یوتیوبران زن افغان که در خیابان با طالبان مصاحبه می‌کنند
پس از محدودیت‌های وضع شده از سوی حکومت سرپرست برای زنان خبرنگار در افغانستان، برخی از آنها به فعالیت در یوتیوب روی آورده‌اند. آنها می‌گویند هرچند مشکلاتی وجود دارد، اما می‌خواهند که از طریق کانال‌های یوتیوب خود «تصویر مثبتی» از افغانستان را به مردم جهان و افغان‌های از وطن دور نشان دهند.
یوتیوبرهای زن در جاده، پارک‌ها و بازارهای کابل با مردم در مورد زندگی و مشغولیت‌های روزمره‌شان مصاحبه می‌کنند.
گاهی هم در مورد پروژه‌های توسعه‌ای اجرا شده توسط حکومت سرپرست با مقام‌ها و افراد امارت اسلامی گفتگو می‌کنند.
بخش‌هایی از ویدیوهای خنده دار مصاحبه‌ها نیز هر از گاهی در شبکه‌های اجتماعی همرسانی می‌شود.
اگر از یوتیوب، تیک‌تاک، اینستاگرام و یا فیسبوک استفاده می‌کنید، شاید بارها ویدیوهایی را دیده‌اید که شما را به خنده آورده یا اشک‌هایتان را جاری ساخته و یا هم خاطرات تلخ و شیرین زندگی در وطن را تازه کرده است.
اخیر برخی از این ویدیوها توجه بسیاری را در داخل و خارج از کشور جلب کرده است.
یوتیوبران زن در جاده‌های کابل با مردم گفتگو می‌کنند، آنها گاهی با افراد کهنسال صحبت می‌کنند، گاه با کودکان و روستانشینانی که تازه به شهر آمده‌اند شوخی می‌کنند و گاهی هم از عابران سوالاتی ذهنی می‌پرسند.
«از پروژه‌های امارت اسلامی گزارش تهیه می‌کنم»
فرحناز یکی از همین یوتیوبران زن است که قبلا خبرنگار بود اما پس از بازگشت امارت اسلامی به قدرت، شغل‌اش را از دست داد و حالا معاش/حقوق خود را از یک کانال یوتیوب تامین می‌کند.
او می‌گوید: «من بیشتر در مورد مسایلی تمرکز می‌کنم که جوانان خلاقیت نشان داده باشند، مانند جوانی که موتر/خودرو ساخته بود. نمایشگاه‌های کتاب، آرشیف ملی و موزیم/موزه ملی، بیشتر پیرامون چنین موضوعات گزارش تهیه می‌کنم.»
در کابل اکثریت یوتیوبران زن به فارسی ویدیو تهیه می‌کنند. بخش‌هایی از برخی مصاحبه‌های آنان با افراد امارت اسلامی که به فارسی (دری) صحبت نمی‌توانند نیز معروف شده است.
در یک گفتگو یکی از افراد امارت اسلامی پس از چند کلمه فارسی به زبان پشتو به سوال یوتیوبر زن پاسخ می‌دهد و صورت‌اش را با گوشه‌ای لنگی/دستار پنهان می‌کند و آن‌طرفتر هم‌قطارانش آهسته به او می‌خندند.
ستایش حیات در یک کانال یوتیوب مشغول کار بود پس از تغییر شیوه فعالیت توسط مسولان کانال، کانال یوتیوب مستقل خود را راه‌اندازی کرده است.
ستایش می‌گوید: «پس از ترک وظیفه خواستم خودم مستقل کار کنم. یوتیوب شخصی ایجاد کردم. برنامه‌ها، سوژه‌ها همه تولید خودم است و ویراستاری و پخش و نشر مواد در یوتیوب را هم خودم انجام می‌دهم. کانالی که قبلا کار می‌کردم، به دلیل اینکه همه فعالیت‌ها را پسران انجام می‌دهند، به گفته مسئولان برنامه‌های ما را آرشیف کردند و من هم وظیفه را ترک کردم.»
قبل از بازگشت امارت اسلامی به قدرت نیز برخی دختران در یوتیوب فعال بودند. در کنار برنامه‌های طنز و پخش موسیقی با هنرمندان گفتگو می‌کردند. اما با تغییر نظام محتوای برنامه‌های آنها نیز تغییر کرده است.
یوتیوبران زن از برخی سربازان امارت اسلامی که در جریان مصاحبه در بازار که مواظب آنها و مانع آزار و اذیت خیابانی هستند، تمجید می‌کنند.
آنها می‌گویند اظهارنظر برخی افراد در مورد ویدیوهای پخش شده آنها را گاهی ناامید می‌کند. هرچند از کارشان راضی به نظر می‌رسند، اما گلایه‌های نیز دارند.
برخی می‌گویند «شیر هستید که در این شرایط کار می‌کنید»
فرحناز در مورد برخورد مخاطبان گفت: «اگر بهتر صحبت کنیم، در مورد لباس ما حرف می‌زنند. لباس درست کنیم در مورد آن ایراد می‌گیرند. از شیوه پوشش و برنامه‌های ما انتقاد می‌کنند. نظریات مخاطبان متفاوت است، برخی لطف می‌کنند و می‌گویند: ‘شیر هستید که در چنین شرایط کار می‌کنید.’ اما نظریات برخی در مورد ما و کار ما منفی است».
فرحناز خاطره تلخی را نیز به یاد آورد از که روزی هنگام مصاحبه توهین شد و یکی از نزدیکانش به دلیل فعالیت در یوتیوب او را لت و کوب کرد.
با توجه به برخوردها در جامعه، ستایش حیات تصمیم گرفته است که همه فعالیت‌اش را به خانه محدود کند. او اعضای دیگر خانواده را درگیر فعالیت‌هایش کرده و تلاش می‌کند که با تهیه ویدیوهای تمثیلی فرهنگی، شیوه‌های زندگی در خانواده‌های افغان را به تصویر بکشد. به دلیل این ویژگی کارش علاقمندان زیادی نیز پیدار کرده است.
به دنبال بازگشت طالبان در اگست سال ۲۰۲۱، در کنار دیگر بخش‌های زندگی، محدودیت‌هایی بر کار زنان در رسانه‌ها نیز اعمال شد.
همزمان مسئولان برخی کانال‌های یوتیوب گزارش‌ها و مصاحبه‌های زنانی مانند ستایش حیات را از دید مخاطبان پنهان و آرشیف کرد‌ه‌اند.
خانم حیات می‌گوید اکانت‌های جعلی برخی صحنه‌های طنز و اشتباه‌های لفظی او را بریده و با پخش آن در تیک‌تاک او را اذیت می‌کنند، حتی از سوی کاربران زن.
همزمان مسئولان برخی کانال‌های یوتیوب گزارش‌ها و مصاحبه‌های زنانی مانند ستایش حیات را از دید مخاطبان پنهان و آرشیف کرد‌ه‌اند.