اروپا با ارگ، خلیل‌زاد با سیاسیون
نگاه نو_ سفیر خلیل‌زاد در سفر اخیرش به کابل، از رهبران حکومت وحدت ملی و سیاست‌مداران بیرون از حکومت خواسته است طرح‌هایی را که برای حل سیاسی جنگ دارند، توحید کنند و روی یک هیأت مذاکره‌کننده که از جانب جمهوری اسلامی افغانستان آماده‌ی مذاکره با طالبان باشد، به نتیجه برسند. در حال حاضر ریاست جمهوری، احزاب و برخی از سیاست‌مداران طرح‌های جداگانه برای مذاکره با طالبان و حل سیاسی جنگ دارند. خلیل‌زاد از همه خواسته است که این طرح‌ها را توحید کنند. سیاست‌مداران بیرون از حکومت هم سخت مصروف توحید طرح‌های‌شان هستند و آقای عبدالسلام رحیمی، وزیر دولت در امور صلح، هم مشغول گفت‌وگو با سیاست‌مداران است. حتماً در گفتوگوهای او هم موضوع توحید طرح‌ها مورد بحث قرار می‌گیرد. اما توحید طرح‌ها و تشکیل یک هیأت مذاکره‌کننده که همه‌ی سیاست‌مداران روی آن توافق داشته باشند، به دلیل بن‌بست انتخاباتی با مشکل برخورده است.
داکتر عبدالله در حال حاضر با حامد کرزی هم‌آهنگ است. احتمال آن زیاد است که عبدالله و کرزی یک طرح مشترک برای حل سیاسی جنگ و گفت‌وگو با طالبان بیرون بدهند. وضعیت شبیه روزهایی است که هنوز مذاکره‌ی امریکا و طالبان متوقف نشده بود. در آن روزها خلیل‌زاد متن موافقت‌نامه‌ی امریکا و طالبان را نهایی کرده بود. آن متن باید به ملاحظه‌ی رییس جمهور امریکا می‌رسید. آماده‌گی‌ها برای سفر مذاکره‌کننده‌گان طالب به کمپ دیوید واشنگتن گرفته شد و انتظار می‌رفت که واشنگتن و طالبان موافقت‌نامه‌ی پایان جنگ‌شان را امضا کنند. در آن زمان بسیاری از نامزدان انتخابات ریاست جمهوری و سیاست‌مداران مطرح در کابل به این باور بودند که گفت‌وگو با طالبان آینده‌ی سیاسی کشور را مسیر می‌دهد، نه انتخابات ریاست جمهوری. در آن زمان صرف اشرف غنی بر برگزاری انتخابات ریاست جمهوری تأکید داشت و بقیه بر گفت‌وگو به طالبان. پس از انفجار چهارراه عبدالحق و توقف مذاکره‌ی امریکا و طالبان، انتخابات در دستور کار همه قرار گرفت.
در حال حاضر هم محمداشرف غنی طرف‌دار اعلام نتایج نهایی انتخابات ریاست جمهوری است، ولی داکتر عبدالله، حامد کرزی و دیگر سیاسیون به پیش‌رفت گفتوگوهای طالبان با خلیل‌زاد و آغاز گفت‌وگوی طالبان با جمهوری اسلامی افغانستان، دل بسته‌اند. این سیاست‌مداران در حال حاضر فکر می‌کنند که امریکا و طالبان به زودی به توافق می‌رسند. دیپلماتهای امریکایی به این باور اند که باید بلافاصله پس از امضای توافق‌نامه‌ی پایان جنگ بین ایالات متحده و طالبان، گفت‌وگوی جمهوری اسلامی افغانستان و طالبان که شماری از آن به گفتوگوهای میان‌افغانی تعبیر می‌کنند، آغاز شود. برخی از سیاست‌مداران کابل‌نشین به این باور اند که با آغاز گفتوگوهای طالبان و جمهوری اسلامی افغانستان، دیگر انتخابات و فیصله‌ی کمیسیون‌های انتخاباتی آینده‌ی سیاسی کشور را مسیر نمی‌دهد، بلکه سرنوشت سیاسی کشور در آن گفت‌وگوها تعیین خواهد شد. سیاست‌مدارانی که مایل به براندازی غنی‌اند، تلاش دارند که هرچه زودتر گفتوگوهای طالبان و جمهوری اسلامی افغانستان آغاز شود. داکتر عبدالله حتا از پیش‌شرط آتش‌بس برای آغاز گفتوگوهای جمهوری اسلامی افغانستان و طالبان انتقاد می‌کند. او و دیگر سیاست‌مداران در تلاش‌اند که آقای غنی را فرد بی‌علاقه به صلح معرفی کنند. برخی از طرف‌داران آقای غنی هم نگران‌اند که نکند با آغاز گفتوگوهای طالبان و جمهوری اسلامی افغانستان، کرسی ریاست جمهوری از دست ایشان برود. آقای غنی از همه‌ی سیاست‌مداران می‌خواهد که در موضوع گفت‌وگو با طالبان با وزارت صلح هم‌آهنگی کنند. این وزارت از طرف رییس جمهور کنونی وظیفه گرفته است تا طرح‌های صلح را توحید کند و هیأت واحد از جانب جمهوری اسلامی افغانستان برای گفت‌وگو با طالبان شکل دهد.
اما سیاست‌مداران دیگر از جمله داکتر عبدالله و کرزی نمی‌خواهند که از طریق وزارت صلح پیش بروند. تصور آنان این است که محمداشرف غنی در قدرت است و اجازه نمی‌دهد که مذاکره‌ی احتمالی با طالبان مسیری را اختیار کند که منجر به کناره‌گیری او از قدرت شود. تصور سیاست‌مداران کابل‌نشین از جمله حامد کرزی این است که اگر در ترکیب هیأت مذاکره‌ی جمهوری اسلامی افغانستان، نفوذ محمداشرف غنی زیاد باشد، این مذاکره به وضعیتی منجر نمی‌شود که حاصل آن برکناری شخص آقای غنی باشد. سیاست‌مدارانی که با آقای غنی مشکل دارند، مذاکره با گروه طالبان را فرصتی می‌بینند که با استفاده از آن غنی را کنار بزنند. سیاست‌مداران بیرون از حکومت روی صلاحیت‌های احتمالی هیأت مذاکره‌کننده هم اختلاف دارند. محمداشرف غنی تأکید دارد که هیأت جمهوری اسلامی افغانستان در مذاکره با گروه طالبان، صرف صلاحیت گفت‌وگو دارد و متن نهایی موافقت‌نامه‌ی پایان جنگ با طالبان را باید شورای ملی افغانستان تصویب کند؛ اما سیاست‌مداران بیرون از حکومت خواستار آن اند که مثل نشست بن هیأت مذاکره‌کننده صلاحیت عام داشته باشد و امضای آنان پای توافق، نیازمند تصویب شورای ملی نباشد.
اختلاف‌ها صرف به سیاسیون در کابل محدود نیست. به نظر می‌رسد که اتحادیه‌ی اروپا از موضع ارگ حمایت می‌کند. اتحادیه‌ی اروپا می‌گوید که نگاهش به جنگ و صلح افغانستان، ارزشی است و به همین دلیل است که از پیش‌شرط آتش‌بس و دیگر خواست‌های حکومت افغانستان حمایت می‌کند؛ اما هیأت مذاکره‌کننده‌ی امریکایی در قطر به این باور است که دست یافتن به آتش‌بس سراسری به یک‌باره‌گی ممکن نیست و به همین دلیل اول روی کاهش خشونت یا آتش‌بس در نقاط مشخص توافق می‌شود تا بعد در جریان مذاکره‌ی جمهوری اسلامی افغانستان و طالبان، آتش‌بس جامع سراسری به دست بیاید. همان‌طوری که صنف سیاسی افغانستان روی مذاکره با طالبان، هیأت مذاکره‌کننده، طرح‌های حل سیاسی جنگ و پیش‌شرط‌های مذاکره اختلاف دارند، تفاوت نظر کشورهای عضو ناتو هم جدی است. روشن نیست که این تفاوت نظرها چگونه مخرج مشترک پیدا می‌کند. به نظر می‌رسد که در حال حاضر سیاسیون با خلیل‌زاد بیش‌تر هم‌سو هستند و اتحادیه‌ی اروپا با ارگ.