آیا نیکی هیلی میتواند دونالد ترامپ را متوقف کند؟
شکی نیست که دونالد ترامپ با اختلاف زیاد بخت اول کسب نامزدی حزب جمهوریخواه در انتخابات ریاستجمهوری است، اما نیکی هیلی نیز دارد اوج میگیرد. دور مقدماتی از دوشنبه شروع میشود و اگر رئیسجمهور سابق نقطه ضعفی از خودش نشان دهد، پیروزی دور از انتظار خانم هیلی میتواند به واقعیتی جدی تبدیل شود.
نیکی هیلی، کاندیدای کسب نامزدی حزب جمهوریخواه، در روزی برفی در اوایل هفته برای سخنرانی به یک میخانه ایرلندی در آیووا رفته بود: ۱۳ دقیقه فشرده درباره کاهش هزینهها، اصلاحات آموزشی و تامین امنیت مرزهای جنوبی.
خلاصه حرفش به مخاطبان این است: ریاستجمهوری هیلی بازگشتی خواهد بود به فضای عادی، جایگزینی بیحاشیه برای دونالد ترامپ، پیشتاز فعلی و رئیسجمهور سابق.
در سخنان خود گفت «نمیخواهید به چنین وضعی برگردید؟ کاملا شدنی است.»
برای حدود صد نفری که خطر جادههای یخزده را به تن خریده بودند و برای شنیدن سخنانش به وائوکی، درست بیرون دیموین، مرکز ایالت، رفته بودند، این چند کلمه بیش از هر چیز دیگری تشویق داشت.
به نظر میرسد که ۱۱ ماه بعد از این که خانم هیلی ۵۱ ساله وارد صحنه انتخابات شد، باد بالاخره به نفعش در حال وزیدن است.
در روزهای منتهی به انتخابات مقدماتی آیووا، اولین رقابت در حزب جمهوریخواه، فرماندار سابق کارولینای جنوبی توانست چند برد خوشزمان داشته باشد – تثبیت حمایت میان کمککنندگان پولدار، گرفتن تایید از چهرههای مختلف و پیشروی پیوسته در نظرسنجیها.
داگلاس استاوت، طرفدار خانم هیلی، بعد از تماشای سخنرانی گفت «خوب رابطه میگیرد، باهوش است، خوشمشرب است و فکر میکنم چشمانداز ۱۰ ساله خوبی هم برای آینده دارد.»
به گفته او چشماندازی از جنس «شهری درخشان در افق» برای حزب جمهوریخواه. «چیزی که با آن بزرگ شدم.»
اما واقعیت تاسفآور برای کارزار او این است که به نظر نمیرسد تعداد رایدهندگانی که چنین چشماندازی میخواهند زیاد باشد. آقای ترامپ در بیشتر نظرسنجیها با اختلاف حدودا ۳۰ درصدی پیشتاز است، حتی در آیووا.
ناظران میگویند که کارزار نیکی هیلی به درد حزب جمهوریخواه معاصر نمیخورد؛ به عنوان یک نامزد حاضر نیست واقعیت حزب جمهوریخواه امروزی را بپذیرد، حزبی که پایگاه رایش چنان به طرف آقای ترامپ چرخیده است که محافظهکاری همراستا با هستههای قدرت که مورد پسند خانم هیلی است به دردش نمیخورد.
گانر ریمر، مدیر سیاسی پروژه پاسخگویی جمهوریخواه، میگوید «کارزار خانم هیلی نوعی کجفهمی از مواضع پایگاه رای و خواستههایش را نمایندگی میکند.»
«نامزدی او برای کسانی که دنبال حزب جمهوریخواه قدیمی میگردند بسیار جذاب است. اما تعداد جمهوریخواههایی که چنین چیزی میخواهند کافی نیست.»
پس چه نقشهای در سر دارد؟
حرف متحدان خانم هیلی چه در ملا عام و چه در پشت درهای بسته این است که او برای پیروزی وارد بازی شده است.
آنها تاکید میکنند که با کمتر شدن نامزدها، و تبدیل شدن خانم هیلی به تنها جایگزین آقای ترامپ، میانهروها و بخش گستردهای از رایدهندگان جمهوریخواه که از رئیسجمهور سابق خسته شدهاند یا نگران شکست خوردن او در انتخابات ریاستجمهوری اند، پشت خانم هیلی جمع خواهند شد و او پیشتاز خواهد شد.
در آیووا، به نظر میرسد که خانم هیلی دارد از ران دسنتیس، فرماندار فلوریدا، جلو میزند و دوم خواهد شد.
در مناظرهای که چهارشنبه عصر بین آنها برگزار شد، خانم هیلی تلاش زیادی کرد که خود را تنها رقیب آقای ترامپ نشان دهد و گفت «دوست داشتم دونالد ترامپ روی صحنه بود. رقیب من اوست.»
اعضای کارزار خانم هیلی به بیبیسی گفتند که هدف او در آیووا ساده است: دور بگیرد. عملکرد قوی، به گفته آنها، او را به نیوهمپشایر میبرد – جایی که نظرسنجیها بسیار نزدیکتر بودهاند – و سپس کارولینای جنوبی، ایالت خانگیش.
چیزی که شاید به خانم هیلی کمک کند خروج ناگهانی کریس کریستی، نامزد مخالف ترامپ، است که کارزار خود را در هفته جاری متوقف کرد. طبق نظرسنجیها، حامیان فرماندار سابق نیوجرسی به احتمال زیاد به او رای خواهند داد.
چیزی که شاید برایش بد باشد حرفهای آقای کریستی در میکروفون روشنش بود که میگفت، لابد در تقابل با آقای ترامپ، «لوله میشود… این کاره نیست.»
اما پاسخ ناظران قدیمی این است که خانم هیلی استعداد خوبی در سرپیچی از انتظارات دارد.
رندی کاوینگتون، روزنامهنگار قدیمی در کارولینای جنوبی، میگوید «اگر به زندگی کاری او نگاه کنید، خیلیها او را دست کم گرفتهاند و خیلیها هم اشتباه کردهاند.»
حتی منتقدان او نیز میپذیرند که استاد سیاست رو در رو است – رفتن دم خانه مردم و دست دادنهایی که او را فرماندار ایالت کرد. در انتخابات مقدماتی حتی حزب خودش را هم شگفتزده کرد و لری کون، باسابقهترین عضو مجلس ایالتی، را شکست داد. در آن زمان، او حسابدار مغازه لباسفروشی خانوادهاش بود و هیچ تجربهای در سیاست نداشت.
پس از حدود ۲۰ سال، نماینده مجلس ایالتی و فرماندار اسبق، و سفیر سابق در سازمان ملل متحد، هنوز هم دوست دارد خودش را در قدم اول یک حسابدار معرفی کند. در صحبتهایش اشاره میکند که دو بچه دارد، همسر یک سرباز سابق است و فرزند مهاجران هندی. هدفش مفتخر کردن خانوادهاش است. در مناظرههای تلویزیونی، در شیرینیفروشیها و سالنهای اجتماعات محلی، خانم هیلی تعمدانه وسط صحبتهایش درنگ میکند، لبخند میزند و چشم در چشم مخاطب میدوزد. او یک آمریکایی خیلی ساده است که دارد برای رایهای شما میجنگد.
دیوید ویلکینز، رئیس سابق مجلس ایالتی کارولینای جنوبی که روند انتقال فرمانداری به خانم هیلی را مدیریت کرده بود، میگوید «او جذاب است و میتواند رابطه برقرار کند. هر چه تعداد افرادی که با او رو در رو شدهاند بیشتر شود، حمایتها هم از او بیشتر میشود. به همین راحتی.»
کارزار خانم هیلی خیلی وقتها شما را به سال ۲۰۱۲ پرتاب میکند: تسامح و مصلحتگرایی بیشتر، شکایت و تئوریهای توطئه کمتر. او یک محافظهکار سرسخت است، اما درباره موضوعات داغی چون سقط جنین و مهاجرت با ظرافت حرف میزند، و علاقه کمتری به پریدن در جنگهای فرهنگی کشور دارد.
در هفته جاری مشخص بود که این ویژگی نکته اصلی کارزارش است. رایدهندگان میگویند که لحن و نزاکت خانم هیلی برایشان ارزشمند است – تفاوتی مشخص با آقای ترامپ که چند روز این هفته را در دادگاه تجدید نظری گذراند که دارد یکی از چهار اتهام کیفریش را بررسی میکند.
یکی از ساکنان آیووا برای تعریف از خانم هیلی گفت «حوصله سر بر است. ما باید از دورانی که سیاست در سیطره توییتهای اشخاص است خارج شویم.»
نظرسنجیها نشان میدهند که رویکرد شمرده خانم هیلی میتواند او را به سرسختترین رقیب آقای بایدن در انتخابات سراسری ماه نوامبر تبدیل کند.
او این هفته با اشاره به یکی از نظرسنجیهای روزنامه وال استریت ژورنال در پایان سال گذشته گفت «ترامپ در بهترین حالت با بایدن برابر است. من با اختلاف ۱۷ درصدی بایدن را شکست میدهم.»
اما او باید در قدم اول ترامپ را شکست دهد.
جیمی سنترز، مشاور سیاسی حزب جمهوریخواه در آیووا، میگوید «تا وقتی که نظر حزب جمهوریخواه عوض نشده باشد، حزب جمهوریخواه متعلق به دونالد ترامپ است.»
گمان میرود که حداقل یک سوم رایدهندگان در دور مقدماتی حزب جمهوریخواه به اردوگاه «فقط ترامپ» تعلق دارند – گروهی که هم به رئیسجمهور سابق علاقه دارند و هم از سیاستورزی همراستا با مراکز قدرت که خانم هیلی نمایندگی میکند بیزار اند.
مایک ویلیامز، ساکن آیووا، میگوید «فکر میکنم او هیچ فرقی با بقیه ندارد… ولی ترامپ چنین نیست. من میخواهم کسی از بیرون وارد بازی شود.»
خیمه سنگینی که آقای ترامپ روی حزب زده است جای بازی چندانی به خانم هیلی نمیدهد.
او باید نظر دو گروه بسیار متفاوت از جمهوریخواهها را جلب کند: گروه «نه به ترامپ» که از رئیسجمهور سابق نفرت دارند، و همچنین آنهایی که هنوز او را دوست دارند اما فکر میکنند که شاید به آقای بایدن ببازد. باید خودش را از او درو کند بدون این که طرفدارانش را ناراحت کرده باشد، کسانی که شاید هنوز بشود قانعشان کرد که از شخص دیگری حمایت کنند.
خانم هیلی در انتقاد از رئیس سابقش محتاط بوده است. در جلسهای تلویزیونی در آیووا، یکی از حامیان احتمالیش با خجالت گفت که دو بار به آقای ترامپ رای داده است. خانم هیلی با خنده پاسخ داد «من هم همینطور.»
او در تقریبا همه سخنرانیهایش سعی میکند که نه سیخ را بسوزاند و نه کباب و میگوید آقای ترامپ «رئیسجمهوری مناسب در زمانی مناسب بود. اما درست یا غلط، همه جا را به آشوب میکشد.»
افراد نزدیک به خانم هیلی اصرار دارند که او هرگز به عنوان نامزد معاونت ریاستجمهوری به تیم آقای ترامپ نخواهد پیوست – چیزی که از طرف کارزار ترامپ هم رد شده است. اما خانم هیلی در گذشته دعوت او را پذیرفت و به عنوان سفیر دولتش در سازمان ملل متحد خدمت کرد.
آقای ترامپ هم البته بیشتر و بیشتر خانم هیلی را هدف گرفته است و در ماه سپتامبر او را «مغزفندقی» خطاب کرد. هفته پیش هم به او گفت «گلوبالیست. او جهان را دوست دارد و من اول آمریکا را.»
این انتقادهای روزافزون احتمالا بهترین نشانه برای این است که فرد پیشتاز دارد کارزار خانم هیلی را جدی میگیرد. برخی از اعضای کارزار ترامپ حتی انتظار یک پیروزی بزرگ در آیووا را غیرواقعی جلوه دادهاند.
رقابت داخلی حزب جمهوریخواه در این ماه به نتیجه نمیرسد. اما رایگیریهای پیش رو در آیووا و نیوهمپشایر نخستین محک برای قدرت واقعی آقای ترامپ است. اگر آن گونه که به نظر میرسد نباشد، خانم هیلی قطعا برای استفاده از فرصت آماده خواهد بود./بی بی سی فارسی