آیا در موضع اشرف غنی و امریکا تغییر آمده است؟
نگاه نو_ محمداشرف غنی رییس جمهور، انس حقانی، مالی خان و رشید عمری را که قدمه‌ی رهبری طالبان به حساب می‌آیند، از حبس رها کرد. آنان ظاهراً به صورت مشروط رها شده‌اند. شرط رهایی هم این است که این سه تن در قطر زیر نظر حکومت آن کشور می‌باشند و دست به فعالیت ضد دولتی در افغانستان نمی‌زنند و خاک قطر را هم علیه افغانستان استفاده نمی‌کنند. طالبان در بدل رهایی سه رهبرشان دو استاد دانشگاه امریکایی افغانستان را که سه سال است گروگان گرفته‌اند، آزاد می‌کنند. روشن نیست که طالبان غیر از این مورد، امتیاز دیگری هم می‌دهند یا نه. محمداشرف غنی گفت که برای زمینه‌سازی گفت‌وگوهای مستقیم با طالبان اقدام به رهایی انس حقانی، مالی‌خان و رشید عمری می‌کند، اما توضیح نداد که گفت‌وگوی مستقیم طالبان با کدام جهت؟
موضع گروه طالبان از آغاز این بوده است که با حکومت افغانستان مذاکره نمی‌کند، بلکه حاضر است با گروه‌ها روی آینده‌ی سیاسی افغانستان مذاکره کند. آنان تلاش دارند وضعیتی را شکل دهند که گویا حکومتی در افغانستان وجود ندارد و گروه‌ها با هم مذاکره می‌کنند تا نقشه‌ی راه تاسیس یک حکومت را تصویب کنند. این اتفاق در آخر سال ۲۰۰۱ افتاد. در آن زمان آقای یونس قانونی به نماینده‌گی از یک گروه در بن آلمان با دیگر نیروهای سیاسی روی نقشه‌ی راه تشکیل دولت جانشین طالبان مذاکره کرد و به توافق رسید در حالی برهان‌الدین ربانی رییس‌جمهور وقت تلاش داشت که با او به عنوان رییس دولت رسمی برخورد شود و آقای قانونی به عنوان نماینده‌ی یک دولت مذاکره کند و توافق نهایی هم در کابل امضا شود. طالبان در حال حاضر می‌خواهند که نهاد دولت دور زده شود و گروه‌ها با هم روی آینده‌ی سیاسی افغانستان و نقشه‌ی راه تشکیل حکومت آینده مذاکره کنند. ولی روشن نیست که طالبان در بدل رهایی سه رهبرشان در موضع‌شان نرمش آورده‌اند یا نه.
موضع گروه طالبان از آغاز این بوده است که با حکومت افغانستان مذاکره نمی‌کند، بلکه حاضر است با گروه‌ها روی آینده‌ی سیاسی افغانستان مذاکره کند. آنان تلاش دارند وضعیتی را شکل دهند که گویا حکومتی در افغانستان وجود ندارد و گروه‌ها با هم مذاکره می‌کنند تا نقشه‌ی راه تاسیس یک حکومت را تصویب کنند. این اتفاق در آخر سال ۲۰۰۱ افتاد. در آن زمان آقای یونس قانونی به نماینده‌گی از یک گروه در بن آلمان با دیگر نیروهای سیاسی روی نقشه‌ی راه تشکیل دولت جانشین طالبان مذاکره کرد و به توافق رسید در حالی برهان‌الدین ربانی رییس‌جمهور وقت تلاش داشت که با او به عنوان رییس دولت رسمی برخورد شود و آقای قانونی به عنوان نماینده‌ی یک دولت مذاکره کند و توافق نهایی هم در کابل امضا شود. طالبان در حال حاضر می‌خواهند که نهاد دولت دور زده شود و گروه‌ها با هم روی آینده‌ی سیاسی افغانستان و نقشه‌ی راه تشکیل حکومت آینده مذاکره کنند. ولی روشن نیست که طالبان در بدل رهایی سه رهبرشان در موضع‌شان نرمش آورده‌اند یا نه.
حکومت هنوز در مورد امتیازهای احتمالی طالبان به رهایی سه رهبرشان هیچ چیز مشخص نگفته است. دو استاد دانشگاه امریکایی افغانستان و به احتمال زیاد شماری از اسیران نیروهای امنیتی از زندان‌های طالبان رها می‌شوند. غیر از این کسی نمی‌تواند به قاطعیت بگوید که طالبان چه امتیاز دیگری می‌دهند. در مورد تلاش برای مذاکره و حل سیاسی پیش‌رفت جدیدی هم حاصل نشده است. قرار است که نشست بیجینگ بعد از توافق روی هیاتی که در آن نشست شرکت می‌کند، برگزار شود. چندی قبل فهرست افرادی نشر شد که گویا از جانب افغانستان با طالبان در نشست بیجینگ مذاکره خواهند کرد، ولی به نظر می‌رسد که سیاست‌مداران بیرون از حکومت از جمله جناح حامد کرزی آن فهرست را نپذیرفتند. مذاکره برای تشکیل فهرست جدید ادامه دارد. نشست بیجینگ هم به ادامه‌ی نشست‌های قبلی میان‌افغانی خواهد بود که در آن دو طرف تبادل نظر خواهند کرد و بعید است که در چنین نشست‌هایی گروه طالبان امتیاز آتش‌بس یا چیز دیگری را بدهد.
موضوع مبهم دیگر در مورد مذاکره و حل سیاسی این است که حکومت افغانستان می‌خواهد که امریکا خروج نیروهایش را با کابل مذاکره کند نه با طالبان. در طرح هفت ماده‌ای ریاست جمهوری آمده است که ناتو و امریکا در مورد خروج نیروهای نظامی‌شان و مکانیزم مبارزه با تروریسم پس از خروج، با حکومت افغانستان مذاکره کنند. شوروی‌ها هم خروج ارتش سرخ را با حکومت داکتر نجیب مذاکره کردند نه با تنظیم‌ها. محمداشرف غنی هم می‌خواهد که امریکایی‌ها موضوع خروج نیروهای‌شان را با کابل مذاکره کنند به دلیل این که واشنگتن و ناتو قراردادهای حضور نیروهای‌شان را با حکومت افغانستان امضا کرده‌اند. موضع امریکا و ناتو در این مورد هنوز روشن نیست. چیزی که روشن است این است که ترمپ می‌خواهد حضور و فعالیت نظامی امریکا را در افغانستان محدود بسازد و به رای‌دهنده‌ی امریکایی بگوید که به طولانی‌ترین جنگ تاریخ ایالات متحده پایان داده است. دیپلمات‌های امریکایی از جمله خلیل‌زاد نه ُماه تلاش کردند تا از خروج نیروهای امریکایی به عنوان یک امتیاز استفاده کنند و از طالبان بخواهند که در بدل آن امتیاز آتش‌بس و وارد شدن به روند حل سیاسی را بدهند، اما مذاکرات نُه ماهه‌ی خلیل‌زاد با طالبان کامیاب نبود.
محمداشرف غنی از همان آغاز از اداره‌ی ترمپ خواسته بود که اگر قصد خروج نیروهایش را دارد آن را با حکومت او مذاکره کند نه با طالبان، اما دیپلمات‌های امریکایی قبول نمی‌کردند. استدلال آنان این بود که طالبان جهادیست‌های دشمن امریکا را پناه داده‌اند و واشنگتن ناگزیر است که در صورت خروج نیروهای خودش از افغانستان، از طالب تضمین بگیرد که دیگر به دشمنان امریکا پناه نمی‌دهد و آنان را حمایت نمی‌کند. این موضوع هنوز حل نشده است. حکومت آقای غنی تاکید دارد که امریکا باید با کابل در مورد خروج نیروهایش مذاکره کند. روشن نیست که رهایی انس حقانی از زندان و استقبال سفیر امریکا از آن به روشن شدن موضع امریکا در مورد طرح هفت ماده‌ای آقای غنی کمک می‌کند یا نه. شایعات زیادی وجود دارد که گویا ایالات متحده با محمداشرف غنی به تفاهم رسیده است. کسی نمی‌تواند با قاطعیت در این مورد چیزی بگوید ولی به وضوح تغییراتی در رویکردها دیده می‌شود. محمداشرف غنی دیروز گفت که در هم‌آهنگی با ایالات متحده به گونه‌ای تنظیم کرده است که رهایی انس حقانی و دو رهبر دیگر طالبان به ضرر دولت تمام نشود. او در سخنرانی‌اش برخلاف ماه‌های گذشته از ایالات متحده ستایش کرد. جان بس سفیر ایالات متحده هم مدتی است که از آقای غنی انتقاد نمی‌کند. او رهایی زندانیان طالب را هم اقدام شجاعانه خواند. این‌ها نشانه‌های تغییر در رویکردها است، اما به درستی پشت صحنه‌ی رهایی انس حقانی و دو طالب بلندپایه‌ی دیگر روشن نیست.