آیا آخرالزمان اینترنتی در راه است؟
چند روزی است که در فضای مجازی درباره «آخرالزمان اینترنتی» و قطعی چندماهه اینترنت بحثهایی مطرح است. نگرانیها دراینباره پس از انتشار اخباری درباره وقوع طوفانهای خورشیدی شکل گرفت.
چنین رویدادی تنها یک بار در هر نیم هزاره رخ میدهد. اما آیا واقعاً اتفاقاتی که در خورشید میافتد میتواند منجر به «آخرالزمان اینترنتی» شود؟
«آخرالزمان اینترنتی» چیست؟
سال ۲۰۲۱ میلادی یک محقق از دانشگاه کالیفرنیا در مقالهای به بررسی پدیده «ابر طوفان خورشیدی» که به طور بالقوه میتواند باعث «قطع اینترنت در سراسر جهان شود» پرداخت.
او در این مقاله نوشت که چنین طوفانهای خورشیدی «یکی از بزرگترین خطراتی است که اینترنت را تهدید میکند».
براساس این پژوهش، خروج جرم از تاج خورشیدی احتمالا باعث ایجاد جریانهای مغناطیسی میشود که میتواند به «کابلهای مسافت طولانی که ستونهای اصلی اینترنت را تشکیل میدهند» آسیب برساند.
این محقق با استناد به تحقیقات قبلی میگوید که احتمال وقوع چنین پدیدهای بین ۱.۶ تا ۱۲ درصد در هر دهه پیشبینی میشود.
در سطح خورشید چه میگذرد؟
تا کنون گزارشها حاکی از آن بود که تغییرات در فعالیتهای خورشیدی (تعداد لکهها و روشنایی خورشیدی) در سالهای اخیر بسیار کم بوده و انتظار میرفت که اوج فعالیت لکههای خورشیدی در این چرخه ( بیست و پنجمین چرخه خورشید) در سال ۲۰۲۵ اتفاق بیفتد.
اما در اوایل ماه جاری میلادی محققان دریافتند که این چرخه «بسیار سریعتر» از آنچه در ابتدا تصور کرده بودند، آنهم با «لکهها و فورانهای خورشیدی بسیار بیشتر از آنچه کارشناسان پیشبینی کردند» در حال رخ دادن است.
با این وجود محققان میگویند که انتظار دارند چرخه فعلی خورشیدی در مقایسه با چرخههای خورشیدی در قرن گذشته ضعیفتر باشد.
آیا واقعاً فعالیت خورشیدی میتواند باعث قطع اینترنت جهانی شود؟
اداره ملی اقیانوسی و جوی ایالات متحده (NOAA) میگوید با طوفانهای ژئومغناطیسی شدید «برخی سیستمهای شبکه ممکن است دچار فروپاشی یا خاموشی کامل شوند؛ سامانه ماهوارهای ممکن است برای روزها و سامانه رادیویی با فرکانس پایین ممکن است برای ساعتها از کار بیفتند».
همچنین انتظار میرود که این اتفاقات به طور متوسط چهار بار در هر چرخه خورشیدی روی دهد.
سال ۱۸۵۹ میلادی جهان شاهد بزرگترین طوفان خورشیدی بود که در چند صد سال گذشته روی داده و ناسا ساینس میگوید یک روز پس از این رویداد «سیستمهای تلگراف در سرتاسر جهان از کار افتادهاند».
این حادثه حتی در برخی نقاط باعث آتش گرفتن کاغذهای تلگراف شده بود.
به گفته ناسا ساینس، در آن زمان حتی زمانی که باتریهای تغذیهکننده خطوط تلگرافی را قطع کردند، جریان الکتریکی ناشی از شفق قطبی در سیمها جریان داشت.
وبسایت اداره ملی اقیانوسی و جوی ایالات متحده میگوید اگر امروز چنین رویدادی رخ دهد، میتواند به ماهوارهها آسیب جدی برساند و ارتباطات تلفن، رادیو و تلویزیون را از کار بیندازد و باعث خاموشی برق در تمام قارهها شود و رفع آن نیز «ممکن است هفتهها یا ماهها طول بکشد».
با این وجود به گفته این وبسایت، طوفانهای خورشیدی به بزرگی سال ۱۸۵۹ میلادی، فقط هر ۵۰۰ سال یک بار اتفاق میافتد.
مسئولان برای جلوگیری از آن چه میکنند؟
در سال ۲۰۱۸ میلادی ناسا کاوشگر خورشیدی پارکر خود را به سمت خورشید پرتاب کرد.
این کاوشگر از آن زمان در جو خورشید سفر میکند و دادههایی را در مورد بادهای خورشیدی، ذرات و مناطق دیگر جمع آوری میکند که میتواند درک بشر از خورشید را بیشتر کند.
هرچه اطلاعات درباره خورشید افزایش یابند، محققان بهتر میتوانند اتفاقات آینده را پیشبینی کنند.