سفت و سختی را برای کنترل صرافی‌ها وضع کرده‌‌اند، اما نتوانسته‌اند به طور کامل کنترل خود را بر صرافی ها گسترش دهند.
از نظر نویسنده، صرافی‌ها در بزنگاه‌های حساس گاهی با وفاداری‌های زودگذر راه مماشات با طالبان را در پیش گرفته‌اند و در جایی که به نفعشان نبوده در مقابل تلاش‌های طالبان برای وضع محدودیت‌های بیشتر مقاومت کردند و از این طریق توانسته‌اند کنترل بر امور بازار داخلی را به دست خودشان حفظ کنند.
گزارش می‌افزاید که یکی از عواملی که باعث شده تا صرافی‌ها به نقطه ثقل معاملات مالی جهانی تبدیل شوند این است که سیستم بانکی در افغانستان دچار فروپاشیدگی شده است.
نگارنده مطلب می‌گوید که بانک‌ها حتی در دوران شکوفایی خود نقش محدودی در جامعه داشتند و نتوانستند جایگزین صرافی‌ها شوند. در دو دهه گذشته، مشتریان بانک‌ها عمدتاً از شهروندان کلان شهرها بودند.
بر اساس گزارش بانک جهانی، تا سال ۲۰۲۰ تنها حدود ۱۵ درصد از جمعیت بزرگسال دارای حساب‌های بانکی بودند و بسیاری از این افراد فقط برای دریافت حقوق خود به این حساب‌ها نیاز داشتند.
امر مهم دیگری که باعث شده تا صرافی‌ها نقش بارزی را در معاملات مالی در افغانستان بازی کنند این است که طالبان می‌دانند که سیستم انتقال غیررسمی پول حواله تنها حلقه مالی است که افغانستان را به جهان خارج متصل می کند. حواله‌ها کمک می‌کند که پول وارد کشور شود و امکان معامله را بین تاجران محلی و تامین کنندگان خارجی فراهم می‌کند.
از سویی دیگر کسب‌وکارهای کوچک و متوسط به شدت به صرافی‌ها برای حواله و وام برای کمک به واردات کالا متکی هستند.
در این بین بخش بزرگی از نقل و انتقالات پولی سازمان‌های بشردوستانه نیز به حواله‌های پولی وابسته است. در ماه جنوری سال میلادی جاری شورای پناهندگان نروژ دریافت که بیش از ۷۰ سازمان غیردولتی بشردوستانه از سیستم حواله استفاده می کنند.
گزارش می‌افزاید که طالبان نیز برای تثبیت ارزش پول افغانی از طریق مزایده های دالر امریکایی به مبادلات وابسته است، به طوری که بانک مرکزی افغانستان دالرهای امریکایی را به صرافی‌ها می‌فروشد تا از میزان سقوط ارزش پول افغانی کاسته شود.
نویسنده باور دارد در شرایطی که سر پا ایستادن سیستم بانکی افغانستان نیازمند این است که بانک مرکزی افغانستان به ذخایر مالی دسترسی داشته باشد صرافی‌ها با سازگاری با تغییرات سیاسی و اقتصادی می‌توانند، نقش خود را به عنوان بازیگران بزرگ معاملات مالی در افغانستان همچنان حفظ کنند.